Tăng hạn mức trả tiền bảo hiểm
TS Trần Du Lịch - Phó trưởng đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: “Hạn mức trả tiền bảo hiểm là vấn đề tác động trực tiếp đến niềm tin của người gửi tiền”. Điều này khẳng định vai trò quan trọng của hạn mức trả tiền bảo hiểm trong việc tạo động lực thu hút tiền gửi vào các tổ chức tín dụng. Tuy nhiên trên thực tế, hạn mức này, trong gần 10 năm nay (từ năm 2005 đến nay) vẫn cố định ở một mức mà hầu hết các chuyên gia kinh tế đều đánh giá là đã lạc hậu. Đánh giá này được đưa ra qua những yếu tố như: tốc độ lạm phát, quy mô phát triển của nền kinh tế, thu nhập bình quân đầu người…- là những căn cứ xác định hạn mức trả tiền bảo hiểm - thời gian qua không ngừng tăng, trong khi đó hạn mức BHTG vẫn được duy trì gần 10 năm nay.
Thực tế cho thấy, tăng hạn mức trả tiền bảo hiểm là nguyện vọng của số đông người dân - đối tượng được hưởng lợi trực tiếp từ chính sách BHTG. Chị Trần Thanh Huyền - Từ Liêm, TP Hà Nội bày tỏ: “Nếu như gửi 500 - 600 triệu đồng, thậm chí 1 tỷ đồng mà khi xảy ra đổ vỡ cũng chỉ nhận tối đa là 50 triệu thì quả là không hợp lý. Tôi mong muốn hạn mức trả tiền bảo hiểm được tăng lên khoảng 50% mức tiền gửi của mỗi người gửi tiền”.
Mang “tiếng nói” từ làng nghề của tỉnh Vĩnh Phúc, ông Nguyễn Văn Đào - Giám đốc Qũy Tín dụng nhân dân Thanh Lãng cho biết: Thanh Lãng là địa bàn kinh tế hộ gia đình phát triển với các nghề truyền thống như làm đồ gỗ, trồng nấm… Người dân trong vùng đã có những khoản thu nhập dư dả, thậm chí khá lớn để gửi tiết kiệm. Số tiền gửi trên 50 triệu đồng tại quỹ này hiện chiếm trên 70%. Từ thực tiễn hoạt động của quỹ, ông Đào cho rằng, hạn mức trả tiền bảo hiểm 50 triệu đồng đã không còn phù hợp, các cơ quan chức năng cần nhanh chóng nâng hạn mức này lên khoảng 200 - 300 triệu đồng. Có như vậy, các quỹ tín dụng ở nông thôn, với lợi thế là gần dân sẽ thu hút được nhiều nguồn tiền nhàn rỗi cho phát triển kinh tế hộ, kinh tế nông thôn.
Giám đốc Chi nhánh NHNN tỉnh Vĩnh Phúc Nguyễn Văn Tâm cũng cho rằng: hiện nay tiền gửi dân cư phổ biến ở mức từ 200 - 300 triệu đồng trở lên, mức 50 triệu đồng trở xuống rất ít. Với mức tiền gửi như vậy mà chỉ được bảo hiểm 50 triệu đồng nếu có rủi ro xảy ra thì quả là thiệt thòi. Hạn mức thấp sẽ không khuyến khích người dân gửi tiền hoặc sẽ dẫn tới người gửi tiền tách nhỏ số tiền gửi của mình.
Ở nhiều nước, hạn mức trả tiền bảo hiểm rất cao, thậm chí, khi thị trường tài chính bất ổn, Chính phủ các nước còn tuyên bố bảo hiểm không giới hạn. Điều này một mặt thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền. Đồng thời, tác động tới hành vi của người gửi tiền, tránh nguy cơ rút tiền hàng loạt là nguyên nhân gây đổ vỡ hệ thống, góp phần củng cố niềm tin vào thị trường.
BHTG Việt Nam đã chủ động nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh hạn mức trả tiền bảo hiểm lên 200 triệu đồng. Đồng thời, khi xảy ra sự cố rút tiền hàng loạt, BHTG Việt Nam đề xuất điều chỉnh hạn mức trả tiền bảo hiểm lên 1 tỷ đồng nhằm đưa ra thông điệp mạnh của Nhà nước trong việc bảo vệ người gửi tiền.
Sớm áp dụng tính phí theo rủi ro
Nhiều ý kiến cho rằng, áp dụng mức phí BHTG đồng hạng như hiện nay là “đánh đồng” ngân hàng tốt - ngân hàng xấu, không khuyến khích các ngân hàng giảm thiểu rủi ro và không công bằng. Cơ chế tính phí này chỉ phù hợp ở giai đoạn đầu hệ thống BHTG mới được triển khai. Hầu hết các nước có hệ thống BHTG phát triển đều áp dụng hệ thống phí BHTG theo rủi ro, tức là tổ chức nào rủi ro cao mức phí cao và ngược lại.
“Chính phủ cần nhanh chóng quy định mức phí linh hoạt trên nguyên tắc như vậy” - TS Trần Du Lịch khẳng định. Tính phí BHTG theo rủi ro sẽ tạo động lực để các tổ chức tham gia BHTG giảm thiểu rủi ro, tăng tính minh bạch và góp phần tăng cường ổn định an toàn đối với hệ thống tài chính quốc gia
Tuy nhiên, theo quy định tại Nghị định 68 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật BHTG, mức phí đồng hạng vẫn được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 89/1999/NĐ-CP và Nghị định số 109/2005/NĐ-CP. Theo đó, mức phí BHTG được tính 0,15%/năm trên số dư tiền gửi bình quân của các loại tiền gửi được bảo hiểm, áp dụng đối với tất cả các tổ chức tham gia BHTG mà không có sự phân biệt về quy mô, hình thức sở hữu của tổ chức tham gia BHTG đó. Điều này một lần nữa chưa đáp ứng được mong đợi của những đối tượng liên quan.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh: “Để triển khai Luật BHTG có hiệu quả, các cơ quan chức năng cần sớm xem xét, xây dựng tiêu chí xếp loại các tổ chức tín dụng theo mức độ rủi ro và đưa ra mức phí phù hợp, góp phần đảm bảo công bằng, trật tự thị trường và cạnh tranh lành mạnh giữa các tổ chức tín dụng”.
Phó tổng giám đốc Ngân hàng Thương mại cổ phần Quân đội Cao Thị Thúy Nga nhấn mạnh: “Tôi nghĩ chúng ta nên xem xét cách tính phí BHTG sao cho phù hợp với mức độ rủi ro của các tổ chức tham gia BHTG, có căn cứ khoa học, từ đó đảm bảo chính sách minh bạch, công khai và tạo được sự công bằng trên thị trường tài chính”.
Đối với việc thu phí BHTG theo mức độ rủi ro, BHTG Việt Nam đã chủ động nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và đề xuất về cơ chế tính phí, lộ trình áp dụng để các cơ quan liên quan xem xét quyết định, đồng thời các tổ chức tham gia BHTG có kế hoạch triển khai cụ thể.
Để chính sách BHTG đi vào đời sống, phát huy sứ mệnh bảo vệ người gửi tiền và góp phần đảm bảo an toàn lành mạnh hệ thống tài chính – ngân hàng quốc gia, những “tiếng nói” từ người dân và các đối tượng có liên quan sẽ là những thông điệp từ thực tiễn để các cơ quan chức năng đề ra quyết sách phù hợp với nguyện vọng của người dân cũng như của tổ chức tham gia BHTG.