Hạn mức trả tiền bảo hiểm luôn được điều chỉnh linh hoạt
Điều 24 Luật BHTG quy định: Hạn mức trả tiền bảo hiểm là số tiền tối đa mà tổ chức BHTG trả cho tất cả các khoản tiền gửi được bảo hiểm của một người tại một tổ chức tham gia BHTG khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm; Thủ tướng Chính phủ quy định hạn mức trả tiền bảo hiểm theo đề nghị của Ngân hàng Nhà nước trong từng thời kỳ.
Quy định này bảo đảm hạn mức trả tiền bảo hiểm luôn được điều chỉnh linh hoạt khi cần thiết để phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và mức thu nhập, đời sống của người dân trong từng thời kỳ, qua đó cho thấy chính sách BHTG ngày càng đảm bảo, bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền tại các tổ chức tham gia BHTG.
Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) được thành lập năm 1999, hơn 20 năm qua, BHTGVN luôn định kỳ đánh giá mức độ phù hợp của hạn mức trả tiền bảo hiểm khi kinh tế vĩ mô, thị trường tài chính tiền tệ, hoạt động ngân hàng, tổng thu nhập quốc dân, thu nhập bình quân đầu người…có sự thay đổi, báo cáo NHNN để NHNN trình Thủ tướng Chính phủ quyết định việc thay đổi hạn mức khi điều kiện cho phép. Cụ thể, năm 1999, hạn mức chi trả bảo hiểm (bao gồm cả gốc lẫn lãi) của một cá nhân tại một tổ chức tham gia BHTG tối đa là 30 triệu đồng. Đến năm 2005, hạn mức này được điều chỉnh lên 50 triệu đồng. Năm 2017, hạn mức trả tiền bảo hiểm được nâng lên 75 triệu đồng. Đến nay, theo Quyết định số 32/2021/QĐ-TTg, hạn mức trả tiền bảo hiểm được nâng lên 125 triệu đồng.
Theo hướng dẫn của Hiệp hội BHTG quốc tế (IADI), hạn mức trả tiền bảo hiểm nên có giới hạn, đáng tin cậy và bảo hiểm phần lớn cho người gửi tiền, nhưng phải đảm bảo tỷ lệ đáng kể giá trị tiền gửi không được bảo hiểm để góp phần duy trì kỷ luật thi trường và hạn chế rủi ro đạo đức.
Tại Việt Nam, hạn mức trả tiền bảo hiểm dựa trên cơ sở của 3 yếu tố, gồm:
Thứ nhất, hạn mức trả tiền bảo hiểm có giới hạn và bảo hiểm cho số đông người gửi tiền, đặc biệt là người gửi tiền nhỏ lẻ, nhưng phải đảm bảo một tỷ lệ đáng kể giá trị tiền gửi tuân theo kỷ luật thị trường.
Thứ hai, phù hợp với tình hình kinh tế vĩ mô của Việt Nam.
Thứ ba, hạn mức trả tiền bảo hiểm cũng phải đạt yêu cầu về mức độ đáng tin cậy phù hợp với năng lực tài chính của tổ chức BHTG.
Với triển vọng tăng trưởng tích cực của Việt Nam và sự gia tăng đáng kể về năng lực tài chính của BHTGVN, việc xem xét định kỳ điều chỉnh tăng hạn mức BHTG trong những năm tới là hoàn toàn khả thi và thực sự cần thiết để bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người gửi tiền theo chuẩn mực quốc tế; góp phần củng cố, nâng cao niềm tin công chúng đối với hệ thống các TCTD, tạo điều kiện cho các tổ chức này huy động tối đa nguồn tiền nhàn rỗi trong dân cư để cho vay phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo hoạt động an toàn, hiệu quả.
Người gửi tiền được bảo vệ không chỉ bằng hạn mức trả tiền bảo hiểm
Chính phủ và NHNN đang quyết liệt triển khai tái cơ cấu hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu. Quan điểm, mục tiêu xuyên suốt trong quá trình này là phải đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền, củng cố lòng tin của người dân vào hệ thống các tổ chức tín dụng, không gây đổ vỡ ngoài tầm kiểm soát.
