Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh việc thực hiện các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, trong đó có nguyên tắc tập trung dân chủ. Người cũng chỉ rõ: “Toàn thể đảng viên, toàn thể các cấp, tổ chức thống nhất lại theo một nguyên tắc nhất định. Nguyên tắc ấy tức là dân chủ tập trung”.
Người còn gọi đây là “Chế độ dân chủ tập trung của Đảng”, chỉ rõ đây là nguyên tắc lãnh đạo, nguyên tắc tổ chức cao nhất, là chế độ lãnh đạo của Đảng. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, “Tập trung trên nền tảng dân chủ” và “Dân chủ dưới sự chỉ đạo tập trung”. “Tập thể lãnh đạo là dân chủ. Cá nhân phụ trách là tập trung. Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, tức là dân chủ tập trung. Làm việc mà không theo đúng cách đó, tức là làm trái dân chủ tập trung”.
Thời gian qua, bám sát sự chỉ đạo của Đảng ủy Khối, Đảng ủy BHTGVN đã lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương, của Đảng ủy Khối, Ban cán sự Đảng Ngân hàng Nhà nước, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ BHTGVN. Đảng ủy BHTGVN đã kịp thời ban hành chương trình, kế hoạch triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của cấp trên đến cấp ủy đảng, cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng bộ.
Ngay sau Đại hội các nhiệm kỳ, Đảng ủy BHTGVN đã cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ bằng chương trình công tác toàn khóa, Quy chế làm việc của Ban Chấp hành Đảng bộ, phân công nhiệm vụ cho từng đồng chí ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ, ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy theo dõi, phụ trách các đảng bộ, chi bộ trực thuộc gắn với phụ trách chuyên môn, đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện của Đảng trên mọi lĩnh vực, trong đó, nguyên tắc tập trung dân chủ đã trở thành một nguyên tắc tổ chức và hoạt động cơ bản của Đảng ủy BHTGVN.
Cụ thể, Đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy làm việc theo nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; thiểu số phục tùng đa số, cá nhân phục tùng tổ chức; chấp hành nghiêm Cương lĩnh, Điều lệ Đảng, các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương và của Đảng ủy Khối.
Cá nhân được quyền phát biểu và bảo lưu ý kiến của mình, nhưng phải chấp hành nghị quyết của tập thể Đảng ủy. Bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, thống nhất của Đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy; phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị.
Thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo; đồng thời, nêu cao tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của mỗi cá nhân, nhất là người đứng đầu. Thực hiện phân cấp, phân quyền gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát.
Đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy làm việc theo chương trình, kế hoạch công tác đã được tập thể thông qua; theo sự chỉ đạo của Trung ương, Đảng ủy Khối hoặc khi có yêu cầu đột xuất. Đảng ủy có chương trình công tác toàn khóa và hằng năm. Ban Thường vụ Đảng ủy làm việc theo chương trình công tác toàn khóa, hằng năm, 6 tháng, hằng quý, hằng tháng (có điều chỉnh khi cần).
Ban Chấp hành Đảng bộ họp thường kỳ ba tháng một lần và họp đột xuất khi cần thiết do Ban Thường vụ Đảng ủy triệu tập. Ban Thường vụ Đảng ủy họp ít nhất 01 lần/tháng, họp đột xuất khi cần, do Thường trực Đảng ủy chuẩn bị nội dung và triệu tập. Các kỳ hội nghị Đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy họp đều đảm bảo ít nhất 2/3 tổng số thành viên dự. Các nội dung họp đều được thảo luận và quyết định theo đa số. Các cuộc họp đều được ghi chép đầy đủ diễn biễn buổi họp vào sổ biên bản sinh hoạt cấp ủy và được lưu giữ, bảo quản theo quy định. Sau các cuộc họp đều ban hành kết luận hoặc nghị quyết để lãnh đạo, tổ chức triển khai thực hiện.
Bên cạnh đó, nguyên tắc tập trung dân chủ được thể hiện qua công tác bầu cử trong Đảng qua các kỳ Đại hội của Đảng bộ. Công tác chuẩn bị và tổ chức Đại hội Đảng bộ BHTGVN được thực hiện với phương châm kế thừa, ổn định, đổi mới, sáng tạo, phát huy dân chủ, giữ vững nguyên tắc, kỷ luật, coi trọng chất lượng, hiệu quả, trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy.
Tổ chức thảo luận kỹ lưỡng, sâu sắc, hiệu quả các quan điểm, mục tiêu, chủ trương, định hướng của cấp trên. Công tác nhân sự nhiệm kỳ bảo đảm nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, cấp ủy nhiệm kỳ được coi trọng chất lượng, có số lượng và cơ cấu hợp lý; tiêu biểu về chí tuệ, phẩm chất, uy tín, trong sạch, vững mạnh, có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo, thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội Đảng bộ trong các nhiệm kỳ.
Công tác chuẩn bị nhân sự và bầu cử tại Đảng bộ qua các nhiệm kỳ đều được thực hiện đúng Điều lệ, quy chế, quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước; bảo đảm tính tổng thể, đồng bộ, liên thông, dân chủ, công tâm, khách quan, minh bạch; gắn kết chặt chẽ với công tác quy hoạch cán bộ và sắp xếp, bố trí nhân sự lãnh đạo các cấp. Việc bầu cử trong Đảng được thực hiện theo đúng Quy chế bầu cử trong Đảng.
Qua nguyên tắc tập trung dân chủ đã giúp cho Đảng ủy BHTGVN lãnh đạo toàn diện, thống nhất về mọi mặt hoạt động của BHTGVN về: thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị; công tác chính trị, tư tưởng; công tác tổ chức, cán bộ; công tác kiểm tra, giám sát; tổ chức đảng; tổ chức chính trị - xã hội trong đơn vị, góp phần xây dựng Đảng bộ BHTGVN ngày càng trong sạch, vững mạnh toàn diện.