Với định hướng phát triển chuyển đổi số, xã hội số và kinh tế số của Chính phủ và giao Bộ Công an tham mưu xây dựng và triển khai “Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ việc chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030” ban hành theo Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ (Đề án 06) đã mang lại cơ hội mới cho ngành Ngân hàng.
Triển khai Đề án 06, NHNN đã có Quyết định số 170/QĐ-NHNN thành lập Tổ Công tác của ngành Ngân hàng triển khai Đề án 06 và Quyết định số 171/QĐ-NHNN ban hành Kế hoạch của ngành Ngân hàng triển khai Đề án 06 với 2 nhóm nhiệm vụ chính: Kết nối, khai thác Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (CSDLQGvDC) phục vụ dịch vụ công và các nghiệp vụ của Ngân hàng Nhà nước; Kết nối, khai thác CSDLQGvDC phục vụ phát triển kinh tế xã hội của ngành Ngân hàng.
Triển khai các tiện ích phục vụ phát triển kinh tế, xã hội
Theo báo cáo nhận được, ngành Ngân hàng đã tích cực phối hợp với Bộ Công an triển khai bước đầu đạt một số kết quả tích cực như: NHNN là một trong các bộ ngành đã hoàn thành triển khai hệ thống dịch vụ công đảm bảo an toàn kết nối CSDLQGvDC; từng bước triển khai làm sạch CSDL thông tin tín dụng khách hàng; hoàn thành thử nghiệm cung cấp một số giải pháp xác thực khách hàng điện tử qua CCCD gắn chíp khi thực hiện giao dịch với ngân hàng…
Các đơn vị trong ngành Ngân hàng đã chủ động, tích cực phối hợp với các đơn vị Bộ Công an và các Bộ Ngành liên quan đẩy nhanh tiến độ triển khai kết nối, khai thác CSDLQGvDC ứng dụng trong các hoạt động nghiệp vụ ngân hàng, đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số của Ngành, phục vụ phát triển kinh tế xã hội.
Một số đơn vị trong Ngành như Vietcombank, BIDV, Vietinbank… đã phối hợp với C06 – Bộ Công an triển khai thử nghiệm giải pháp ứng dụng xác thực người dân qua thẻ CCCD gắn chíp trong một số nghiệp vụ của ngân hàng thương mại như: (i) Xác thực, định danh khách hàng tại quầy giao dịch; (ii) Xác thực, định danh khách hàng giao dịch nộp, rút tiền tại ATM và đã bước đầu cung cấp dịch vụ thử nghiệm tại một số chi nhánh trên địa bàn Hà Nội, Quảng Ninh từ tháng 5/2022.
Bên cạnh đó, một số TCTD đã tích cực phối hợp với đơn vị chức năng Bộ Công an nghiên cứu thử nghiệm một số giải pháp để cung cấp dịch vụ trong thời gian tới như: (i) Mở tài khoản cho công dân trên ứng dụng Mobile Banking thông qua định danh khách hàng bằng thẻ CCCD gắn chip; (ii) Kết nối tài khoản VNeID của công dân phục vụ chi trả an sinh xã hội;…
Việc kết nối, khai thác CSDLQGvDC với bước đầu là triển khai thử nghiệm xác thực khách hàng qua thẻ CCCD gắn chíp đã mang lại nhiều kết quả tốt cho cả ngân hàng và khách hàng.
Cụ thể, đối với ngân hàng: (i) Giảm các vụ gian lận, đánh cắp thông tin thẻ tại ATM (skimming) so với hình thức rút tiền mặt bằng thẻ vật lý hiện tại; (ii) Tăng độ chính xác, an toàn khi thực hiện xác thực thông tin khách hàng giao dịch tại quầy; (iii) Giảm thiểu thao tác thủ công, tăng năng suất lao động cho giao dịch viên.
Đối với khách hàng của ngân hàng: (i) Tăng cường mức độ an toàn bảo mật và ngăn ngừa rủi ro bị đánh cắp thông tin thẻ tại ATM như hình thức rút tiền bằng thẻ vật lý; (ii) Khách hàng không cần mang theo thẻ ghi nợ mà vẫn có thể rút tiền mặt tại ATM.
Tuy nhiên, nhu cầu kết nối, khai thác CSDLQGvDC của ngành Ngân hàng là rất lớn. Một là, ứng dụng triển khai cung cấp các dịch vụ ngân hàng số trên môi trường mạng, xác thực khách hàng chính xác, ngăn ngừa tội phạm gian lận hồ sơ giấy tờ, mở tài khoản mạo danh hoặc lừa đảo khách hàng chiếm quyền truy cập các dịch vụ ngân hàng số.
Hai là, làm sạch CSDL khách hàng hiện có, loại bỏ các tài khoản “rác” thường được tội phạm lợi dụng để chuyển tiền bất hợp pháp. Hoạt động làm sạch dữ liệu khách hàng có ý nghĩa quan trọng trong việc phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi gian lận, lừa đảo, cho thuê mượn tài khoản ngân hàng, góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống rửa tiền, ngăn ngừa tội phạm gian lận, lừa đảo tại các tổ chức tín dụng.