Việc tăng hạn mức BHTG thời gian vừa qua giúp nâng mức độ bảo vệ người gửi tiền, song cũng đặt lên vai tổ chức BHTG một áp lực nhất định khi phí BHTG không điều chỉnh tăng theo. Nâng hạn mức trả tiền BHTG song không tăng phí BHTG đòi hỏi BHTGVN phải quản lý, đầu tư nguồn vốn một cách an toàn, hiệu quả, đảm bảo thanh khoản tốt để luôn sẵn sàng bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.
Hiện nay, BHTGVN đang bảo hiểm cho tiền gửi của người gửi tiền tại 1.283 tổ chức tham gia BHTG (bao gồm 97 ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, 1.181 quỹ tín dụng nhân dân, 1 ngân hàng hợp tác xã và 4 tổ chức tài chính vi mô).
Không chỉ bảo vệ người gửi tiền khi thực hiện chi trả tiền bảo hiểm, BHTGVN còn bảo vệ người gửi tiền thông qua các nghiệp vụ BHTG khác. Theo đó, BHTGVN luôn tạo điều kiện thuận lợi và cấp Chứng nhận tham gia BHTG đầy đủ, kịp thời ngay từ khi TCTD thành lập; Phối hợp tốt với các tổ chức tham gia BHTG, các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội, các trường đại học chuyên ngành tổ chức các sự kiện tuyên truyền đến sinh viên, đến người dân ở vùng sâu vùng xa; Phối hợp với các cơ quan truyền thông đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHTG, kịp thời tạo được hiệu ứng sâu rộng trong nhân dân, đặc biệt là củng cố nâng cao niềm tin công chúng đối với hệ thống tài chính, ngân hàng.
Hàng năm BHTGVN thực hiện giám sát từ xa đối với 100% tổ chức tham gia BHTG, tổ chức kiểm tra tại chỗ theo kế hoạch đối với các tổ chức tham gia BHTG và thực hiện triển khai kiểm tra một số tổ chức tham gia BHTG theo chỉ đạo của Thống đốc NHNN. Thông qua công tác giám sát từ xa, kiểm tra tại chỗ, BHTGVN đã kịp thời phát hiện các vấn đề sai sót, tồn tại cũng như các rủi ro, yếu kém để cảnh báo sớm đến các tổ chức tham gia BHTG, đồng thời báo cáo NHNN kịp thời chấn chỉnh, xử lý nhằm giúp các tổ chức tham gia BHTG luôn hoạt động an toàn, hiệu quả.
Khi tổ chức BHTG gặp vấn đề và được đặt vào tình trạng kiểm soát đặc biệt, BHTGVN cử cán bộ tham gia Ban kiểm soát đặc biệt theo quyết định của NHNN. BHTGVNcũng thực hiện cho vay đặc biệt để hỗ trợ thanh khoản khi TCTD có nguy cơ mất khả năng chi trả, bị kiểm soát đặc biệt mà ảnh hưởng đến sự an toàn và ổn định hệ thống; đồng thời, mua trái phiếu dài hạn của TCTD hỗ trợ, kiểm soát, điều hành, hỗ trợ tài chính cho hoạt động của TCTD được kiểm soát đặc biệt.
Song song với các nghiệp vụ đó, BHTGVN còn tham gia xây dựng và đánh giá phương án phục hồi đối với quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô có vấn đề trên cơ sở phối hợp với cấp ủy chính quyền địa phương, Ban kiểm soát đặc biệt và Ngân hàng Hợp tác xã, NHNN tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHTG, giúp các đơn vị có vấn đề đảm bảo khả năng thanh khoản, trở lại hoạt động bình thường.
Trong những năm qua, hoạt động nghiệp vụ BHTG đã góp phần tích cực giúp tổ chức tham gia BHTG phòng ngừa rủi ro, giảm thiểu nguy cơ đổ vỡ, niềm tin công chúng không ngừng được củng cố, nhất là đối với hệ thống quỹ tín dụng nhân dân.