Trang Chủ
Luật BHTG là cơ sở pháp lý để triển khai các chính sách về BHTG, qua đó bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền và góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các TCTD.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đang lấy ý kiến tổ chức, cá nhân đối với Dự thảo Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật BHTG sửa đổi. Tại dự thảo tờ trình, NHNN cho biết, mục đích xây dựng Luật BHTG sửa đổi có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực của tổ chức BHTG, bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền, đảm bảo duy trì sự ổn định của hệ thống TCTD, an ninh, an toàn xã hội theo Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH ngày 05/11/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị và Đề án định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đề ra nhiệm vụ “Nghiên cứu, rà soát Luật BHTG”.
Việc xây dựng Luật BHTG sửa đổi cần thiết để hoàn thiện hơn nữa chính sách BHTG tại Việt Nam, đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất với pháp luật liên quan, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng để tổ chức BHTG nâng cao năng lực tài chính và tham gia sâu hơn vào quá trình cơ cấu lại TCTD theo chủ trương đề ra tại Chiến lược phát triển BHTG đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Trên cơ sở kết quả đánh giá, tổng kết việc thi hành Luật BHTG, cơ quan soạn thảo đề nghị xây dựng 5 chính sách, bao gồm chính sách về phí BHTG; về hoàn thiện cơ chế tài chính để nâng cao hiệu quả, năng lực tài chính cho tổ chức BHTG; về quyền, nghĩa vụ của tổ chức BHTG; về hoàn thiện quy định về trả tiền bảo hiểm và hoàn thiện quy định pháp luật để Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) tham gia vào quá trình tái cơ cấu TCTD yếu kém tại Việt Nam.
Hoàn thiện quy định về phí BHTG
Theo quy định của Luật BHTG, phí BHTG là khoản tiền mà tổ chức tham gia BHTG phải nộp cho tổ chức BHTG để bảo hiểm cho tiền gửi của người được BHTG tại tổ chức tham gia BHTG. Cơ chế phí BHTG hiện nay là cơ chế phí đồng hạng.
Việc sửa đổi, bổ sung quy định để đảm bảo quy định về phí BHTG được đầy đủ, rõ ràng; phù hợp với điều kiện thực tế triển khai phí BHTG tại Việt Nam, khắc phục được những khó khăn hiện tại chưa triển khai được hệ thống phí BHTG phân biệt. Qua phân tích đánh giá tác động của các chính sách, cơ quan soạn thảo đề xuất:
(i) Chỉnh sửa quy định về cơ chế phí BHTG phân biệt phù hợp với tình hình thực tiễn, năng lực tài chính của hệ thống TCTD trong từng thời kỳ;
(ii) Bổ sung quy định về hoãn nộp phí BHTG đảm bảo cơ sở để hỗ trợ tổ chức tham gia BHTG không phải thực hiện nộp phạt tiền phí BHTG nộp thiếu, nộp chậm khi đang gặp khó khăn về tài chính;
(iii) Tăng phí BHTG để bù đắp phần cho vay đặc biệt của NHNN cho BHTGVN.
(iv) Bổ sung quy định về quyền, nghĩa vụ của tổ chức tham gia BHTG trong việc tính phí BHTG đảm bảo nguồn số liệu để đối chiếu kết quả, tận dụng nguồn lực, không phát sinh chậm nộp phí.
Nâng cao hiệu quả, năng lực tài chính cho tổ chức BHTG
Điều 31 Luật BHTG quy định về hoạt động đầu tư của BHTGVN: “Tổ chức BHTG được sử dụng nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi (NVTTNR) để mua trái phiếu Chính phủ, tín phiếu NHNN Việt Nam và gửi tiền tại NHNN Việt Nam”.
