Đảm bảo an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng cũng là bảo đảm quyền lợi người gửi tiền.

Tăng cường kiểm soát và nâng cao chất lượng tín dụng gắn với tăng cường xử lý nợ xấu theo nguyên tắc thị trường; hoàn thiện hành lang pháp lý hỗ trợ xử lý nợ xấu và cơ cấu lại các TCTD; việc xử lý nợ xấu phải gắn với việc triển khai các biện pháp phòng ngừa, hạn chế tối đa nợ xấu mới phát sinh và nâng cao chất lượng tín dụng của các TCTD. Đó chính là thông điệp mà Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã đưa ra tại Chỉ thị số 02/CT-NHNN, ngày 10/01/2017, về tăng cường bảo đảm an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD), tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại hệ thống các TCTD và xử lý nợ xấu. Cụ thể:

Nâng cao năng lực cạnh tranh của các TCTD:Tiếp tục khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho các TCTD sáp nhập, hợp nhất, mua lại; nhà đầu tư có đủ điều kiện tham gia cơ cấu lại các TCTD để xử lý TCTD yếu kém, tăng quy mô và nâng cao năng lực cạnh tranh của các TCTD. Kiểm soát chặt chẽ việc cấp phép thành lập Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) và mở rộng mạng lưới của các NHTM; xây dựng và triển khai tiêu chí cấp phép mới đối với một số loại hình TCTD theo hướng chặt chẽ hơn, phù hợp với điều kiện thực tế trong nước và các cam kết quốc tế;

Tập trung triển khai cơ cấu lại các NHTM được NHNN bắt buộc trong thời gian qua theo phương án được phê duyệt. TCTD không đáp ứng được các chuẩn mực an toàn, TCTD không có phương án cơ cấu lại khả thi hoặc không thực hiện được phương án cơ cấu lại được phê duyệt sẽ buộc phải áp dụng các biện pháp can thiệp xử lý của Nhà nước thông qua sáp nhập, hợp nhất, mua lại và bằng một số biện pháp khác phù hợp với cơ chế thị trường trên nguyên tắc thận trọng, bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền và giữ vững sự ổn định, an toàn hệ thống;

Tăng cường củng cố, chấn chỉnh hệ thống QTDND; kiên quyết xử lý các QTDND yếu kém, không có khả năng phục hồi, không để xảy ra đổ vỡ gây mất ổn định kinh tế - xã hội và hoạt động ngân hàng ở địa phương. Xây dựng Đề án “Phát triển hệ thống QTDND đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030”. Tiếp tục thực hiện Đề án “Xây dựng và phát triển hệ thống tài chính vi mô tại Việt Nam đến hết năm 2020”, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thành lập và phát triển các tổ chức tài chính vi mô, chương trình/dự án tài chính vi mô an toàn, hiệu quả;

Đẩy mạnh cơ cấu lại các NHTM Nhà nước nhằm mục tiêu duy trì vai trò là lực lượng chủ lực, chủ đạo bảo đảm sự ổn định trên thị trường tiền tệ và an toàn của hệ thống các TCTD. Triển khai phương án nâng cao năng lực tài chính của các NHTM Nhà nước sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt;

Tăng cường năng lực tài chính của các TCTD, áp dụng chuẩn mực vốn Basel II và các nguyên tắc quản trị rủi ro theo thông lệ, chuẩn mực quốc tế đi đôi với việc đẩy mạnh triển khai ứng dụng công nghệ thông tin. Triển khai các biện pháp khuyến khích và bắt buộc (trong một số trường hợp cần thiết) tăng vốn điều lệ để cải thiện năng lực tài chính và mức độ an toàn. Kiểm soát việc phân phối lợi nhuận của các TCTD;

Tăng cường cải thiện tính công khai, minh bạch trong hoạt động của TCTD; tiếp tục triển khai quyết liệt các biện pháp xử lý vi phạm sở hữu vốn của cổ đông lớn, vấn đề sở hữu chéo, đầu tư chéo trong các NHTM cổ phần; cơ cấu lại các công ty con, công ty liên kết, hạn chế mở rộng đầu tư ngoài lĩnh vực tài chính; đẩy mạnh thoái vốn đầu tư của các TCTD trong các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao, hiệu quả thấp; phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh thoái vốn của doanh nghiệp nhà nước tại các TCTD.

