Trang Chủ
Trong bối cảnh đó, việc một nhóm cán bộ, đảng viên của Chi bộ Giám sát mạnh dạn thử nghiệm ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tự động hóa bước thu thập thông tin giám sát, tuy là một bước đi nhỏ về kỹ thuật, nhưng lại mang ý nghĩa lớn về tư duy – thể hiện tinh thần tiên phong, đổi mới trong hiện thực hóa chủ trương chuyển đổi số mà Đảng bộ BHTGVN đã đề ra.
Chuyển đổi số – chuyển biến bắt nguồn từ tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám thay đổi
Giám sát là một quá trình liên tục, kết hợp nhiều nguồn dữ liệu: báo cáo định kỳ từ các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi (BHTG), dữ liệu từ Ngân hàng Nhà nước, thông tin công khai trên các phương tiện truyền thông như báo chí, mạng xã hội, các trang web phân tích tài chính. Trong đó, thông tin công khai từ truyền thông đại chúng, dù không phải nguồn tin duy nhất, nhưng lại có giá trị cảnh báo sớm cao. Một tin bài nhỏ trên báo điện tử đôi khi báo hiệu dấu hiệu bất thường tại một tổ chức tín dụng, giúp cơ quan giám sát phát hiện sớm nguy cơ trước khi con số trên báo cáo kịp phản ánh.
Tuy nhiên, trong thực tế, khâu thu thập thông tin này vẫn chủ yếu thủ công. Cán bộ giám sát phải tìm kiếm, lọc, sao chép và lưu trữ dữ liệu từng bài viết. Quá trình đó mất nhiều thời gian, phụ thuộc vào trách nhiệm cá nhân, dễ xảy ra thiếu sót.
Chính từ nhu cầu rất cụ thể ấy – làm thế nào để nhanh hơn, chính xác hơn – sáng kiến ứng dụng AI trong công tác thu thập thông tin phục vụ giám sát được hình thành.
Nhóm cán bộ của Chi bộ Giám sát đã kết hợp AI với ngôn ngữ lập trình Google Apps Script để tạo chương trình tự động thu thập thông tin hàng ngày từ một số website báo chí uy tín. Chỉ với các dòng mã, hệ thống có thể truy cập, lọc tin liên quan đến các ngân hàng, ghi nhận kết quả vào bảng tính Google Sheet dùng chung theo định kỳ hàng giờ.
Kết quả thử nghiệm cho thấy:
- Tiết kiệm khoảng 70–80% thời gian so với thao tác thủ công;
- Giảm phụ thuộc cá nhân – dữ liệu được cập nhật tự động, nhanh chóng và hạn chế sai sót khi thực hiện các thao tác thủ công;
- Nâng cao chất lượng phân tích –dữ liệu được lưu ở dạng chuẩn hóa, dễ thống kê, so sánh, và lập báo cáo.
Quan trọng hơn, sáng kiến này giúp BHTGVN chuyển từ trạng thái “thu thập bị động” sang “theo dõi chủ động”. Khi hệ thống có thể cập nhật liên tục, cán bộ giám sát có thêm thời gian cho phần việc đòi hỏi tư duy phân tích, đánh giá xu hướng, hoặc xây dựng báo cáo cảnh báo rủi ro. Nói cách khác, AI không thay con người, mà giải phóng con người khỏi những công việc lặp lại, để tập trung vào phần trí tuệ nhất của giám sát. Đó chính là giá trị cốt lõi của chuyển đổi số: công nghệ phục vụ con người, chứ không thay thế con người.
Điều đáng chú ý, sáng kiến này không xuất phát từ một dự án lớn được đầu tư hàng tỷ đồng, mà từ một nhóm nhỏ cán bộ, đảng viên – những người trực tiếp đối diện khó khăn thực tế và chủ động tìm giải pháp. Đây chính là minh chứng sinh động cho tinh thần tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số của đảng viên chi bộ Giám sát. Sự khác biệt lớn nhất không nằm ở công cụ, mà ở tư duy. Khi một đảng viên tự đặt câu hỏi “tại sao không thể tự động hóa bước này?”- đó là lúc chuyển đổi số bắt đầu. Sáng kiến nhỏ ấy, dù mới dừng ở quy mô thử nghiệm, nhưng đã góp phần khẳng định điều mà Đảng bộ BHTGVN nhiều lần nhấn mạnh: chuyển đổi số không nhất thiết phải bắt đầu từ dự án lớn, mà bắt đầu từ việc thay đổi cách nghĩ, cách làm trong từng nhiệm vụ cụ thể.
