Nhiều tổ chức BHTG trên thế giới dùng hoạt động QHCC với vai trò và hướng tới mục tiêu như sau:
Công ty BHTG Đài Loan (CDIC): Tuyên truyền về chính sách BHTG tới công chúng; làm cho công chúng biết đến tổ chức BHTG và nâng cao niềm tin của công chúng vào hệ thống tài chính ngân hàng.[2]
Tổng công ty BHTG Hoa Kỳ (FDIC): Thúc đẩy tầm nhìn và các chương trình nghị sự của chủ tịch; tuyên truyền về sáng kiến, những sản phẩm và con người của FDIC; giải quyết thắc mắc và giải đáp yêu cầu; cung cấp hướng dẫn truyền thông, thực thi chính sách và cung cấp các vấn đề nảy sinh.[2]
Tổng công ty BHTG Hàn Quốc (KDIC): góp phần thực hiện tái cấu trúc hệ thống ngân hàng; lấy lại và xây dựng niềm tin của công chúng vào hệ thống tài chính, ngân hàng đặc biệt sau khủng hoảng.[2]
Tại Việt Nam, BHTG cũng đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế xã hội. Theo Điều 3, Luật BHTG 2012: “BHTG nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng ”. cChính vì vậy, BHTGVN góp phần đảm bảo an sinh xã hội, củng cố niềm tin của người gửi tiền đối với hệ thống tài chính ngân hàng. Việc tuyên truyền chính sách BHTG tới người dân có vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt là khi có những biến cố lớn xảy ra như sự cố đổ xô rút tiền hàng loạt hay sự phá sản của các TCTD. Trong những trường hợp tương tự xảy ra, BHTGVN thông qua các hoạt động QHCC tuyên truyền chính sách BHTG để người dân hiểu về vai trò của BHTG, đồng thời yên tâm khi gửi tiền tại các TCTD tránh tình trạng hoảng loạn khi nghe tin đồn thất thiệt dẫn đến sự cố rút tiền hàng loạt, gây đổ vỡ lan truyền giữa các TCTD. Thực hiện tốt hoạt động QHCC đối với BHTGVN sẽ góp phần làm cho tổ chức BHTG ngày càng phát triển; hỗ trợ việc tuyên truyền chính sách BHTG tới công chúng từ đó nâng cao nhận thức của người dân về chính sách BHTG cũng như củng cố niềm tin của công chúng trong thời kỳ khủng hoảng ngân hàng.
Thực trạng hoạt động quan hệ công chúng.
Chi nhánh BHTGVN khu vực Nam Trung Bộ & Tây Nguyên được thành lập theo Quyết định số 43/2001/QĐ-HĐQT, ngày 11-7-2001 của Hội đồng quản trị BHTGVN. Hiện nay, Chi nhánh được giao quản lý các TCTD trên địa bàn: Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh thuận, Đắk Nông, Gia Lai, Kom Tum, Đắk Lắk. Là một đơn vị trực thuộc và cũng đại diện cho BHTGVN trên địa bàn nên các hoạt động QHCC của Chi nhánh rất được chú trọng, đặc biệt là đối với các cơ quan truyền thông ở khu vực quản lý để tuyên truyền về chính sách BHTG; hướng dẫn, tư vấn cho các tổ chức TCTD về BHTG và hoạt động ngân hàng, tuyên truyền chính sách BHTG tới người dân, các cấp chính quyền địa phương; tổ chức các các hội nghị về vai trò của BHTG theo sự định hướng chung của BHTGVN.
