Nhằm nâng cao hiệu quả của pháp luật về BHTG, đồng thời hạn chế những vi phạm trong lĩnh vực BHTG để bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người gửi tiền và đảm bảo sự an toàn lành mạnh của hệ thống ngân hàng, Chính phủ cũng đã quy định đầy đủ hơn các hình thức chế tài xử lý vi phạm về BHTG tại Nghị định số 96/2014/NĐ-CP ngày 17/10/2014 (sau đây gọi là NĐ96) Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng và có hiệu lực thi hành từ ngày 12/12/2014. Theo đó, tại Điều 38 Mục 11 Chương II của NĐ96, các hình thức xử phạt vi phạm hành chính và biện pháp khắc phục hậu quả đối với các hành vi vi phạm về BHTG được quy định cụ thể như sau:
1. Hình thức phạt cảnh cáo: áp dụng hình thức phạt cảnh cáo đối với các tổ chức tham gia BHTG khi vi phạm một trong các hành vi sau:
- Hành vi không niêm yết công khai bản sao chứng nhận tham gia BHTG tại tất cả các điểm giao dịch có nhận tiền gửi. Quy định này hợp lý hơn so với quy định trước đây là bắt buộc các tổ chức tham gia BHTG phải niêm yết công khai chứng nhận tham gia BHTG tại trụ sở và tất cả các điểm giao dịch dù điểm giao dịch đó có nhận tiền gửi hay không;
- Hành vi nộp phí BHTG không đầy đủ hoặc không đúng thời hạn theo quy định của pháp luật. Trước đây, hành vi vi phạm này không áp dụng hình thức phạt cảnh cáo mà chỉ áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả bằng cách ngoài việc nộp đủ số phí còn thiếu, tổ chức tham gia BHTG còn phải chịu phạt mỗi ngày nộp chậm 0,1% số tiền chậm nộp.
2. Hình thức phạt tiền: áp dụng hình thức phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 150 triệu đồng tùy thuộc vào từng hành vi và mức độ vi phạm của tổ chức tham gia BHTG như sau:
- Hành vi không nộp phí BHTG theo quy định của pháp luật chế tài này nghiêm khắc hơn so với trước đây khi tổ chức tham gia BHTG chỉ bị phạt cảnh cáo vì không có hành vi nộp phí BHTG. Mặc khác, theo quy định tại Điều 21 Luật BHTG, nếu sau thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nộp phí BHTG mà tổ chức tham gia BHTG không nộp hoặc nộp không đầy đủ phí BHTG thì tổ chức BHTG sẽ có văn bản đề nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) trích tài khoản của tổ chức tham gia BHTG tại NHNN để nộp. Nếu tổ chức tham gia BHTG vi phạm lần hai, tổ chức BHTG sẽ có văn bản đề nghị đình chỉ hoặc tạm đình chỉ hoạt động nhận tiền gửi của tổ chức tham gia BHTG này.
- Trả tiền bảo hiểm cho người được BHTG không đúng thời hạn quy định tại Điều 23 Luật BHTG: Tức là trong thời hạn 60 ngày, kể từ thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, tổ chức BHTG có trách nhiệm trả tiền bảo hiểm cho người được BHTG, nếu tổ chức BHTG không thực hiện đúng thời hạn trên sẽ bị xử phạt tiền;
- Nhận bảo hiểm đối với tiền gửi không được bảo hiểm quy định tại Điều 19 Luật BHTG, tức là sẽ bị phạt tiền nếu nhận bảo hiểm đối với tiền gửi của các đối tượng sau: cá nhân là người sở hữu trên 5% vốn điều lệ của chính tổ chức tham gia BHTG đó, thành viên Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng quản trị, thành viên Ban kiểm soát, Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó giám đốc) của chính tổ chức tham gia BHTG đó, tiền mua các giấy tờ có giá vô danh do tổ chức tham gia BHTG phát hành;
- Gian lận, giả mạo hồ sơ, tài liệu, giấy tờ về BHTG;
- Không chi trả hoặc chi trả không đầy đủ tiền bảo hiểm;
- Có hành vi cản trở, gây khó khăn, làm thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức BHTG, tổ chức tham gia BHTG, người được BHTG và cơ quan, tổ chức có liên quan đến BHTG;
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái quy định của pháp luật về BHTG.
3. Biện pháp khắc phục hậu quả: bên cạnh các hình thức phạt cảnh cáo và phạt tiền nêu trên, tại NĐ96, Chính phủ còn quy định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả như sau:
- Buộc niêm yết công khai ngay bản sao chứng nhận tham gia BHTG đối với hành vi không niêm yết công khai bản sao chứng nhận tham gia BHTG tại các điểm giao dịch có nhận tiền gửi;
- Buộc nộp ngay số phí BHTG bị thiếu đối với hành vi nộp phí BHTG không đầy đủ hoặc không đúng thời hạn theo quy định của pháp luật và phải chịu phạt mỗi ngày nộp chậm bằng 0,05% số tiền nộp chậm theo quy định tại Khoản 1 Điều 21 Luật BHTG. Mức phạt này tương đối nhẹ hơn so với quy định trước đây là 0,1% số tiền nộp chậm;
- Buộc hoàn trả ngay số phí BHTG đã thu, thu hồi ngay số tiền bảo hiểm đã trả do thực hiện hành vi nhận bảo hiểm đối với tiền gửi không được bảo hiểm quy định tại Điều 19 Luật BHTG;
- Đề nghị hoặc yêu cầu cấp có thẩm quyền xem xét, áp dụng biện pháp đình chỉ từ 01 tháng đến 03 tháng hoặc miễn nhiệm chức danh quản trị, điều hành, kiểm soát; không cho đảm nhiệm chức vụ quản trị, điều hành, kiểm soát tại các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với cá nhân vi phạm và/hoặc cá nhân chịu trách nhiệm đối với hành vi gian lận, giả mạo hồ sơ, tài liệu, giấy tờ về BHTG. Yêu cầu tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cách chức và thực hiện các biện pháp xử lý khác theo quy định của pháp luật đối với cá nhân vi phạm thuộc thẩm quyền của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Ngoài ra, tại NĐ96, Chính phủ cũng giao thẩm quyền của NHNN trong việc xử phạt vi phạm hành chính về BHTG, phù hợp với vai trò của NHNN và tổ chức BHTG được quy định tại Khoản 9 Điều 13 Luật BHTG “Tổ chức BHTG có nhiệm vụ theo dõi, kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về BHTG; kiến nghị NHNN xử lý hành vi vi phạm quy định của pháp luật về BHTG”.
Có thể nói, so với những quy định trước đây, quy định chế tài xử phạt vi phạm hành chính về BHTG đã được Chính phủ quy định chi tiết, rõ ràng hơn, các hành vi vi phạm đã được cụ thể hóa và các biện pháp xử lý vi phạm cũng chặt chẽ và nghiêm khắc hơn, qua đó nâng cao được tính hiệu lực, hiệu quả của pháp luật về BHTG.
Tài liệu tham khảo:
- Luật Bảo hiểm tiền gửi
- Nghị định số 96/2014/NĐ-CP ngày 17/10/2014 của Chính phủ Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng.
- Nghị định số 202/2004/NĐ-CP ngày 10/12/2004 của Chính phủ Về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng
- Nghị định số 89/1999/NĐ-CP 01/09/1999 của Chính phủ về Bảo hiểm tiền gửi.