Các tổ chức BHTG trên thế giới đẩy mạnh truyền thông chiến lược đến người gửi tiền
Chiến lược truyền thông là các phương pháp, cách thức tiếp cận đối tượng truyền thông mục tiêu, giúp cho họ nhận biết về hình ảnh tổ chức, cung cấp thông tin về hoạt động của tổ chức, từ đó góp phần thay đổi hành vi của đối tượng mục tiêu. Nhận thức được tầm quan trọng của chiến lược truyền thông trong việc nâng cao nhận thức công chúng nói chung, người gửi tiền nói riêng, các tổ chức BHTG trên thế giới đã xây dựng và áp dụng hiệu quả nhiều chương trình truyền thông chiến lược.
Tại Canada, tổ chức BHTG (CDIC) đặt mục tiêu mức độ nhận thức của công chúng là 60-65%. Đối tượng công chúng mục tiêu đó tập trung vào phụ nữ, thanh niên và các hộ gia đình có thu nhập thấp (nghiên cứu cho thấy đây là các đối tượng có khả năng rút tiền hàng loạt). Khi xảy ra đổ vỡ tổ chức tham gia BHTG, CDIC nắm vai trò đầu mối lập kế hoạch truyền thông chi tiết, trong đó có hướng dẫn cơ bản cho người gửi tiền, cung cấp thông tin trên phương tiện thông tin đại chúng, và quy trình nội bộ tổ chức. Bộ Tài chính phối hợp với CDIC để thực hiện kế hoạch truyền thông, đưa ra những kịch bản và khung thời gian thực hiện cho tất cả các thành viên trong Mạng an toàn tài chính.
Tại Malaysia, kể từ khi thành lập vào năm 2005, Tổng Công ty BHTG (PIDM) luôn hướng đến xây dựng nền tảng vững chắc, đáp ứng với những thay đổi trong môi trường hoạt động cũng như định hướng trọng tâm của tổ chức. Chiến lược phát triển của PIDM giai đoạn 2022 – 2024 tập trung vào 3 trụ cột, đó là: Sẵn sàng cho việc xử lý; Tăng cường niềm tin của các bên liên quan; Nâng cao năng lực của tổ chức. Trong đó, trụ cột “Tăng cường niềm tin của các bên liên quan” là yếu tố thành công then chốt và là trọng tâm trong nhiều khía cạnh hoạt động của PIDM, bao gồm bảo vệ người gửi tiền, hướng tới đối tượng được bảo hiểm, thúc đẩy hoặc đóng góp vào sự ổn định của hệ thống tài chính. Trong giai đoạn bất ổn hoặc tiềm ẩn khả năng tổ chức tham gia BHTG mất khả năng thanh khoản, cần tăng cường niềm tin của người dân vào hệ thống tài chính – ngân hàng. Do đó, Kế hoạch nâng cao nhận thức tập trung vào tăng hiểu biết của công chúng về vai trò, trách nhiệm của PIDM, củng cố niềm tin và sự tin tưởng của công chúng. Các sáng kiến về truyền thông của PIDM có thể kể đến, đó là việc sử dụng nhiều kênh, triển khai chiến dịch phục hồi tài chính 2.0, diễn đàn giáo dục tài chính cộng đồng, từ đó đạt mục tiêu mức độ nhận thức công chúng khoảng 75%, mức ủng hộ cộng đồng đạt 50%.
Tại Nga, với mục tiêu kết nối tổ chức BHTG với các chuyên gia và người gửi tiền trên toàn quốc, Cơ quan BHTG Nga (DIA) đã đưa ra Chiến lược phát triển truyền thông với mục tiêu mở rộng khả năng tiếp cận các dịch vụ của DIA dưới hình thức điện tử: Tiến hành đổi mới trang web chính thức, phát triển các ứng dụng trên điện thoại di động thân thiện với người dùng, tăng cường các hoạt động phổ cập tài chính cho cộng đồng. Trong đó phải kể đến hai chương trình quy mô mà DIA đã triển khai thành công, đó là chương trình phổ cập tài chính Finoteka và đánh giá độ hài lòng của người sử dụng dịch vụ tài chính đối với tổ chức BHTG.
DIA đã sử dụng hệ thống đánh giá trực tuyến nhằm đo lường mức độ hài lòng của người sử dụng dịch vụ tài chính đối với các hoạt động về BHTG. Việc trả lời khảo sát được thực hiện trực tuyến, trên cơ sở đánh giá tới các yếu tố như hành vi, tâm lý người dùng. Trong số những người đã từng tương tác với DIA, 57% đánh giá các hoạt động của tổ chức BHTG ở mức rất tốt. Các đối tượng được khảo sát cũng được chia thành các nhóm theo nhân khẩu học và xã hội học nhằm đánh giá mức độ hài lòng của mỗi nhóm này đối với hệ thống ngân hàng và BHTG, cũng như để đưa ra phương án truyền thông phù hợp cho từng nhóm sau này.
