Giảm lãi suất cho vay, ổn định lãi suất huy động
Theo NHNN, mặt bằng lãi suất huy động và cho vay của các TCTD diễn biến ổn định. Trong bối cảnh kỳ vọng lạm phát gia tăng, cầu vốn tín dụng và phát hành TPCP tiếp tục ở mức cao, tiến độ giải ngân vốn đầu tư còn thấp tạo áp lực đến cầu vốn tín dụng, mặt bằng lãi suất của các TCTD có sức ép tăng. NHNN đã tập trung điều hành các giải pháp để giữ ổn định mặt bằng lãi suất thông qua điều tiết thanh khoản hợp lý hỗ trợ các TCTD ổn định lãi suất, tiếp tục chỉ đạo các TCTD tiết giảm chi phí, nâng cao hiệu quả kinh doanh để giữ ổn định lãi suất huy động, phấn đấu giảm lãi suất cho vay. Kết quả, mặt bằng lãi suất thị trường đạt được mục tiêu giữ ổn định, một số ngân hàng áp dụng chương trình cho vay đối với một số đối tượng khách hàng với lãi suất ưu đãi. Hiện lãi suất cho vay phổ biến khoảng 6-9%/năm đối với ngắn hạn và 9-11%/năm đối với trung và dài hạn; khách hàng tốt, lãi suất cho vay ngắn hạn từ 4-5%/năm.
Tỷ giá diễn biến phù hợp với mục tiêu điều hành
Thị trường ngoại tệ trong 5 tháng đầu năm về cơ bản ổn định, tỷ giá diễn biến phù hợp với mục tiêu điều hành của NHNN, qua đó góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chủ động trong sản xuất kinh doanh (SXKD), phòng ngừa rủi ro tỷ giá. Thanh khoản thị trường tốt, các nhu cầu hợp lý, hợp pháp của tổ chức, cá nhân đều được hệ thống ngân hàng đáp ứng đầy đủ, kịp thời. Khi có điều kiện thuận lợi NHNN đã mua ngoại tệ từ TCTD để bổ sung dự trữ ngoại hối Nhà nước, hệ thống các TCTD tiếp tục mua được ngoại tệ từ khách hàng. Nếu so với cuối năm 2016 thì tỷ giá tương đối ổn định (trong đó tỷ giá trung tâm tăng 1,02%, tỷ giá liên ngân hàng giảm 0,24%, tỷ giá của Vietcombank giảm 0,15% so với cuối năm trước).
Tập trung vốn tín dụng cho sản xuất kinh doanh
NHNN tiếp tục triển khai các giải pháp tín dụng phù hợp với chỉ tiêu định hướng gắn với nâng cao chất lượng tín dụng, đồng thời NHNN tiếp tục chỉ đạo các TCTD thực hiện các giải pháp tạo điều kiện trong tiếp cận vốn tín dụng, tập trung vốn tín dụng vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh (SXKD); kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; ban hành Thông tư quy định về hoạt động cho vay của TCTD đối với khách hàng nhằm tăng tính công khai, minh bạch trong hoạt động cho vay, tạo điều kiện cho khách hàng vay trong tiếp cận vốn tín dụng. Cụ thể, tín dụng tăng trưởng tốt ngay từ đầu năm, không có tình trạng tín dụng tăng thấp vào đầu năm và dồn vào những tháng cuối năm như những năm trước. Cụ thể, đến ngày 25/5/2017 tín dụng tăng 6,53% so với cuối năm 2016 - là mức tăng cao so với các năm gần đây (cùng kỳ năm 2016 tăng 5%, cùng kỳ năm 2015 tăng 4,5%); cùng với mặt bằng lãi suất được giữ ổn định đã đáp ứng tốt cho nhu cầu vốn phục vụ sản xuất kinh doanh.
