Quá trình tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém trong thời gian qua đã có nhiều chuyển biến với sự tham gia và hỗ trợ tích cực của Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng hợp tác, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) và các tổ chức tín dụng hỗ trợ. Mục tiêu tái cơ cấu tổ chức tín dụng là áp dụng nhiều công cụ để thanh lọc các tổ chức tín dụng yếu kém, nâng cao chất lượng tín dụng, giảm thiểu nợ xấu và phục hồi hoạt động, qua đó bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền.
Chủ trương BHTGVN cử nhân sự tham gia quản trị, điều hành quỹ tín dụng nhân dân yếu kém được kiểm soát đặc biệt
Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 8/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã xác định mục tiêu đối với BHTGVN “Tăng cường năng lực tài chính, nâng cao năng lực hoạt động, hoàn thiện mô hình tổ chức, nâng cao trình độ cán bộ, áp dụng công nghệ hiện đại nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ giám sát, kiểm tra, … tham gia tái cơ cấu hiệu quả đối với các tổ chức tín dụng yếu kém”; Chỉ thị số 06/CT-TTg ngày 12/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường giải pháp nhằm đảm bảo an toàn hoạt động, củng cố vững chắc hệ thống quỹ tín dụng nhân dân, Thủ tướng yêu cầu và giao nhiệm vụ cho BHTGVN trong việc phối hợp tham gia, hỗ trợ chức năng kiểm tra giám sát của Ngân hàng Nhà nước đối với các quỹ tín dụng nhân dân, tích cực tham gia xử lý các quỹ tín dụng nhân dân yếu kém hoặc có dấu hiệu mất an toàn hoạt động, nghiên cứu đề xuất việc sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi để sử dụng nguồn kết dư phí bảo hiểm tiền gửi để xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém; Chiến lược phát triển bảo hiểm tiền gửi đến năm 2025 định hướng đến năm 2030 với mục tiêu tổng quát “Tăng cường vai trò của tổ chức bảo hiểm tiền gửi trong quá trình tham gia tái cơ cấu các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi yếu kém gắn với xử lý nợ xấu”.
Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 quy định việc tham gia của tổ chức bảo hiểm tiền gửi vào quá trình cơ cấu lại tổ chức tín dụng như: Cho vay đặc biệt để hỗ trợ chi trả tổ chức tín dụng; phối hợp với Ban kiểm soát đặc biệt, Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt, phối hợp với Ban kiểm soát đặc biệt xây dựng phương án phá sản tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt; mua trái phiếu dài hạn của bên nhận chuyển giao bắt buộc theo quyết định của Ngân hàng Nhà nước…Đặc biệt, Thông tư 39/2024/TT-NHNN ngày 1/7/2024 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định trách nhiệm của BHTGVN cử người để Ngân hàng Nhà nước chi nhánh chỉ định Chủ tịch, thành viên khác của Hội đồng quản trị; Trưởng ban, thành viên khác của Ban kiểm soát; Giám đốc, Phó giám đốc và các chức danh tương đương theo quy định tại Điều lệ của quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt theo đề nghị của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh.
Việc sử dụng nguồn lực của BHTGVN để tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu các tổ chức tín dụng yếu kém đang được khuyến khích và quan tâm. Để BHTGVN thực hiện tốt nhiệm vụ này, Luật Bảo hiểm tiền gửi cần bổ sung quy định tổ chức bảo hiểm tiền gửi được cử người tham gia Hội đồng quản trị, Ban điều hành quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt. Đây là cơ sở để quy định các tiêu chuẩn, điều kiện của nhân sự được cử đi, giúp BHTGVN trong việc xác định đối tượng thuộc đơn vị phòng/ban, vị trí công tác nào phù hợp cử tham gia hội đồng quản trị, ban điều hành quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt; đồng thời là cơ sở để quy định trong chế độ tài chính của BHTGVN những quyền lợi về chế độ công tác phí, chế độ tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp trách nhiệm,....của nhân sự đi tham gia quản trị điều hành.
Đề xuất giải pháp và đánh giá tác động
Từ những yêu cầu trên, để BHTGVN tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém bằng nguồn lực của mình thì việc cử người tham gia Hội đồng quản trị, Ban điều hành quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt theo chỉ định của Ngân hàng nhà nước là cần thiết và cần được Luật hóa nội dung này để cơ quan quản lý, BHTGVN có cơ sở thực hiện nhằm bảo vệ quyền lợi người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, đảm bảo sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
Tại Dự thảo Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến tổ chức, cá nhân, Ngân hàng Nhà nước đề xuất giải pháp bổ sung quyền, nghĩa vụ của tổ chức bảo hiểm tiền gửi cử nhân sự đủ tiêu chuẩn, điều kiện để giữ chức danh chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc và chức danh quản lý điều hành khác của quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước.
Lý giải về lựa chọn giải pháp trên, Ngân hàng Nhà nước cho biết, việc bổ sung quy định này sẽ đảm bảo tính thống nhất, phù hợp giữa quy định của pháp luật và chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền, phù hợp với mục tiêu của BHTGVN tại Chiến lược phát triển Bảo hiểm tiền gửi đến năm 2025 định hướng đến năm 2030.
Đánh giá tác động tích cực của giải pháp chính sách trên, Ngân hàng Nhà nước cho biết, chính sách này khi được Quốc hội thông qua sẽ giúp cơ quan quản lý, BHTGVN có đủ cơ sở pháp lý trong việc cử người tham gia quản trị điều hành quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt. Đồng thời chính sách này cũng sẽ đảm bảo cơ sở pháp lý cho BHTGVN chuẩn bị nguồn lực, kế hoạch tài chính để thực hiện nhiệm vụ được giao.
Ngân hàng Nhà nước cũng cho rằng, việc BHTGVN cử người tham gia quản trị điều hành tại quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt là cơ sở để tổ chức bảo hiểm tiền gửi thực hiện tốt hơn chức năng bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền. Tuy nhiên, nếu không có cơ sở pháp lý rõ ràng, các hoạt động của tổ chức bảo hiểm tiền gửi khó phát huy được hiệu quả trong quá trình triển khai thực hiện.
Trường hợp không bổ sung, làm rõ quyền và nghĩa vụ của BHTGVN trong việc cử người tham gia quản lý điều hành tại quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt theo chỉ định của Ngân hàng Nhà nước sẽ không có cơ sở để BHTGVN xây dựng kế hoạch tài chính đối với các khoản chi phí phát sinh khi tham gia thực hiện nhiệm vụ này.
Do vậy, việc sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi để BHTGVN được cử nhân sự tham gia Hội đồng quản trị, Ban điều hành quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt theo đề nghị của Ngân hàng Nhà nước là cần thiết giúp tổ chức bảo hiểm tiền gửi sử dụng nguồn lực của mình tham gia hiệu quả hơn vào quá trình tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém nhằm bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền góp phần đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống các tổ chức tín dụng tại Việt Nam.
HN