Do BHTG là loại hình bảo hiểm bắt buộc nên phần lớn các hoạt động trong BHTG đều mang tính chất bắt buộc, chẳng hạn như theo Điều 6, Luật BHTG 2012 quy định “Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được nhận tiền gửi của cá nhân phải tham gia bảo hiểm tiền gửi, trừ trường hợp Ngân hàng chính sách không phải tham gia BHTG”, điều này vừa là lợi thế nhưng cũng là hạn chế đối với BHTGVN trong hoạt động tuyên truyền vì còn mang tính tương tác một chiều. Trong khi các doanh nghiệp bảo hiểm thương mại rất coi trọng và đầu tư rất nhiều cho hoạt động này thì đối với BHTGVN, hoạt động QHCC trong thời gian qua chưa được đầu tư nhiều vì còn phụ thuộc vào kinh phí, chính vì vậy các thông tin về BHTG thường ít được đưa lên các phương tiện thông tin đại chúng và thường chỉ thông tin khi có những sự kiện quan trọng diễn ra như việc ban hành các văn bản quy phạp pháp luật về BHTG: Luật BHTG (2012), Nghị định 68/2013/NĐ-CP (2013), ngày thành lập ngành, các ngày lễ, tết hoặc khi có sự cố rút tiền hàng loạt đối với các TCTD. Tính tương tác hai chiều đối với hoạt động QHCC của BHTGVN còn hạn chế như chưa thực hiện tổ chức khảo sát người gửi tiền, phối hợp đào tạo về BHTG đối với các trường đại học…
Tuy nhiên, theo Quyết định số 1394/QĐ-TTg & 1395/QĐ-TTg ngày 13/8/2013 của Thủ tướng Chính phủ về lĩnh vực BHTG; Quyết định 3090/QĐ-NHNN ngày 31/12/2013 của Thống đốc NHNNVN về cơ cấu tổ chức bộ máy của BHTGVN có thể thấy BHTGVN có những chức năng, nhiệm vụ về hoạt động QHCC: Khoản 14, Điều 3 ,Quyết định 1394/QĐ-TTg ngày 13/8/2013 quy định BHTGVN “Tổ chức tuyên truyền chính sách, pháp luật về BHTG; tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ về BHTG, nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ và phương thức quản lý phù hợp với yêu cầu phát triển của tổ chức BHTG”; theo đó thông tin tuyên truyền chính thức trở thành hoạt động nghiệp vụ của BHTGVN, BHTGVN đã chú trọng hơn tới việc tuyên truyền các chính sách về BHTG thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, thực hiện đưa tin, bài viết BHTG qua các ấn phẩm Thông tin và Website BHTGVN. Ngoài ra, BHTGVN còn thực hiện các phóng sự, các buổi giao lưu trực tuyến trên Đài truyền hình Việt Nam, Đài tiếng nói Việt Nam trong đó có phỏng vấn các chuyên gia tài chính, các nhà lập pháp, người gửi tiền để có cái nhìn khách quan về BHTG, …điều này tạo điều kiện thuận lợi cho những đối tượng có quyền lợi và nghĩa vụ về BHTG và công chúng quan tâm tới BHTG có thể tìm hiểu về những vấn đề có liên quan đến BHTG như việc thực hiện các chế độ, chính sách và hạn mức chi trả về BHTG ở trong nước và trên thế giới, đồng thời cung cấp thông tin về hoạt động tài chính ngân hàng cũng như các giải pháp điều hành chính sách tiền tệ của Chính phủ
Một số đề xuất nhằm tăng cường hoạt động QHCC của BHTGVN.
Thứ nhất, đối với BHTGVN
Tăng cường và mở rộng hơn nữa vai trò và chức năng của các phòng ban tại trụ sở chính về hoạt động thông tin tuyên truyền, hoạt động QHCC của BHTGVN cần có chương trình, kế hoạch phổ biến kiến thức về sự cần thiết và tầm quan trọng của BHTG, phổ biến sâu rộng, tính toán hiệu quả mức chi phù hợp cho mỗi chương trình. Ví dụ: phối kết hợp với các trường đào tạo (đại học, cao đẳng, …) lồng ghép vào chương trình giảng dạy về bảo hiểm tiền gửi để hướng tới mục tiêu là những “lực lượng nòng cốt” của đất nước và cũng đồng thời chính là người gửi tiền tiềm năng như học sinh, sinh viên.
Mở rộng hơn nữa các hoạt động QHCC cho các đơn vị cấp dưới như đào tạo hoạt động QHCC và thông tin tuyên truyền cho các chi nhánh, các tổ chức tham gia BHTG; phối kết hợp với các TCTD tuyên truyền về BHTG với người gửi tiền vì các TCTD đóng vai trò như các “đại lý” trong hoạt động BHTG, vừa tuyên truyền về chính sách BHTG cũng đồng thời tham gia đóng phí BHTG.