Nhận thức của người gửi tiền về chính sách BHTG tại Việt Nam
BHTGVN đã dần đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, phổ biến chính sách BHTG tới người gửi tiền. Nhìn chung, hoạt động tuyên truyền, phổ biến chính sách BHTG đã góp phần truyền tải thông điệp về BHTG tới công chúng nói chung, người gửi tiền nói riêng. Về mặt thuận lợi, BHTGVN đã tổ chức tuyên truyền với nhiều hình thức, công cụ đến người gửi tiền, giúp mang hình ảnh của tổ chức BHTG đến với công chúng, thực hiện tốt nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến chính sách BHTG đã được quy định tại Luật BHTG.
BHTGVN đã xây dựng được đội ngũ cộng tác viên là những chuyên gia kinh tế, các nhà quản lý uy tín, đội ngũ nhân viên có trình độ và thường xuyên được được tập huấn nghiệp vụ về báo chí và truyền thông, dần tiến tới nghiên cứu, áp dụng công nghệ hiện đại vào việc tuyên truyền chính sách BHTG đến người gửi tiền trên toàn quốc. Đánh giá tại chỗ đối với các sự kiện tuyên truyền cho thấy, đại biểu tham dự các sự kiện khẳng định, việc tuyên truyền chính sách BHTG là cần thiết, phương thức tuyên truyền đang được triển khai là phù hợp.
Về hạn chế, BHTGVN hiện chưa có một chiến lược dài hạn chính thức về nâng cao nhận thức công chúng, chưa thực hiện được liên tục các hoạt động nâng cao nhận thức, chưa có khảo sát rộng rãi mức độ nhận thức của công chúng về chính sách BHTG. Hoạt động tuyên truyền chính sách BHTG với trọng tâm là người gửi tiền tại vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, ít có điều kiện tiếp cận với thông tin về tài chính - ngân hàng và chính sách BHTG là một quá trình lâu dài, đòi hỏi nhiều nguồn lực và sự phối hợp của các cơ quan chức năng, đoàn thể, các tổ chức chính trị khác. BHTGVN đang trong giai đoạn chuyển mình, tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu các TCTD yếu kém, tuy nhiên hoạt động tuyên truyền tại các TCTD có vấn đề còn hạn chế.
Theo kết quả đề tài nghiên cứu ứng dụng do BHTGVN thực hiện vào năm 2020, nhận thức của người gửi tiền về chính sách BHTG được xác định thông qua tỷ lệ người gửi tiền nắm được toàn bộ các yếu tố cốt lõi của chính sách BHTG như tiền gửi được bảo hiểm, trách nhiệm nộp phí BHTG, hạn mức trả tiền bảo hiểm, tổ chức chịu trách nhiệm trả tiền bảo hiểm; cách xử lý đối với tiền gửi vượt hạn mức trả tiền bảo hiểm.
Trong số hơn 1000 người tham gia khảo sát, có 34,6% cùng lúc nắm được tất cả các thông tin cốt lõi về chính sách BHTG. Đây là một tỷ lệ trung bình thấp, trên cơ sở so sánh với tỷ lệ nhận thức mục tiêu mà Chiến lược phát triển BHTG đặt ra là có 45% người gửi tiền vào năm 2025 và có 55% người gửi tiền vào năm 2030 nắm bắt được các nội dung cốt lõi của chính sách BHTG. Để đạt tỷ lệ mục tiêu này, cần đẩy mạnh tuyên truyền chính sách BHTG trong các năm tới để gia tăng mức độ nhận thức của người gửi tiền về chính sách BHTG. Đồng thời, đa số người gửi tiền đã nhận biết được một phần (ít nhất 1 thành tố chính sách cốt lõi) nhưng không hiểu biết đầy đủ về các nội dung cốt lõi của chính sách BHTG, chiếm tỷ lệ 61,6%. Đáng chú ý, có 3,8% người gửi tiền tham gia khảo sát hoàn toàn không nhận biết bất cứ thành tố chính sách nào nêu trên.
