Đánh giá việc điều hành chính sách tiền tệ 6 tháng đầu năm 2013

Thứ nhất, NHNN điều hành giảm các mức lãi suất chính sách thông qua đó tác động giảm lãi suất cho vay của TCTD đến với khách hàng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp trong giai đoạn khó khăn. Tính chung 6 tháng đầu năm, NHNN điều chỉnh giảm 2%/năm các mức lãi suất điều hành, theo đó lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng giảm từ 10-9-8%/năm, lãi suất tái cấp vốn giảm từ 9-8-7%/năm, lãi suất tái chiết khấu giảm từ 7-6-5%/năm; điều chỉnh giảm 4%/năm lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của TCTD đối với 5 lĩnh vực ưu tiên là nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, doanh nghiệp nhỏ và vừa, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao từ 12-11-10-9%/năm; giảm lãi suất tối đa đối với tiền gửi USD xuống mức 1,25%/năm; giảm trần lãi suất tiền gửi bằng VND áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng từ 8-7,5-7%/năm; (riêng Quỹ Tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô giảm từ 8,5-8%-7,5/năm). Đặc biệt, NHNN đã tiến thêm một bước trong việc tự do hóa lãi suất, theo đó từ 28/6/2013, NHNN cho phép các TCTD được ấn định mức lãi suất huy động từ 6 tháng trở lên trên cơ sở thỏa thuận với khách hàng. Bên cạnh đó, NHNN tiếp tục tăng cường giám sát chặt chẽ việc tuân thủ các quy định của NHNN về lãi suất huy động và cho vay của các TCTD, kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm nhằm thiết lập kỷ cương trên thị trường; kêu gọi các TCTD xem xét điều chỉnh giảm lãi suất các khoản cho vay về mức 13%/năm.

Thứ hai, một loạt các giải pháp về hoạt động tín dụng được đồng loạt triển khai trong hệ thống NHTM. Các giải pháp tín dụng được điều hành một cách linh hoạt theo hướng mở rộng tín dụng đi đôi với an toàn hoạt động của TCTD và phải phù hợp với mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ. Các chính sách tín dụng cũng đồng thời góp phần tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp để từ đó hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Căn cứ trên định hướng tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống trong năm 2013 là khoảng 12%, NHNN đã thông báo chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm cho các nhóm TCTD theo năng lực tài chính, khả năng quản lý rủi ro và yêu cầu các TCTD kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng theo mục tiêu đề ra; đồng thời linh hoạt điều chỉnh tăng cho một số TCTD đã có mức tăng trưởng tín dụng cao.

Để đạt được mục tiêu về tín dụng như trên, NHNN đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp trong 6 tháng đầu năm. Theo đó, các giải pháp về tín dụng và lãi suất từ năm 2012 tiếp tục được thực hiện trong năm nay, ví dụ như thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho khách hàng theo Quyết định số 780/QĐ-NHNN, tiếp tục cho vay ngoại tệ ngắn hạn phục vụ xuất khẩu, cho vay để nhập khẩu xăng dầu...NHNN tổ chức các đoàn công tác làm việc với các tỉnh, thành phố, phối hợp tổ chức Hội nghị kết nối ngân hàng và doanh nghiệp để triển khai các giải pháp về tiền tệ, tín dụng và xử lý các vướng mắc trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng nhằm mở rộng tín dụng có hiệu quả. Bên cạnh đó, NHNN cũng đã chủ động phối hợp với các Bộ, ngành, chính quyền địa phương để tổ chức các hội nghị xúc tiến đầu tư tại Tây Bắc và Tây Nguyên. Thông qua các hội nghị này các doanh nghiệp có cơ hội tiếp xúc với những người làm chính sách nhằm đề xuất những khó khăn vướng mắc trong việc tiếp cận vốn, trao đổi trực tiếp với các NHTM để mở rộng cơ hội tiếp cận vốn. NHNN cũng đã phối hợp với Bộ Xây dựng ban hành Thông tư số 11/2013/TT-NHNN ngày 15/5/2013 quy định về cho vay hỗ trợ nhà ở hướng tới hỗ trợ đối tượng có thu nhập thấp có cơ hội vay vốn mua nhà.

Thứ ba, tỷ giá được điều hành ổn định, phù hợp với cung cầu ngoại tệ. NHNN đã chủ động giữ nguyên tỷ giá bình quân trên thị trường liên ngân hàng trong hầu hết 6 tháng đầu năm. Tuy nhiên, từ ngày 28/6/2013, NHNN đã điều chỉnh tỷ giá này tăng thêm 1% và đây là lần điều chỉnh đầu tiên kể từ cuối năm 2011 nhằm giúp tỷ giá phản ánh tốt hơn cung cầu trên thị trường ngoại tệ. Bên cạnh đó, NHNN tiếp tục triển khai Nghị định 24 về hoạt động kinh doanh vàng, theo đó công tác đấu thầu vàng được thực hiện từ tháng 3/2013 nhằm tăng nguồn cung cho thị trường vàng giúp các TCTD tất toán tài khoản vàng vào ngày 30/6/2013. Kết quả cho thấy thị trường vàng đã tương đối ổn định, không còn sự biến động mỗi khi giá vàng thay đổi góp phần vào ổn định kinh tế vĩ mô và kiềm chế lạm phát. NHNN cũng đã xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật về quản lý ngoại hối; đồng thời tiếp tục kiểm soát chặt chẽ thị trường ngoại tệ, thị trường vàng nhằm kiên quyết tiếp tục khắc phục tình trạng đô la hóa, vàng hóa trong nền kinh tế.

