Năm 2019, Chi nhánh đã hoàn thành việc kiểm tra tại chỗ 55 đơn vị, gồm 26 ngân hàng và 29 quỹ tín dụng nhân dân (QTDND). Trong đó, phối hợp với thanh tra NHNN tỉnh Bình Thuận kiểm tra 02 QTDND; phối hợp Chi nhánh BHTGVN khu vực Bắc Trung Bộ và Chi nhánh BHTGVN tại Hà Nội kiểm tra trên diện rộng 42 điểm giao dịch hoạt động trên địa bàn TP.HCM của 02 ngân hàng; kiểm tra an toàn theo chỉ đạo đột xuất đối với 01 QTDND.
Nội dung kiểm tra tập trung vào việc chấp hành các quy định pháp luật về bảo hiểm tiền gửi (BHTG), trọng tâm là kiểm tra việc tính và nộp phí BHTG. Công tác kiểm tra được thực hiện đúng quy trình, nội dung kiểm tra, đảm bảo chất lượng và tiến độ đề ra.
Đoàn kiểm tra Chi nhánh BHTGVN tại TP. HCM
thực hiện kiểm tra tại chỗ các tổ chức tham gia Bảo hiểm tiền gửi
Kết quả kiểm tra cho thấy, nhìn chung các tổ chức tham gia BHTG có ý thức chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật về BHTG, tuy nhiên không tránh khỏi có những tồn tại, sai sót do nguyên nhân khách quan hoặc chủ quan.
Trong việc tính và nộp phí BHTG, còn nhiều đơn vị mắc sai sót tại các kỳ tính phí. Cụ thể, có 18 đơn vị nộp thừa phí, 11 đơn vị nộp thiếu phí. Nguyên nhân chủ yếu của việc nộp thừa, thiếu phí là do các đơn vị xác định chưa chính xác số dư tiền gửi thuộc đối tượng bảo hiểm theo điều 18, 19 Luật BHTG, như chưa loại trừ và lấy nhầm các loại tiền gửi không được bảo hiểm và được bảo hiểm theo quy định, nhầm lẫn trong khâu nhập mã các thành phần kinh tế, một số đơn vị tính sai số học, sai số dư do chuyển đổi Core phần mềm tại đơn vị. Bên cạnh đó còn có đơn vị hạch toán sai tính chất tài khoản dẫn đến xác định không chính xác số dư tiền gửi thuộc đối tượng bảo hiểm, như lấy số dư tiền gửi của tổ chức, cửa hàng, cơ sở sản xuất, hộ kinh doanh, tiền ký quỹ của cá nhân vào tính phí; Lấy thiếu số dư tiền gửi của khách hàng được bảo hiểm, nộp thừa phí so với bảng tính phí… Trong quá trình kiểm tra, các đoàn kiểm tra của BHTGVN luôn hướng dẫn, giải thích cho các tổ chức tham gia BHTG nhận thức đúng về đối tượng tiền gửi được bảo hiểm theo quy định để hạn chế việc nhầm lẫn, sai sót vào các kỳ tính phí tiếp theo.
Bên cạnh đó, trong năm 2019, Chi nhánh đã tiến hành kiểm tra chuyên sâu về tiền gửi được bảo hiểm đối với 02 đơn vị. Cụ thể là đã kiểm tra việc hạch toán, quản lý tài khoản tiền gửi được bảo hiểm và hồ sơ, tài liệu sổ sách, chứng từ liên quan đến tiền gửi được bảo hiểm đối với các tổ chức tham gia BHTG.
Một số vấn đề còn tồn tại, sai sót đều được tìm hiểu, phân tích rõ nguyên nhân và có kiến nghị với các đơn vị được kiểm tra để có biện pháp khắc phục kịp thời cũng như chấn chỉnh việc tuân thủ các quy định của pháp luật. Đồng thời thông báo, kiến nghị NHNN tỉnh, thành phố đóng trên địa bàn xem xét, xử lý. Bên cạnh đó, trên cơ sở kết quả kiểm tra, BHTGVN cũng thực hiện rà soát, nghiên cứu và đã có những kiến nghị, đề xuất thiết thực với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về những vấn đề cần sửa đổi, bổ sung về cơ chế, chính sách đối với các tổ chức tham gia BHTG nhằm góp phần đảm bảo an toàn, lành mạnh hoạt động ngân hàng cũng như đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai công tác kiểm tra tại chỗ Chi nhánh cũng gặp một số khó khăn, vướng mắc như:
Thứ nhất, một số quy định của pháp luật liên quan về thẩm quyền trong việc phạt đối với số phí nộp thiếu bị phát hiện qua kiểm tra, việc huy động tiền gửi, việc in ấn, quản lý ấn chỉ trắng có giá đối với QTDND; về tiền gửi được bảo hiểm… còn bất cập, chưa đồng bộ ít nhiều gây khó khăn cho công tác kiểm tra.