Trong khi đó, tỷ lệ nhận thức cụ thể đối với từng chỉ tiêu lại đạt rất cao. 77% người tham gia khảo sát biết về đơn vị tiền tệ của tiền gửi được bảo hiểm; 75,3% biết về trách nhiệm đóng phí BHTG thuộc về phía tổ chức tín dụng nhận tiền gửi; 60,8% biết về hạn mức trả tiền bảo hiểm hiện hành; 81,1% biết rằng BHTGVN là tổ chức sẽ đứng ra trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền nếu tổ chức tham gia BHTG bị mất khả năng chi trả hoặc phá sản; 64% biết rằng sau khi được chi trả tiền bảo hiểm, khoản tiền gửi vượt hạn mức sẽ được chi trả sau khi thực hiện thanh lý tài sản của tổ chức tín dụng.
Để đạt mục tiêu 45% (năm 2025) và 55% (năm 2030) người gửi tiền nắm bắt được nội dung cốt lõi của chính sách BHTG
Chiến lược truyền thông của BHTGVN cần trình bày quan điểm, định hướng chiến lược, các mục tiêu và giải pháp mang tính hành động trong phát triển và quản lý thực hiện công tác truyền thông với bên ngoài và nội bộ; xây dựng và phát triển hình ảnh BHTGVN, góp phần thực hiện các mục tiêu của chiến lược phát triển mà BHTGVN đang hướng tới. Trong hơn 20 năm qua, BHTGVN đã tích luỹ được khá nhiều kinh nghiệm và bài học trong công tác truyền thông. Trong giai đoạn tới, BHTGVN cần đổi mới nhận thức và áp dụng phương pháp tiếp cận truyền thông hiện đại trong xây dựng và quản lý thực hiện chiến lược truyền thông; phải xác định rõ các mục tiêu cần đạt được, hướng vào các đối tượng truyền thông cụ thể và áp dụng công nghệ truyền thông hiện đại. Đồng thời, kết hợp hài hoà việc tuân thủ các quy định pháp lý với việc áp dụng các chuẩn mực và thông lệ quốc tế trong truyền thông, hướng tới các chuẩn mực về tính chuyên nghiệp và hiệu quả trong hoạt động.
Mục tiêu của chiến lược truyền thông là tạo dựng hình ảnh của BHTGVN - tổ chức tài chính nhà nước hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, thực hiện chính sách BHTG góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
Để đạt được kết quả và các mục tiêu của Chiến lược truyền thông, BHTGVN cần thực hiện một số nhóm giải pháp và hành động chiến lược, tạo ra những đầu ra chính như sản phẩm và kênh truyền thông; hợp tác truyền thông; các quy chế và quy định quản lý và hướng dẫn công tác truyền thông; tổ chức bộ máy thực hiện công tác truyền thông; kỹ năng truyền thông cần thiết cho cán bộ truyền thông; nền tảng công nghệ phục vụ truyền thông.
BHTGVN cần đẩy mạnh việc tuyên truyền chính sách BHTG trên tất cả các mặt: quy mô tuyên truyền, chiều sâu thông tin, gia tăng tiếp cận tới các đối tượng công chúng... BHTGVN cần xác định rõ đối tượng công chúng cụ thể đối với từng chương trình truyền thông, hướng tới chỉ một hoặc một vài đối tượng công chúng mục tiêu có mức độ tương đồng cao, nhằm đảm bảo thống nhất về kênh truyền thông, thông điệp truyền thông, nội dung truyền thông, hình thức thể hiện.
Tiếp tục thúc đẩy việc tuyên truyền tới người gửi tiền thông qua các tổ chức tham gia BHTG; nâng cao tính năng kỹ thuật của website, cập nhật nội dung phù hợp với nhu cầu thông tin của công chúng cũng như theo sát các vấn đề được người gửi tiền quan tâm; xem xét, thí điểm thực hiện chương trình truyền thông thúc đẩy lan truyền (viral); giám sát những thông tin trên mạng xã hội về chính sách BHTG cũng như BHTGVN, qua đó kịp thời nắm bắt những thông tin tiêu cực để đính chính, tuyên truyền, giải thích, để tổ chức BHTG chính thức hiện diện trên mạng xã hội, đưa ra tiếng nói chính thức nhằm gìn giữ niềm tin của người gửi tiền.
Ngoài ra, cần tập trung triển khai công tác tuyên truyền chính sách BHTG trong từng giai đoạn nhất định phù hợp với tình hình thực tế; nâng cao hiệu quả và đa dạng hóa hình thức tuyên truyền chính sách BHTG; nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật BHTG nội dung quy định tổ chức tham gia BHTG có trách nhiệm phối hợp với tổ chức BHTG tuyên truyền chính sách BHTG; triển khai khảo sát mức độ nhận thức về chính sách BHTG của người gửi tiền theo định kỳ, phấn đấu đạt mục tiêu đến năm 2025 có 45% và đến năm 2030 có 55% người gửi tiền nắm bắt được các nội dung cốt lõi của chính sách BHTG.