Mục tiêu xây dựng chính sách để hoàn thiện quy định của pháp luật về chế độ tài chính của tổ chức BHTG tại Luật, đồng thời hoàn thiện quy định của pháp luật về đầu tư của BHTGVN nhằm gia tăng nguồn thu hợp lý giúp Quỹ dự phòng nghiệp vụ tăng trưởng tốt hơn trong tương lai và góp phần nâng cao năng lực tài chính để từ đó giúp BHTGVN thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ của mình trong công tác bảo vệ quyền, lợi ích của người gửi tiền cũng như tham gia sâu hơn vào quá trình hỗ trợ xử lý các TCTD yếu kém. Các giải pháp đã được cơ quan soạn thảo đề xuất theo hướng:
- Sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến chế độ tài chính của tổ chức BHTG theo hướng rõ ràng, minh bạch, có cơ chế để tổ chức BHTG nâng cao năng lực tài chính thực hiện các nhiệm vụ được giao.
- Sửa đổi, bổ sung theo hướng mở rộng hình thức đầu tư (ngoài các hình thức đầu tư theo quy định tại Luật BHTG) để tăng quy mô của Quỹ dự phòng nghiệp vụ, bao gồm: (i) mua trái phiếu của chính quyền địa phương; gửi tiền tại các ngân hàng thương mại, mua bán trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi do ngân hàng thương mại phát hành; (ii) được bán trái phiếu Chính phủ, tín phiếu Ngân hàng Nhà nước, trái phiếu chính quyền địa phương; trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi của ngân hàng thương mại phát hành đang nắm giữ; rút tiền gửi ngân hàng.
- Bổ sung các quy định để hạn chế rủi ro trong hoạt động đầu tư của tổ chức BHTG như: (i) Quy định trách nhiệm của tổ chức BHTG trong việc thực hiện các hoạt động đầu tư, thực hiện trích lập dự phòng rủi ro cho các khoản đầu tư theo hướng dẫn của Chính phủ; Chính phủ quy định quy trình kiểm soát, quản lý rủi ro, trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro; (ii) Giao Chính phủ quy định tiêu chí danh mục đầu tư, cơ cấu đầu tư, phương thức đầu tư.
- Bổ sung quy định tổ chức BHTG mua trái phiếu dài hạn của TCTD nhận chuyển giao bắt buộc theo quyết định của NHNN.
Mở rộng quyền, nghĩa vụ của tổ chức BHTG thực hiện kiểm tra, giám sát QTDND và các loại hình TCTD khác
Thực hiện Chỉ thị số 06/CT-TTg ngày 12/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường giải pháp nhằm đảm bảo an toàn hoạt động, củng cố vững chắc hệ thống QTDND, trong đó phát huy vai trò của BHTGVN trong việc hỗ trợ tài chính và xử lý khó khăn của QTDND, tăng cường vai trò tham gia, hỗ trợ chức năng kiểm tra, giám sát của NHNN đối với các QTDND.
Từ 2019 đến nay, NHNN đã giao BHTGVN thực hiện kiểm tra QTDND với số lượng tăng dần, nội dung kiểm tra cũng được mở rộng qua các năm. Trong quá trình BHTGVN triển khai kiểm tra QTDND theo yêu cầu của NHNN phát sinh một số khó khăn, vướng mắc như quyền, nghĩa vụ của BHTGVN trong quá trình kiểm tra, giám sát, cơ sở để hướng dẫn cụ thể cách thức, phương thức phối hợp, việc ghi nhận các vi phạm trong quá trình kiểm tra, giám sát của BHTGVN và xử lý kiến nghị, đề xuất của BHTGVN đối với các hành vi vi phạm…
Từ những bất cập nêu trên, việc xây dựng chính sách để mở rộng quyền, nghĩa vụ của tổ chức BHTG thực hiện kiểm tra, giám sát QTDND và các loại hình TCTD khác theo kế hoạch, nội dung do NHNN giao; cử người đủ tiêu chuẩn, điều kiện để giữ chức danh Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc và chức danh quản lý, điều hành khác của QTDND được kiểm soát đặc biệt (KSĐB) theo yêu cầu của NHNN và tham gia vào quá trình xây dựng phương án cơ cấu lại TCTD được KSĐB.