Tiếp tục triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp tại Đề án tái cơ cấu và xử lý nợ xấu của hệ thống các TCTD, đặc biệt là nợ xấu của TCTD yếu kém: Thống đốc yêu cầu các TCTD kết hợp triển khai các giải pháp xử lý nợ xấu với các giải pháp phòng ngừa, hạn chế nợ xấu mới phát sinh;

Phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về hoạt động tín dụng; kiểm soát chặt chẽ tốc độ tăng trưởng và chất lượng tịn dung; kiên quyết xử lý những TCTD có nợ xấu lớn không tích cực xử lý nợ xấu, TCTD không thực hiện phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ theo quy định của pháp luật. NHNN không xem xét, chấp thuận mở mới chi nhánh, phòng giao dịch, máy rút tiền tự động, văn phòng đại diện, hạn chế tạm ứng, chia cổ tức, lợi nhuận cho các cổ đông, thành viên góp vốn và áp dụng các biện pháp khác theo quy định của pháp luật Việt Nam đối với TCTD chưa phân loại nợ, trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ theo quy định của pháp luật, không thực hiện đúng kế hoạch xử lý nợ xấu;

Tổ chức triển khai các giải pháp mua, bán nợ xấu theo cơ chế thị trường, đồng thời từng bước hình thành thị trường mua bán nợ trên cơ sở minh bạch, làm rõ cơ chế cho sự tham gia của các nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư nước ngoài;

Tăng cường phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương trong xử lý các khó khăn, vướng mắc về pháp lý liên quan đến xử lý nợ xấu và hỗ trợ TCTD, VAMC thu hồi nợ và xử lý tài sản bảo đảm, đặc biệt là đối với khách hàng vay chây ỳ, trốn tránh nghĩa vụ trả nợ.

Tăng cường năng lực thể chế: Tại Chỉ thị này, Thống đốc yêu cầu các đơn vị tham mưu trình Chính phủ, Quốc hội hoàn thiện khuôn khổ pháp lý hỗ trợ tái cơ cấu các TCTD, xử lý nợ xấu và tăng cường sự an toàn, ổn định trong hoạt động ngân hàng nhằm giải quyết những vấn đề bất cập, xung đột pháp lý giữa các văn bản quy phạm pháp luật ngành Ngân hàng với các văn bản quy phạm pháp luật khác liên quan để tháo gỡ khó khăn trong việc xử lý nợ xấu, bổ sung các quy định để tăng cường xử lý việc sở hữu chéo, ngăn ngừa lạm dụng quyền quản trị, điều hành, quyền cổ đông lớn để thao túng hoạt động của các TCTD và các bất cập về pháp lý liên quan khác;

Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện căn bản, đồng bộ khung pháp lý về an toàn hoạt động ngân hàng, thanh tra, giám sát ngân hàng, quản trị và hoạt động của các TCTD phù hợp hơn với thông lệ, chuẩn mực quốc tế và đáp ứng yêu cầu mở cửa thị trường tài chính, quản lý, phát triển hệ thống ngân hàng trong giai đoạn hiện nay, đồng thời tạo môi trường pháp lý thuận lợi, an toàn hơn cho hoạt động kinh doanh của các TCTD, cơ cấu lại các TCTD và xử lý nợ xấu. Trong đó, ưu tiên ban hành và triển khai thực hiện các quy định về trình tự, thủ tục thanh tra, giám sát ngân hàng; các quy định về quản trị rủi ro của TCTD và triển khai Basel II; nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung các quy định về các tỷ lệ, giới hạn an toàn; quy định về mua, bán và xử lý nợ xấu.

Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện mô hình tổ chức và hoạt động của Cơ quan TTGSNH; nghiên cứu, đề xuất đơn vị đầu mối quản lý, thanh tra, giám sát đối với QTDND ; hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa các đơn vị liên quan trong việc thực hiện nhiệm vụ thanh tra, giám sát, quản lý, cấp phép; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, xử lý kịp thời các kiến nghị, đề nghị của NHNN chi nhánh và TCTD;

Tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức, bộ máy; bổ sung lực lượng cán bộ thanh tra, giám sát và phát triển đội ngũ cán bộ có đủ năng lực làm trưởng đoàn thanh tra; tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, bản lĩnh và đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ thanh tra;

Tăng cường phổ biến, quán triệt tuyên truyền các chủ trương, chính sách, quy định của pháp luật và tình hình, kết quả thực hiện về hoạt động ngân hàng, cơ cấu lại các TCTD, xử lý nợ xấu để tạo sự nhận thức đúng đắn, đồng thuận trong ngành Ngân hàng và trong xã hội.

Tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, giám sát ngân hàng: Thống đốc giao Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng phối hợp với các NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố tập trung triển khai nghiêm túc, quyết liệt, có hiệu quả kế hoạch Thanh tra năm 2017 được ban hành theo Quyết định số 2336a/QĐ-NHNN ngày 25/11/2016 của Thống đốc NHNN. Phát hiện các rủi ro, vi phạm pháp luật để cảnh báo kịp thời, xử lý nghiêm minh, đồng thời chủ động chuyển hồ sơ sang cơ quan công an các vụ việc có dấu hiệu hình sự và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong quá trình xử lý vi phạm của TCTD. Kết luận thanh tra xác định rõ hành vi vi phạm, rủi ro và nguy cơ rủi ro, trách nhiệm của tập thể, cá nhân và kiến nghị biện pháp xử lý;

Tập trung thanh tra, giám sát những lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro, lĩnh vực dễ phát sinh rủi ro, tiêu cực, tham ô, tham nhũng như: việc góp vốn, mua cổ phần; công tác quản trị, điều hành và hệ thống kiểm soát, kiểm toán nội bộ; việc chấp hành các quy định về an toàn hoạt động ngân hàng và các quy định về phòng, chống rửa tiền; hoạt động cấp tín dụng và đầu tư, mua trái phiếu doanh nghiệp chưa niêm yết; tập trung tín dụng theo ngành nghề, lĩnh vực, đối tượng khách hàng, đặc biệt là cấp tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản, tiêu dùng, các dự án đầu tư trung, dài hạn; cấp tín dụng vượt giới hạn, cho vay, đầu tư của TCTD đối với khách hàng lớn/nhóm khách hàng lớn; đầu tư, sở hữu chéo và chuyển nhượng cổ phiếu, thoái vốn đầu tư; phân loại nợ, trích lập dự phòng rủi ro, chất lượng tín dụng, xử lý nợ xấu, cơ cấu lại nợ, mua bán tài sản, dự thu lãi và các khoản phải thu; tăng trưởng tín dụng; chấp hành quy định về lãi suất; hoạt động ngoại hối và kinh doanh vàng; đánh giá kết quả thực hiện phương án cơ cấu lại và phương án xử lý nợ xấu của TCTD; đánh giá thanh khoản và thực trạng tài chính, kết quả kinh doanh của TCTD và mức độ đủ vốn của TCTD. Thanh tra về an ninh, an toàn bảo mật trong thanh toán điện tử và thanh toán thẻ của các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán; việc chấp hành các quy định trong quản lý đầu tư, tính đồng bộ, hiệu quả trong các dự án công nghệ thông tin của các TCTD;

Thanh tra, giám sát chặt chẽ các QTDND, tiếp tục thực hiện thanh tra diện rộng đối với các QTDND trong phạm vi toàn quốc, trong đó tập trung vào các QTDND chưa được thanh tra ít nhất 02 năm gần đây, các QTDND xếp loại yếu kém, tiềm ẩn nhiều rủi ro và có dấu hiệu vi phạm pháp luật nhằm phát hiện và kiên quyết xử lý nghiêm những tồn tại, yếu kém, vi phạm, tình trạng hoạt động vì mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận; tăng cường thanh tra, kiểm tra công tác quản lý quỹ tiền mặt, tiền vốn huy động, cho vay, thu nợ, giải ngân, địa bàn hoạt động và phạm vi hoạt động trong tương quan với năng lực quản trị, điều hành và theo quy định của pháp luật;

