Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, khi hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) đang bước vào tiến trình tái cơ cấu giai đoạn 2, việc có một nền tảng pháp lý hoàn thiện sẽ giúp hoạt động BHTG đóng góp tích cực hơn vào thành công của mục tiêu tái cơ cấu được NHNN đặt ra. Xác định được tầm quan trọng trên, sau khi Luật BHTG được ban hành và có hiệu lực, BHTGVN đã phối hợp với NHNN và các Bộ ngành liên quan chủ động củng cố, hoàn thiện, đổi mới hành lang pháp lý về BHTG nhằm góp phần xây dựng môi trường hoạt động bình đẳng, lành mạnh, an toàn và ổn định cho toàn hệ thống các TCTD. Trên cơ sở Luật BHTG và các quy định hiện hành về hoạt động của các TCTD, BHTGVN đã phối hợp với NHNN, Bộ Tài chính ban hành và trình các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành các văn bản hướng dẫn để đưa các quy định của Luật BHTG vào cuộc sống.
Đến nay, với việc ban hành hàng loạt các văn bản trong năm 2013-2014, khuôn khổ hoạt động BHTG đã được cải thiện đáng kể, tạo nền tảng cho việc triển khai chính sách BHTG đạt hiệu quả cao nhất. Trong đó, các văn bản đã tập trung vào một số nội dung chủ yếu về: mô hình tổ chức và hoạt động của BHTGVN; quy định cấp và thu hồi Chứng nhận BHTG đối với các đơn vị hợp nhất, sáp nhập; thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, thủ tục trả tiền bảo hiểm. Bên cạnh đó, việc trao đổi, cung cấp thông tin giữa NHNN và BHTGVN cũng được quy định rõ ràng hơn.
Theo Lãnh đạo NHNN, năm 2015, tiến trình cơ cấu lại hệ thống TCTD sẽ được tiến hành rốt ráo và kiên quyết hơn. Tất cả những ngân hàng yếu kém, không có triển vọng phục hồi sẽ bị xử lý dứt điểm, kể cả phải sử dụng các biện pháp giải thể, phá sản, can thiệp bắt buộc. Tất nhiên, trong quá trình này bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền luôn được ưu tiên hàng đầu. Tiếp tục đẩy nhanh tiến độ xử lý nợ xấu gắn với quá trình cơ cấu lại các TCTD và lành mạnh hóa tài chính. Từ đó, nâng cao năng lực tài chính, năng lực quản trị điều hành, quản trị rủi ro đối với các đơn vị trong hệ thống.
Với thông điệp trên đây của NHNN, BHTGVN có nhiệm vụ quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu của tiến trình tái cơ cấu. Chính vì lẽ đó, việc tiếp tục phối hợp với NHNN, các Bộ, Ngành có liên quan để hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động BHTG rất cần thiết. Theo quy định tại Khoản 10 Điều 13 Luật BHTG, BHTGVN có nghĩa vụ tổng hợp, phân tích và xử lý thông tin về tổ chức tham gia BHTG nhằm phát hiện và kiến nghị NHNN xử lý kịp thời những vi phạm quy định về an toàn hoạt động ngân hàng, rủi ro gây mất an toàn trong hệ thống ngân hàng. Các Điều 8, 9, 10 của Nghị định 68/2013/NĐ-CP ngày 28/6/2013 Quy định chi tiết hướng dẫn thi hành Luật BHTG cũng xác định rõ hơn về nguyên tắc cung cấp thông tin giữa NHNN và tổ chức BHTG. Tuy nhiên, hướng dẫn cụ thể về các nội dung thông tin, phương thức tiếp cận thông tin của tổ chức BHTG đang được NHNN phối hợp với BHTGVN để sớm ban hành. Đây là nội dung quan trọng làm cơ sở thông tin đầu vào cho hoạt động giám sát từ xa của BHTGVN đối với tổ chức tham gia BHTG. Thực tế cho thấy, công tác theo dõi giám sát tổ chức tham gia BHTG chỉ thực sự hiệu quả khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa NHNN