Để BHTGVN tham gia vào quá trình tái cơ cấu TCTD yếu kém tại Việt Nam
Hiện nay, Luật các TCTD năm 2024 quy định việc tham gia của tổ chức BHTG vào quá trình KSĐB đối với TCTD như: phối hợp với Ban KSĐB, ngân hàng hợp tác xã đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi; bên nhận chuyển giao bắt buộc được phát hành trái phiếu dài hạn cho tổ chức bảo hiểm tiền gửi theo quyết định của NHNN; cho vay đặc biệt đối với TCTD được kiểm soát đặc biệt…
Bên cạnh đó, Khoản 2 Điều 190 Luật Các TCTD năm 2024 quy định BHTGVN được vay đặc biệt của NHNN trong trường hợp số tiền trong quỹ dự phòng nghiệp vụ của tổ chức BHTG không đủ chi trả cho người gửi tiền sau khi phương án phá sản TCTD được phê duyệt.
Như vậy cần sửa đổi, bổ sung Luật BHTG thống nhất với các quyền, nghĩa vụ mới bổ sung tại Luật TCTD, bằng việc: (i) Sửa đổi, bổ sung các quy định về việc BHTGVN tham gia vào quá trình tái cơ cấu TCTD yếu kém, cho vay đặc biệt TCTD được KSĐB để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc thống nhất với quy định tại Luật Các TCTD và phát huy vai trò của BHTGVN trong tái cơ cấu TCTD như mục tiêu đặt ra tại Chiến lược phát triển BHTG; (ii) Cơ chế để tận dụng nguồn lực của BHTGVN trong quá trình xử lý sự cố, khủng hoảng trong hoạt động của TCTD, tránh nguy cơ rủi ro lan truyền hệ thống, đảm bảo tính ổn định, an toàn của hệ thống TCTD.
Hoàn thiện quy định về trả tiền bảo hiểm
Việc sửa đổi, bổ sung quy định để xác định thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm rõ ràng, cụ thể, thống nhất với quy trình xử lý TCTD yếu kém tại Luật Các TCTD; có cơ chế để chi trả toàn bộ tiền gửi cho người gửi tiền trong các trường hợp đặc biệt. Đồng thời, việc sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm là cần thiết để BHTGVN tham gia sớm hơn việc chi trả cho người gửi tiền tại TCTD yếu kém; đảm bảo an ninh trật tự xã hội, ổn định tâm lý người gửi tiền, tránh được phản ứng dây chuyền, bảo vệ được quyền và lợi ích của người gửi tiền, góp phần giữ an toàn và trật tự xã hội.
Để đảm bảo được các mục tiêu xây dựng chính sách, cơ quan soạn thảo đề xuất các giải pháp:
- Sửa đổi, bổ sung Luật BHTG theo hướng xác định thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm rõ ràng, cụ thể, thống nhất với quy trình xử lý TCTD yếu kém tại Luật Các TCTD.
- Sửa đổi, bổ sung quy định về thời hạn trả tiền bảo hiểm theo hướng rút ngắn thời hạn trả tiền đối với trường hợp hồ sơ chi trả BHTG đầy đủ, hợp lệ, đủ điều kiện để chi trả sớm hơn cho người gửi tiền nhằm ổn định tâm lý người gửi tiền.
- Bổ sung quy định trong trường hợp đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ quyết định chi trả toàn bộ các khoản tiền gửi được bảo hiểm của người gửi tiền tại tổ chức tham gia BHTG khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm theo đề nghị của NHNN.
Qua quá trình 12 năm triển khai thực hiện Luật BHTG, việc sửa đổi, bổ sung Luật BHTG là yêu cầu cấp thiết để đáp ứng nhu cầu thực tế và phát triển của hệ thống tài chính quốc gia. Những bước tiến trong quy định của Luật BHTG được kỳ vọng góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức BHTG, để chính sách BHTG thực sự đem lại hiệu quả, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các TCTD, bảo đảm sự phát triển an toàn và lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
HG
.jpg)