Cơ quan TTGSNH tăng cường thanh tra trách nhiệm của NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý, cấp phép, thanh tra, giám sát các TCTD; công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; lãnh đạo, chỉ đạo, thanh tra, kiểm tra, giám sát các TCTD, chi nhánh TCTD trên địa bàn, đặc biệt là các QTDND trong việc triển khai các Đề án cơ cấu lại và Đề án xử lý nợ xấu theo quy định của pháp luật và phân cấp, uỷ quyền, chỉ đạo của Thống đốc NHNN;

Tăng cường phối hợp, trao đổi thông tin giữa các tổ chức thanh tra nhà nước, kiểm toán nhà nước để phối hợp trong việc xây dựng kế hoach thanh tra, kiểm tra và công tác theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các kết luận, kiến nghị, quyết định, khuyến nghị, cảnh báo về thanh tra, giám sát của các tổ chức thanh tra nhà nước, cơ quan kiểm toán nhà nước; kiên quyết xử lý những đối tượng không chấp hành hoặc chấp hành không đúng kết luận thanh tra;

Tiếp tục nghiên cứu, hoàn chỉnh, chuẩn hóa và triển khai các công cụ, phương pháp giám sát gắn liền với đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển cơ sở dữ liệu và hệ thống tiêu chí hỗ trợ cho công tác giám sát và cảnh báo rủi ro, khai thác có hiệu quả các sản phẩm thông tin của Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam (CIC) để phục vụ cho yêu cầu giám sát, cảnh báo rủi ro tín dụng đối với từng TCTD. Tăng cường hoạt động giám sát chuyên sâu theo chuyên đề, lĩnh vực, trong đó ưu tiên giám sát chặt chẽ các TCTD yếu kém, TCTD được kiểm soát đặc biệt và việc triển khai các phương án, giải pháp chấn chỉnh, củng cố;

Tăng cường phối hợp, trao đổi thông tin, tài liệu, kết quả giám sát, thanh tra, cấp phép giữa các đơn vị trong hệ thống Thanh tra, giám sát ngành Ngân hàng. Tăng cường tiếp xúc, làm việc với TCTD để nắm bắt tình hình hoạt động, yêu cầu giải trình, làm rõ những vấn đề bất thường và đề xuất biện pháp xử lý;

Thực hiện tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật; không để phát sinh vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, kéo dài, vượt cấp liên quan đến hoạt động ngân hàng đặc biệt là trong thời gian diễn ra các kỳ họp Quốc hội, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương và các sự kiện quan trọng khác của đất nước;

Đẩy mạnh thực hiện Chiến lược quốc gia phòng chống tham nhũng đến năm 2020; tiếp tục triển khai thực hiện Quyết định số 1491/QĐ-NHNN ngày 29/7/2014 về Kế hoạch thực hiện Quyết định số 312/QĐ-TTg ngày 28/02/2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Chương trình thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về tăng cường các biện pháp đấu tranh phòng, chống tội phạm trong ngành Ngân hàng; triển khai thực hiện Quyết định số 425/QĐ-NHNN ngày 25/3/2015 của Thống đốc NHNN về việc phân công trách nhiệm triển khai thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố giai đoạn 2015-2020;

Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan, Bộ, ngành hữu quan, đặc biệt là thực hiện có hiệu quả Quy chế phối hợp giữa Ban Cán sự Đảng NHNN với Ban Nội chính Trung ương trong công tác phòng, chống tham nhũng; tiếp tục phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các cơ quan chức năng (Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, tòa án, cơ quan thi hành án các cấp…) trong việc xử lý những vụ việc vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động ngân hàng. Tổ chức thực hiện tốt công tác giám định tư pháp theo yêu cầu của cơ quan trưng cầu giám định và phù hợp với quy định của pháp luật.