Thường xuyên tổ chức, hội nghị về chính sách BHTG để tăng cường sự trao đổi, chia sẻ thông tin giữa các bên liên quan và tổng hợp những ý kiến, kiến nghị từ hội nghị để đề xuất với cấp trên ban hành các chính sách về BHTG ngày càng hoàn thiện hơn. Cần tổ chức các buổi diễn thuyết về BHTG với các thành phần tham dự khác nhau (là các cán bộ quản lý cao cấp và nhân viên của các TCTD, các cơ quan chuyên môn và công chúng,…). Tăng cường xuất bản các ấn phẩm, tờ rơi, thông tin BHTG, ... Đồng thời liên tục cập nhật các thay đổi, quy định mới về BHTG cũng như các hoạt động khác của BHTG trên các phương tiện thông tin đại chúng như: đài phát thanh, đài truyền hình, báo chí, .... Cần có các khảo sát để đánh giá, kiểm tra tính hiệu quả của hoạt động quan hệ công chúng trong từng khoảng thời gian nhất định.
Thứ hai, đối với các Chi nhánh BHTGVN khu vực
Kết hợp với các đoàn thể, tổ chức chính trị xã hội trên địa bàn khu vực quản lý thực hiện chức năng nhiệm vụ của mình do cấp trên giao.
Tăng cường công tác phối hợp trong giám sát, kiểm tra với hoạt động tuyên truyền về chính sách BHTG; thường xuyên tiếp xúc, gặp gỡ, giải đáp thắc mắc đối với các tổ chức tham gia BHTG và các đối tượng được hưởng quyền lợi về BHTG.
Tổ chức hội nghị có sự phối kết hợp giữa tổ chức BHTG và người gửi tiền cùng với các cơ quan quản lý về tài chính – ngân hàng trên địa bàn để nâng cao tính thuyết phục đối với việc thực hiện chính sách pháp luật về BHTG, hoặc thông qua hoạt động kiểm tra các TCTD trên địa bàn nên có lồng ghép việc tuyên truyền về chính sách BHTG. Chẳng hạn, theo Điều 15, Luật BHTG 2012 quy định “Tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi phải niêm yết công khai bản sao Chứng nhận tham gia bảo hiểm tiền gửi tại tất cả các điểm giao dịch có nhận tiền gửi.” Chứng nhận tham gia BHTG là biểu tượng “con dấu của niềm tin” để nhắc nhở người gửi tiền rằng họ đang nhận được sự bảo vệ của BHTGVN.
Thiết lập đường điện thoại miễn phí để tạo điều kiện cho công chúng có thể giao tiếp với cán bộ BHTG trực tiếp nếu họ có bất kỳ câu hỏi hoặc vấn đề đặc biệt nào liên quan đến BHTG.
Để các chính sách BHTG đến được đối tượng rộng lớn với chi phí tối thiểu, cần tiến hành cuộc khảo sát người gửi tiền, trong đó phân loại đối tượng người gửi tiền theo trình độ văn hóa, quy mô dân số, độ tuổi để có phương hướng tuyên truyền hiệu quả nhất.
Sử dụng các công cụ như các phương tiện truyền thông, tờ rơi, áp phích, mẫu phiếu, ... và phân phối tới các đối tượng có quyền lợi và nghĩa vụ về BHTG phù hợp với khả năng tài chính của từng Chi nhánh BHTG khu vực để tuyên truyền sâu rộng về BHTG tới người dân.
Hoạt động QHCC của một tổ chức đạt hiệu quả tốt có thể được ví như một trong những trụ cột của bất kỳ hệ thống tài chính lành mạnh nào. Đối với BHTGVN, nhận thức của công chúng về BHTG đóng vai trò quan trọng trong việc đặt nền móng và củng cố cho một hệ thống BHTG lành mạnh. Vì vậy, BHTGVN cần xây dựng chiến lược QHCC và nâng cao niềm tin công chúng, trong đó nên quy định rõ các nội dung Chi nhánh BHTG khu vực phải thực hiện và nguồn kinh phí tương ứng để đảm bảo tính thống nhất trong toàn hệ thống.
Tài liệu tham khảo:
1. Luật BHTG 2012, Quyết định số 1394/QĐ-TTg & 1395/QĐ-TTg ngày 13/8/2013 của Thủ tướng Chính phủ;
2. Định hướng và kế hoạch triển khai hoạt động QHCC của DIV giai đoạn 2011÷2015;
3. Quyết định 3090/QĐ-NHNN ngày 31/12/2013 của Thống đốc NHNNVN về cơ cấu tổ chức bộ máy của BHTGVN, Thông tư 24/2014/TT-NHNN ngày 6/9/2014 của Thống đốc NHNNVN;
4. www.div.gov.vn.