Thời gian qua, để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) trong sản xuất, kinh doanh, NHNN đã thực hiện một số giải pháp nhằm tạo điều kiện cho các TCTD có khả năng xem xét và cam kết mở rộng tín dụng đối với DNNVV như: Chỉ đạo NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố kịp thời nắm bắt tình hình cho vay DNNVV, hỗ trợ giải quyết khó khăn, vướng mắc trong quan hệ tín dụng giữa TCTD với DNNVV trên địa bàn; Phối hợp với các sở, ban, ngành, hội, hiệp hội tại địa phương xử lý các vướng mắc phát sinh có liên quan đến ngành ngân hàng trong quá trình triển khai các chính sách hỗ trợ DNNVV; đặc biệt là chính sách cho vay có bảo lãnh của Quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNNVV, chính sách hỗ trợ DNNVV thông qua Quỹ Phát triển DNNVV để kịp thời tham mưu cho UBND tỉnh, thành phố, NHNN triển khai thực hiện các chính sách này tại địa phương. NHNN cũng chỉ đạo: (i) Các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện các giải pháp mở rộng tín dụng có hiệu quả đi đôi với kiểm soát chất lượng tín dụng, cân đối đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn đối với các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là các lĩnh vực ưu tiên gồm: nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao; (ii) Yêu cầu NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố phối hợp với các Sở, Ban, Ngành tham mưu cho UBND tỉnh, thành phố triển khai các chương trình, dự án kinh tế của địa phương gắn với đầu tư tín dụng ngân hàng, chỉ đạo các TCTD trên địa bàn thực hiện có hiệu quả chương trình kết nối ngân hàng – doanh nghiệp, các chương trình tín dụng theo chủ trương của Chính phủ, đẩy mạnh triển khai có hiệu quả các giải pháp, nhiệm vụ được giao tại Chỉ thị số 01/CT-NHNN ngày 10/01/2017.
Mặt khác, NHNN chỉ đạo NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố và các TCTD đẩy mạnh triển khai Chương trình kết nối – ngân hàng doanh nghiệp. Theo đó, trong 3 tháng đầu năm 2017, toàn ngành Ngân hàng đã tổ chức được 130 buổi hội nghị đối thoại, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Tổng số tiền cam kết cho vay mới theo Chương trình đạt 290.000 tỷ đồng, doanh số giải ngân đạt hơn 190.000 tỷ đồng cho hơn 20.000 khách hàng doanh nghiệp; số tiền gia hạn, cơ cấu lại kỳ hạn trả nợ là hơn 16.000 tỷ đồng cho hơn 500 doanh nghiệp. Ngoài ra các ngân hàng còn áp dụng các hình thức hỗ trợ khác như giảm lãi suất, giảm phí...cho gần 400 doanh nghiệp với tổng dư nợ được hỗ trợ là 8.700 tỷ đồng.
Đồng thời, tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành rà soát, xây dựng, sửa đổi cơ chế chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là các DNNVV thông qua các Quỹ bảo lãnh, quỹ phát triển doanh nghiệp nhằm tăng cường năng lực tài chính doanh nghiệp.
Tái cơ cấu TCTD và xử lý nợ xấu thận trọng, đảm bảo quyền lợi của người gửi tiền
Trên cơ sở phê duyệt và chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ đối với Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020”, NHNN đang khẩn trương xây dựng Kế hoạch thực hiện Đề án với mục tiêu, lộ trình và phân công nhiệm vụ cụ thể; tham mưu việc thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Đề án do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban.
Về xử lý nợ xấu, với sự chỉ đạo quyết liệt của NHNN, các TCTD đã tích cực nâng cao chất lượng tài sản, kiểm soát chất lượng tín dụng và xử lý nợ xấu, đặc biệt là nỗ lực tự xử lý nợ xấu bằng các biện pháp đôn đốc thu hồi nợ, phát mại tài sản, thu hồi nợ từ thi hành án, sử dụng dự phòng rủi ro...Nhờ đó, nợ xấu tiếp tục được kiểm soát và xử lý hiệu quả, đến cuối tháng 3/2017, tỷ lệ nợ xấu nội bảng ở mức 2,55% tổng dư nợ tín dụng.
Tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XIV đang diễn ra, Thống đốc NHNN thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã báo cáo Quốc hội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD, trong đó bổ sung, sửa đổi các quy định cụ thể về thẩm quyền, cách thức cơ cấu lại TCTD yếu kém, các biện pháp hỗ trợ phục hồi các TCTD yếu kém. Ngoài ra, Luật sửa đổi, bổ sung để tạo cơ sở pháp lý cụ thể hóa chủ trương, chính sách của Đảng, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để xử lý căn bản, triệt để nợ xấu và các TCTD yếu kém bằng các hình thức phù hợp với cơ chế thị trường trên nguyên tắc thận trọng, bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền và giữ vững sự ổn định, an toàn hệ thống, hỗ trợ kịp thời từ khâu phát hiện các TCTD yếu kém đến khâu phục hồi, củng cố năng lực để các TCTD yếu kém có khả năng trở thành TCTD lành mạnh. Luật sửa đổi, bổ sung Luật các TCTD không thay đổi trách nhiệm pháp lý của các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật dẫn đến nợ xấu, tình trạng yếu kém của TCTD. Việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật của các tổ chức, cá nhân được thực hiện theo quy định pháp luật.
