Bầu cử trong Đảng có vai trò đặc biệt quan trọng nhằm lựa chọn những đảng viên tiêu biểu về phẩm chất, chí tuệ, năng lực và uy tín để đưa vào cấp ủy và các chức danh lãnh đạo, đồng thời đặt cơ sở cho việc xây dựng, kiện toàn đội ngũ cán bộ lãnh đạo chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các cơ quan, đoàn thể; qua đó góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức đảng, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ của đơn vị.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Từ tiểu tổ đến đại hội đều theo cách dân chủ tập trung. Nghĩa là có việc gì thì ai cũng được bàn, cũng phải bàn. Khi bàn rồi thì bỏ thăm, ý kiến nào nhiều người theo hơn thì được. Ấy là dân chủ. Đã bỏ thăm rồi, thì giao cho hội ủy viên làm, khi ấy thì tất cả hội viên phải theo mệnh lịnh hội ấy. Ấy là tập trung”[1]. Phát huy nguyên tắc bầu cử của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta khẳng định “sự chặt chẽ về nguyên tắc là vấn đề sống còn của Đảng và bảo đảm quan trọng nhất trong các sức sống, sự trong sạch và vững mạnh của Đảng”[2]. Các quy chế bầu cử của Đảng đều xác định: nguyên tắc tập trung dân chủ; nguyên tắc bình đẳng; nguyên tắc trực tiếp; nguyên tắc đa số quá bán; nguyên tắc kết quả bầu cử của các chi bộ, đảng bộ phải được chuẩn y của các cấp ủy có thẩm quyền.
Trong những năm qua, công tác bầu cử trong Đảng được Đảng ủy Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) xác định có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong tổ chức và hoạt động của Đảng. Kết quả bầu cử trong Đảng không chỉ bầu ra người lãnh đạo Đảng mà còn tác động đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt trong bộ máy lãnh đạo BHTGVN, tổ chức Công đoàn, Đoàn Thanh niên các cấp. Công tác bầu cử trong Đảng bộ BHTGV được chú trọng trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện từ cấp BHTGVN đến cấp cơ sở; phát huy tinh thần đoàn kết thống nhất; lựa chọn những đảng viên trung thành với mục tiêu, lý tưởng, đường lối, cương lĩnh của Đảng, có tài, có đức, nhân cách trong sáng, chí công vô tư, biết lãnh đạo, quản lý, đem lại lợi ích cho tổ chức đảng và các đảng viên… đây là công việc được các cấp ủy đảng trong Đảng bộ BHTGVN thực hiện cẩn trọng, xem xét kỹ lưỡng, đánh giá toàn diện. Do đó, đã chọn được những cán bộ, đảng viên tiêu biểu về trí tuệ, phẩm chất, uy tín, thật sự trong sạch, vững mạnh, có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao, đáp ứng được yêu cầu lãnh đạo trong cấp ủy, tổ chức đảng.
Để thực hiện tốt hơn công tác bầu cử của đại hội Đảng các cấp, để lựa chọn được những cán bộ, đảng viên thật sự xứng đáng, tiêu biểu về phẩm chất, năng lực, uy tín lãnh đạo tổ chức đảng. Đảng ủy BHTGVN cần thực hiện nhiều giải pháp, trong đó những giải pháp chủ yếu trong công tác bầu cử của Đại hội Đảng bộ trong thời gian tới bao gồm:
Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, cán bộ, đảng viên về công tác bầu cử của đại hội Đảng
Sự thành công trong công tác bầu cử của đại hội sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thực hiện toàn diện các nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ và cả hệ thống chính trị cơ sở; góp phần vào thành công cho công tác bầu cử của đại hội đảng bộ cấp trên. Vì vậy, làm cho các cấp ủy, cán bộ, đảng viên, trước hết người đứng đầu cấp ủy có được nhận thức đúng đắn về mục đích, nội dung, ý nghĩa của công tác bầu cử đối với sự phát triển của đảng bộ, chi bộ là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt. Do đó, cần thực hiện tốt công tác sau: Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy cấp trên; quán triệt nghiêm túc các quy định, hướng dẫn về bầu cử và ý nghĩa của công tác bầu cử; đẩy mạnh và đa dạng hóa công tác tuyên truyền bầu cử; phát huy tinh thần tự giác, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong nghiên cứu và thực hiện tốt quy định, hướng dẫn về công tác bầu cử.
Hai là, tăng cường thực hành dân chủ đi đôi với thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ trong công tác bầu cử
Bầu cử là phương thức dân chủ nhất nhằm phát huy quyền và trách nhiệm của đảng viên trong lựa chọn một cách cơ bản đội ngũ cán bộ Đảng. Song, chỉ khi thực hành mới có thể biến những quan điểm, nội dung dân chủ về bầu cử của Đảng thành dân chủ thực tế. Vì vậy, đòi hỏi thực hành dân chủ phải đi đôi với thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ.