Ba là, nguồn dữ liệu từ CSDLQGvDC, đặc biệt trong thời gian tới khi CSDLQGvDC được làm giàu thông tin từ các CSDL của các bộ, ngành sẽ là nguồn thông tin tốt để các tổ chức tín dụng xác minh nhân thân khách hàng và tra cứu các thông tin để đánh giá khả năng trả nợ (như thông tin về đóng thuế thu nhập, bảo hiểm xã hội…); từ đó có thể đẩy nhanh thủ tục cho vay, góp phần giảm tín dụng đen.
Định hướng triển khai Đề án 06 trong thời gian tới
Ngày 02/03/2023, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã có Quyết định số 264/QĐ-NHNN về việc Ban hành Kế hoạch năm 2023 của ngành Ngân hàng triển khai Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ việc chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030.
Theo đó, Kế hoạch bao gồm các nội dung sau:
Một là, xây dựng hoàn thiện thể chế như: Xây dựng Chỉ thị của Thống đốc NHNN chỉ đạo các đơn vị trong Ngành tiếp tục đẩy mạnh triển khai Đề án 06; Phối hợp với các Bộ, ngành liên quan chỉnh sửa, hoàn thiện dự thảo Nghị định thanh toán không dùng tiền mặt và trình Chính phủ ban hành; Xây dựng Thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định thanh toán không dùng tiền mặt; Rà soát, xây dựng kế hoạch sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật cắt giảm thành phần hồ sơ, giấy tờ, thông tin phải khai báo và chia sẻ dữ liệu khi thực hiện dịch vụ công trực tuyến…;
Hai là, kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, hệ thống định danh và xác thực điện tử phục vụ dịch vụ công và các nghiệp vụ của NHNN như: Tích hợp với các dịch vụ công của NHNN; Kết nối, khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, trong việc quản lý nhà nước về phòng, chống rửa tiền; Kết nối, khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư liên quan đến nghiệp vụ thông tin tín dụng; Triển khai kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về cán bộ công chức trong các cơ quan nhà nước;
Ba là, kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, hệ thống định danh và xác thực điện tử phục vụ phát triển kinh tế - xã hội như: Ứng dụng xác thực người dân qua thẻ căn cứ công dân gắn chíp và tài khoản định danh điện tử khi cung cấp dịch vụ ngân hàng; Kết nối, khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư phục vụ các hoạt động nghiệp vụ ngân hàng;
Bốn là, thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt để thực hiện chi trả cho đối tượng được thu hưởng trợ cấp từ ngân sách nhà nước;
Năm là, tiếp tục truyền thông về công tác triển khai và kết quả thực hiện Đề án 06 với các hình thức và kênh truyền thông phù hợp, có tính lan tỏa cao.
Thống đốc yêu cầu tổ công tác của ngành Ngân hàng triển khai Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ việc chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030 được thành lập theo Quyết định số 170/QĐ-NHNN ngày 18/02/2022 của Thống đốc NHNN có trách nhiệm chỉ đạo, đôn đốc việc thực hiện, kịp thời báo cáo Thống đốc NHNN tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện Kế hoạch.
Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký.
Trong năm 2023, ngành Ngân hàng triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm của Đề án 06 như sau:
Tiếp tục nâng cấp, tích hợp, kết nối Hệ thống dịch vụ công trực tuyến NHNN, Hệ thống một cửa điện tử NHNN sử dụng danh tính điện tử, tài khoản định danh điện tử tạo lập bởi Hệ thống định danh và xác thực điện tử của Bộ Công an.
NHNN tiếp tục khai thác thông tin từ CSDLQGvDC để làm sạch toàn bộ 51 triệu hồ sơ khách hàng trong cơ sở dữ liệu thông tin tín dụng quốc gia bằng phương thức offline.
NHNN tiếp tục làm việc với các đơn vị Bộ Công an để thống nhất nghiệp vụ, kế hoạch khai thác các dịch vụ về nhân thân, thông tin xuất nhập cảnh phục vụ nghiệp vụ phòng chống rửa tiền của NHNN.
NHNN tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng phối hợp với C06 - Bộ Công an triển khai mở rộng giải pháp xác thực khách hàng qua thẻ CCCD gắn chíp (Match on Card - MoC), ứng dụng phần mềm VNEID và triển khai kết nối, khai thác CSDLQGvDC để phục vụ các hoạt động nghiệp vụ của ngân hàng.
NHNN tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Lao động thương binh và xã hội (LĐTBXH), Bộ Công an, Bộ Tài chính, Bộ Thông tin và Truyền thông, UBND các tỉnh, thành phố để triển khai hiệu quả các giải pháp đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) trong lĩnh vực an sinh xã hội nêu tại Chỉ thị 21/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về thúc đẩy chuyển đổi số trong chi trả an sinh xã hội không dùng tiền mặt.
Thời gian tới, Bộ Công an, Tổ công tác triển khai Đề án 06 của Chính phủ cần tiếp tục hỗ trợ ngành Ngân hàng triển khai kết nối, khai thác CSDLQGvDC phục vụ các nghiệp vụ của ngành Ngân hàng hoàn thành đúng kế hoạch và đạt hiệu quả cao.