Thứ hai, việc trao đổi, phối hợp thông tin liên quan đến giám sát, kiểm tra giữa Cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng, NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố và BHTGVN mặc dù được quy định tại Thông tư 34/2016/TT-NHNN ngày 28/12/2016 nhưng thực tế còn nhiều hạn chế.
Thứ ba, BHTGVN chỉ được quyền phạt đối với trường hợp chậm nộp phí, các vi phạm khác (niêm yết Chứng nhận, nộp thiếu phí…) BHTGVN chỉ được nhắc nhở và kiến nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Thẩm quyền của BHTGVN trong việc xử lý các vi phạm quy định của pháp luật về BHTG chưa cao, do đó phần nào ảnh hưởng đến hiệu quả của công tác kiểm tra.
Thứ tư, hiện nay việc thực hiện cập nhật dữ liệu kết quả kiểm tra và phân quyền cán bộ quản lý vào phần mềm kiểm tra tại chỗ thuộc phân hệ Giám sát rủi ro (RM) trên Hệ thống CDIS chưa thực hiện được nên chưa cập nhật kịp thời dữ liệu kiểm tra vào chương trình.
Bên cạnh sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng nghiệp vụ liên quan trong việc theo dõi, giám sát thường xuyên tình hình hoạt động, biến động số dư tiền gửi của các tổ chức tham gia BHTG để cảnh báo và đề xuất tiến hành kiểm tra ngay khi cần thiết. Théo đó, Chi nhánh có một đề xuất kiến nghị sau:
Với Ngân hàng Nhà nước
Thứ nhất, có văn bản hướng dẫn rõ hơn về các loại tiền gửi khác thuộc đối tượng được BHTG theo quy định tại Điều 18 Luật BHTG, việc phối hợp xử lý đối với số phí thiếu được phát hiện qua kiểm tra.
Thứ hai, để nâng cao hiệu quả và hiệu lực của công tác kiểm tra, đề nghị NHNN xem xét các kiến nghị sau kiểm tra của BHTGVN đối với các tổ chức tham gia BHTG để có chế tài xử lý phù hợp, giúp cho việc chấn chỉnh sai phạm của tổ chức tham gia BHTG được kịp thời, bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.
Thứ ba, rà soát, điều chỉnh, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động huy động vốn, in ấn, quản lý ấn chỉ quan trọng để ngăn chặn rủi ro đạo đức, gây thất thoát tài sản.
Thứ tư, chấn chỉnh hoạt động của các tổ chức tín dụng phù hợp với nhiệm vụ, mục tiêu cũng như tôn chỉ hoạt động đã quy định. Tăng cường công tác thanh tra, giám sát cũng như tính tự chủ, tự giám sát, tự chịu trách nhiệm của các tổ chức tín dụng.
Với Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam
Thứ nhất, xem xét, tổ chức hội nghị tập huấn cho các tổ chức tham gia BHTG thực hiện nghiệp vụ liên quan đến BHTG, nhất là về việc tính và nộp phí BHTG, giúp cho việc xác định chính xác số dư tiền gửi được bảo hiểm để tính đúng và tính đủ phí BHTG.
Thứ hai, sớm khắc phục lỗi phần mềm kiểm tra tại chỗ thuộc phân hệ Giám sát rủi ro (RM) trên Hệ thống CDIS để cán bộ kiểm tra Chi nhánh cập nhật kịp thời dữ liệu kiểm tra vào chương trình, đạt hiệu quả cao trong công tác chuyên môn.
Có thể nói, với nỗ lực không ngừng cải tiến và nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, hoạt động kiểm tra của Chi nhánh BHTGVN tại TP. HCM đã góp phần hoàn thành nhiệm vụ chung của BHTGVN, góp phần không nhỏ trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền./.