Từ thực tiễn hiện nay, việc tăng cường thực hành dân chủ đi đôi với nguyên tắc tập trung dân chủ trong công tác bầu cử của đại hội đảng cần chú trọng một số nội dung cơ bản: Đưa quan điểm thực hành dân chủ và nguyên tắc tập trung dân chủ vào thực tiễn công tác; “dựa vào cán bộ, đảng viên và người lao động” để làm tốt công tác bầu cử; tăng cường sự tham gia của đại biểu đại hội vào công tác bầu cử, nhất là quá trình xây dựng danh sách bầu cử; khai thác và phát huy sức mạnh “văn hóa cộng đồng”; có hệ thống quy định, hướng dẫn đồng bộ, cụ thể; có hệ thống cơ quan bảo đảm việc thực hành dân chủ đi đôi với nguyên tắc tập trung dân chủ trong công tác bầu cử; có trình độ dân trí - đảng trí nhất định.
Ba là, chuẩn bị tốt nhân sự cho bầu cử của đại hội
Để bầu được cấp ủy và các chức danh lãnh đạo của cấp ủy cho các đảng bộ, chi bộ, công tác chuẩn bị nhân sự luôn chiếm một vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và cơ cấu lãnh đạo của các cấp ủy, tổ chức đảng; quyết định đến việc thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội, nhiệm vụ chính trị của cấp ủy, tổ chức đảng; chi phối đến bước chuẩn bị nhân sự cho các cơ quan, đoàn thể trong hệ thống chính trị. Vì vậy, công tác chuẩn bị nhân sự phải được tiến hành hết sức chu đáo, dân chủ, khoa học, đúng quy trình.
Thực tiễn bầu cử đại hội tại Đảng bộ BHTGVN thời gian qua cho thấy, muốn bầu được đội ngũ cán bộ tốt phải có ứng cử viên tốt, muốn có ứng cử viên tốt phải làm tốt công tác chuẩn bị nhân sự, muốn chuẩn bị nhân sự tốt phải có nguồn nhân sự tốt. Do đó, để chuẩn bị tốt nhân sự cho bầu cử tại đại hội cần thực hiện ba bước cơ bản: Bước 1: Tạo nguồn nhân sự cho việc chuẩn bị nhân sự trong công tác bầu cử của đại hội; Bước 2: Chọn nguồn cho việc chuẩn bị nhân sự trong công tác bầu cử của đại hội; Bước 3: Xây dựng phương án nhân sự cho việc bầu cử tại đại hội. Trong đócần xây dựng tiêu chuẩn ứng cử viên; xây dựng cơ cấu, số lượng; dự kiến danh sách ứng cử viên giới thiệu bầu cử.
Bốn là, nâng cao chất lượng, phát huy vai trò, trách nhiệm của đại biểu đại hội trong công tác bầu cử
Việc xác định số lượng, thành phần các đoàn đại biểu tham gia đại hội rất quan trọng, vì lập trường quan điểm, thái độ chính trị, chất lượng, cơ cấu thành phần đại biểu tham gia đại hội sẽ quyết định trực tiếp đến việc thảo luận, thông qua các nghị quyết, nhất là việc lựa chọn nhân sự của đại hội, qua đó sẽ ảnh hưởng đến đường lối và sức mạnh của Đảng. Nói cách khác, chất lượng và trách nhiệm của đại biểu sẽ quyết định kết quả bầu cử. Do đó, cấp ủy xây dựng đề án, phân bổ đại biểu đại hội cho các chi bộ bảo đảm tiêu chuẩn, cơ cấu, số lượng thích hợp; chi bộ nghiêm túc lựa chọn đảng viên đủ phẩm chất, năng lực, uy tín vào đoàn đại biểu tham dự đại hội đại biểu đảng bộ cấp trên; trang bị kiến thức về bầu cử và thông tin về các ứng cử viên cho đại biểu; phát huy trách nhiệm, trí tuệ đại biểu trong bầu cử.
Năm là, nâng cao năng lực, trách nhiệm của ban tổ chức điều hành, giúp việc bầu cử
Tại đại hội, hai bộ phận trực tiếp điều hành, giúp việc bầu cử là đoàn chủ tịch và ban kiểm phiếu. Do đó, nâng cao năng lực công tác, trách nhiệm cho đoàn chủ tịch và ban kiểm phiếu có vai trò rất quan trọng trong công tác bầu cử của đại hội. Một số biện pháp cần thực hiện như: Xây dựng đoàn chủ tịch, ban kiểm phiếu có năng lực, uy tín tốt; xây dựng kịch bản bầu cử khoa học, phù hợp thực tiễn từng đơn vị; công tác điều hành, tổ chức bầu cử phải chắc chắn, linh hoạt; kịp thời xin ý kiến đoàn công tác của cấp ủy cấp trên về những tình huống khó khăn, phức tạp; nâng cao trình độ sử dụng các thiết bị và ứng dụng công nghệ hiện đại trong công tác bầu cử.
Vì vậy, cùng với tiếp tục thực hiện tốt các quan điểm, nghị quyết, chỉ thị, các quy định, hướng dẫn về công tác chuẩn bị đại hội, về công tác cán bộ, phải thực hiện một cách nghiêm túc, tích cực Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, khóa XII và khóa XIII về xây dựng chỉnh đốn Đảng; đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đây được coi như điều kiện, giải pháp cơ bản góp phần quan trọng thực hiện tốt công tác bầu cử ở cơ sở nói riêng và trong toàn Đảng bộ BHTGVN nói chung.
Thái Bảo