và BHTGVN, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, dự kiến sẽ có thêm nhiều TCTD phải sáp nhập, hợp nhất, thậm chí chấm dứt hoạt động. Vì vậy, công tác giám sát của BHTGVN phải đối mặt với nhiều thách thức hơn. Tính riêng trong năm 2014, BHTGVN đã cấp mới, cấp lại, cấp đổi, cấp bổ sung 465 Giấy chứng nhận BHTG cho các tổ chức tham gia BHTG; thu hồi 86 Chứng nhận BHTG đối với các trường hợp đổi tên, chấm dứt hoạt động, sáp nhập và đóng cửa. Điều này phản ánh mạng lưới hoạt động của các tổ chức tham gia BHTG đang có sự biến động lớn. Theo kết quả công tác giám sát năm 2014, hoạt động của các tổ chức tham gia BHTG còn nhiều rủi ro, số lượng các đơn vị yếu cần lưu ý tăng, nhất là đối với khối QTDND. Chính vì vậy, hướng dẫn việc trao đổi thông tin giữa NHNN và BHTGVN làm cơ sở cho phân tích, đánh giá tình hình hoạt động, phát hiện sớm những đơn vị có dấu hiệu rủi ro, hay biểu hiện yếu kém, vi phạm quy định về an toàn trong hoạt động ngân hàng rất quan trọng để phối hợp cùng NHNN có biện pháp xử lý phù hợp, kịp thời.
BHTGVN cũng chủ động xây dựng các giải pháp ứng phó trong trường hợp xảy ra đổ vỡ. Một trong những văn bản đang được BHTGVN khẩn trương soạn thảo là Quy chế trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền. Việc trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền được quy định tại các Điều 8, 9, 10 của Thông tư số 24/2014/TT-NHNN ngày 6/9/2014. Theo đó, thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, thủ tục trả tiền bảo hiểm cũng như việc thu hồi số tiền bảo hiểm phải trả từ tổ chức tham gia BHTG đã được quy định. Tuy nhiên, việc xử lý khi có sự kiện trả tiền bảo hiểm đòi hỏi phải rất khẩn trương nhưng chính xác, an toàn. Vì vậy, cần có sự phối hợp ăn ý và phân công nhiệm vụ rõ ràng với tất cả các đơn vị trong hệ thống khi tham gia vào quá trình trả tiền bảo hiểm. Đồng thời, việc có một quy chế trả tiền bảo hiểm rõ ràng sẽ hạn chế việc lợi dụng chính sách BHTG.
Ngoài ra, một loạt các văn bản quản trị điều hành khác cũng đang được BHTGVN xúc tiến và hoàn thiện như Quy chế đầu tư vốn tạm thời nhàn rỗi hay phối hợp với NHNN và các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu để sớm ban hành quy định chi tiết về hạn mức trả tiền bảo hiểm, xếp hạng độ an toàn của các TCTD để áp dụng mức phí BHTG cho phù hợp,…
Có thể khẳng định, bằng sự nỗ lực và quyết tâm của BHTGVN, trên cơ sở bám sát thực tiễn, việc hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn chi tiết Luật BHTG đã tạo cơ sở và môi trường tốt hơn cho hoạt động BHTG. Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 2015 của BHTGVN, Chủ tịch HĐQT BHTGVN - ông Nguyễn Văn Thạnh nhấn mạnh: một trong những nhiệm vụ trọng tâm của BHTGVN trong năm 2015 là xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn quy trình nghiệp vụ và quản trị điều hành, đồng thời phát hiện kịp thời những bất cập, lỗ hổng pháp luật về hoạt động BHTG để có những kiến nghị bổ sung, chỉnh sửa phù hợp, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới./.
Nguyễn Lệ Thu- Nguyễn Thị Hiền
Tài liệu tham khảo:
- Luật BHTG 2012;
- Nghị định số 68/2013/NĐ-CP ngày 28/6/2013 Quy định chi tiết hướng dẫn thi hành Luật BHTG;
- Thông tư số 24/2014/TT-NHNN ngày 6/9/2014 “Hướng dẫn một số nội dung về hoạt động BHTG”;