Từ một chương trình tự động hóa nhỏ, BHTGVN đã mở ra khả năng xây dựng hệ thống thu thập dữ liệu thông minh hơn – có thể tích hợp phân tích cảm xúc tin tức, thống kê tần suất xuất hiện tên tổ chức, hoặc tạo cảnh báo sớm khi xuất hiện từ khóa rủi ro. Đó không còn là giám sát hành chính thuần túy, mà đang tiến gần tới giám sát theo thời gian thực, phù hợp với xu thế quản trị hiện đại.
Không thể phủ nhận, việc ứng dụng AI trong giai đoạn hiện nay vẫn còn những hạn chế: cấu trúc các website thay đổi liên tục; cơ chế bảo vệ dữ liệu khiến việc trích xuất thông tin không ổn định; nguồn lực kỹ thuật nội bộ còn mỏng. Tuy nhiên, chính việc nhận diện được những khó khăn ấy lại cho thấy một năng lực mới – năng lực nhìn xa và dám thử nghiệm.
Vấn đề không phải là “đã hoàn hảo chưa”, mà là “đã bắt đầu đi đúng hướng chưa”. Và hướng đi đó – bắt đầu từ sự chủ động của cán bộ, đảng viên – mới là điều quan trọng.
Xây dựng “Thư viện sáng kiến số” - bước đầu hình thành kho tri thức chung để học hỏi, cải tiến, chia sẻ
Từ bài học thực tế của Chi bộ Giám sát, một đề xuất đã được đưa ra: xây dựng “Thư viện sáng kiến số” của BHTGVN - nơi tập hợp các sáng kiến ứng dụng công nghệ từ các đơn vị, hình thành kho tri thức dùng chung để mọi cán bộ có thể học hỏi, cải tiến, chia sẻ. Một cơ chế như vậy không chỉ tiết kiệm nguồn lực, mà còn khuyến khích tinh thần đổi mới – coi công nghệ là công cụ gắn liền với nhiệm vụ chính trị, chứ không phải một mảng việc tách rời.
Nếu nhìn rộng hơn, việc ứng dụng AI trong công tác giám sát tại BHTGVN là ví dụ điển hình cho mô hình “chuyển đổi số bắt đầu từ cơ sở”. Thay vì chờ đợi một đề án tổng thể, sự đổi mới đến từ chính những người làm công tác thực tiễn, am hiểu nghiệp vụ, nhìn thấy nhu cầu và chủ động hành động. Đây cũng là một minh chứng cho năng lực lãnh đạo của tổ chức đảng trong cơ quan: khi Đảng bộ khuyến khích cán bộ, đảng viên phát huy sáng kiến, dám nghĩ dám làm, chủ trương chuyển đổi số không còn là khẩu hiệu, mà trở thành hành động cụ thể, đo đếm được hiệu quả. Sáng kiến tuy nhỏ, nhưng mang lại giá trị lớn. Nó khẳng định vai trò tiên phong của người đảng viên trong thời đại số – người không chỉ thực hiện nhiệm vụ, mà còn góp phần định hình phương thức thực hiện nhiệm vụ mới.
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào công tác giám sát tại BHTGVN là một bước đi nhỏ về mặt kỹ thuật, nhưng chứa đựng một chuyển biến lớn về tư duy. Trí tuệ nhân tạo không làm thay con người, nhưng giúp con người làm việc thông minh hơn; không thay đổi toàn bộ hệ thống, nhưng mở đường cho cách tiếp cận giám sát hiện đại hơn. Khi mỗi cán bộ, đảng viên đều mang trong mình tinh thần đó, dù chỉ một cải tiến nhỏ cũng có thể trở thành bước khởi đầu cho sự thay đổi lớn. Đặc biệt, khi những cải tiến nhỏ ấy được nhân rộng, kết nối thành hệ thống, BHTGVN hoàn toàn có thể xây dựng một mô hình giám sát chủ động, thông minh và hiệu quả; qua đó góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương chuyển đổi số mà Đảng bộ đã đề ra, đồng thời củng cố vững chắc niềm tin của người gửi tiền vào hệ thống tài chính quốc gia.
Tào Thị Hà Quyên - Đảng viên Chi bộ Giám sát