NHNN đã trình Quốc hội thông qua Nghị quyết về xử lý nợ xấu và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD. Nếu được thông qua, Nghị quyết sẽ tạo điều kiện xử lý triệt để các vướng mắc, khó khăn về cơ sở pháp lý hiện hành liên quan đến xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm, các khoản nợ của các TCTD, tạo cơ chế xử lý đồng bộ, thống nhất, hiệu quả, khả thi các khoản nợ xấu. Nhờ đó sẽ giải phóng khối lượng vốn lớn đang đọng lại trong các khoản nợ xấu cũng như giải phóng khối lượng tài sản thế chấp hiện nay chưa xử lý được, gây lãng phí nguồn lực xã hội, giúp các TCTD mở rộng tín dụng cho nền kinh tế, đồng thời, giảm được chi phí hoạt động để có điều kiện tiếp tục giảm lãi suất cho vay.
Một số định hướng, giải pháp điều hành CSTT trong thời gian tới
NHNN cho biết tiếp tục theo dõi sát diễn biến vĩ mô, thị trường tiền tệ trong và ngoài nước để chủ động, kịp thời thực hiện các giải pháp điều hành phù hợp. Điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ CSTT nhằm ổn định thị trường tiền tệ, tạo thuận lợi cho quá trình tái cơ cấu thị trường chứng khoán và thị trường vốn, ổn định thị trường ngoại tệ, kiểm soát tốc độ tăng tổng phương tiện thanh toán, tín dụng theo định hướng đề ra.
Điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, lạm phát và thị trường tiền tệ nhằm ổn định mặt bằng lãi suất. Tiếp tục chỉ đạo các TCTD tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh để ổn định lãi suất huy động và có điều kiện phấn đấu giảm lãi suất cho vay nhằm chia sẻ khó khăn với khách hàng vay nhưng đảm bảo an toàn tài chính trong hoạt động.
Tiếp tục điều hành tỷ giá trung tâm linh hoạt, phối hợp đồng bộ các giải pháp và các công cụ CSTT nhằm hỗ trợ ổn định tỷ giá, cân nhắc thận trọng việc can thiệp thị trường ngoại tệ trong trường hợp cung cầu ngoại tệ mất cân đối để đảm bảo tỷ giá không biến động quá mức, gây tâm lý bất ổn trên thị trường, hạn chế các yếu tố đầu cơ, găm giữ ngoại tệ làm ảnh hưởng đến mục tiêu ổn định giá trị đồng tiền và kinh tế vĩ mô.
Tiếp tục chỉ đạo các TCTD tập trung vốn tín dụng đối với các lĩnh vực ưu tiên, lĩnh vực sản xuất kinh doanh hiệu quả theo chỉ đạo của Chính phủ; Tiếp tục chỉ đạo thực hiện các chương trình tín dụng đặc thù của Chính phủ như lúa gạo, cà phê, thủy sản,...; Triển khai cho vay khuyến khích phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch và nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Nghị định về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn; Phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổng kết tình hình triển khai Nghị định 67/2014/NĐ-CP và trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 67 tạo cơ sở pháp lý để các đơn vị liên quan triển khai, thực hiện; Phối hợp với các Bộ, Ngành liên quan triển khai các chính sách tín dụng, xử lý nợ tháo gỡ khó khăn cho người dân tại 4 tỉnh miền Trung; Tiếp tục phối hợp các Bộ, ngành để xử lý những khó khăn, vướng mắc nhằm đẩy mạnh việc triển khai chính sách tín dụng đối với lĩnh vực nhà ở xã hội theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ. Đồng thời, NHNN chỉ đạo các TCTD tiếp tục triển khai các chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp, người dân tiếp cận nguồn vốn tín dụng để phát triển SXKD, đặc biệt đối với ngành chăn nuôi lợn, sản xuất thức ăn chăn nuôi và sản xuất thuốc thú y..
Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa cũng như với các chính sách kinh tế vĩ mô khác để thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng hợp lý.