Thứ tư, tăng cường công tác thanh tra, giám sát hoạt động của các TCTD nhằm đảm bảo an toàn từng ngân hàng và cả hệ thống. NHNN từng bước thực hiện các biện pháp cơ cấu lại các tổ chức tín dụng như đánh giá, phân tích tình hình tài chính, hoạt động và mức độ lành mạnh của các tổ chức tín dụng để phát hiện các TCTD yếu kém thông qua thanh tra tại chỗ, hỗ trợ thanh khoản cho các tổ chức tín dụng gặp khó khăn và giám sát toàn diện, thanh tra, kiểm toán, áp dụng biện pháp hạn chế hoạt động của một số tổ chức tín dụng yếu kém; thành lập Công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (VAMC) nhằm giải quyết các khoản nợ xấu trong hệ thống NHTM.

Thứ năm, NHNN cũng đã chủ động thông tin, tuyên truyền kịp thời về các chủ trương và giải pháp điều hành của Ngân hàng nhà nước để định hướng và tạo sự đồng thuận của công chúng đối với hoạt động của ngành Ngân hàng. Các cuộc họp báo thường xuyên được tổ chức để đưa thông tin đầy đủ, kịp thời về việc ban hành các cơ chế chính sách mới, các chủ trương định hướng điều hành của NHNN. Việc này cũng góp phần cho người dân cũng như doanh nghiệp hiểu hơn về định hướng điều hành của NHNN và góp phần nâng cao hiệu quả của các chính sách.

Cho đến nay, kinh tế nước ta đã đạt được những thành công trong việc ngăn chặn đà suy giảm kinh tế, kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô. Kinh tế trong các tháng đầu năm đã có những tín hiệu tích cực chuyển dịch đúng hướng mặc dù vẫn còn nhiều trở ngại. Nhập khẩu đã tăng trở lại cho thấy các doanh nghiệp đang chuẩn bị nguyên liệu cho sản xuất; hàng tồn kho tăng chậm lại; thu hút đầu tư nước ngoài có xu hướng gia tăng cho thấy niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài vào triển vọng kinh tế Việt Nam là lạc quan. Tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm 2013 đạt 4,9%. Lạm phát được kiềm chế ở mức thấp 2,4%, đây là mức tăng của 6 tháng thấp nhất trong vòng 10 năm qua. Cán cân thanh toán tiếp tục thặng dư đã tạo điều kiện cho NHNN mua ngoại tệ gia tăng dự trữ ngoại hối. Tăng trưởng tín dụng ước đạt khoảng 4,0% trong nửa đầu năm, mức tăng này khả quan hơn nhiều so với xu hướng giảm của cùng kỳ năm 2012 cho thấy dòng vốn tín dụng đã bước đầu được khai thông. Cơ cấu tín dụng đang dịch chuyển theo hướng tập trung cho sản xuất kinh doanh. Lãi suất huy động được điều chỉnh ở mức hợp lý khiến huy động vốn tiếp tục tăng ở mức cao. Thanh khoản của hệ thống các TCTD cải thiện, đảm bảo khả năng thanh toán của toàn hệ thống. Thị trường ngoại hối vẫn tương đối ổn định, tỷ giá tuy có chiều hướng tăng nhẹ nhưng vẫn trong phạm vi quy định của NHNN góp phần nâng cao lòng tin vào đồng Việt Nam, giảm tình trạng đô la hóa trong nền kinh tế. Các TCTD đang từng bước tiến hành tái cấu trúc, kiện toàn hoạt động bằng việc giảm tỷ lệ nợ xấu, gia tăng trích lập dự phòng rủi ro, trích lập thêm được 68 ngàn tỷ đồng và xử lý được 7,5 ngàn tỷ nợ xấu bằng nguồn này trong 4 tháng đầu năm. Số nợ xấu toàn hệ thống tính đến tháng 5/2013 là ở mức 4,65%. Hiện nay NHNN đang hoàn tất các thủ tục để sớm đưa Công ty Quản lý tài sản của các tổ TCTD Việt Nam đi vào hoạt động vào trung tuần tháng 7/2013.
   
Để đạt được mục tiêu đề ra từ đầu năm, toàn ngành ngân hàng cần phải tiếp tục triển khai quyết liệt các giải pháp tại các Nghị quyết 01 và 02 của Chính phủ và Chỉ thị 01 của NHNN. Với mục tiêu tăng trưởng tín dụng đạt khoảng 12% trong năm 2013, toàn hệ thống tiếp tục thực hiện các giải pháp tháo gỡ các khó khăn vướng mắc trong sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường và giải quyết nợ xấu. NHNN tăng cường công tác phối hợp với các bộ ngành đánh giá tình hình sản xuất kinh doanh, tình hình tiêu thụ sản phẩm và hàng tồn kho để có các giải pháp về tín dụng và lãi suất phù hợp kịp thời nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; triển khai kịp thời gói hỗ trợ cho vay nhà ở; cùng với việc tiếp tục duy trì ổn định tỷ giá ngoại tệ theo hướng biến động không quá 2-3% trong năm 2013. Việc đưa Công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam đi vào hoạt động từ tháng 7/2013 sẽ góp phần tích cực vào việc xử lý nợ xấu ngân hàng, khơi thông dòng vốn tín dụng cho nền kinh tế.