Trước tình hình đó, Chính phủ, Ngân hàng Trung ương và các cơ quan hữu quan của các quốc gia trên thế giới đã có những động thái nhằm ổn định tình hình tài chính, trấn an người gửi tiền, giảm thiểu hậu quả của cuộc khủng hoảng, trong đó vai trò của tổ chức Bảo hiểm tiền gửi đã được phát huy. Cụ thể các công ty bảo hiểm tiền gửi trên thế giới đã thực hiện nhiều biện pháp như: tiếp nhận xử lý các tổ chức tài chính có dấu hiệu họat động yếu kém, nâng hạn mức chi trả bảo hiềm tiền gửi, tuyên truyền về chính sách bảo hiểm tiền gửi, công bố chình thức về tình hình tài chính của quốc gia…
Với việc Việt Nam chúng ta đã chính thức trở thành thành viên của WTO (07/11/2007), tác động của Hội nhập kinh tế quốc tế và xu hướng tự do hóa Tài chính, Ngân hàng có thể sẽ làm gia tăng rủi ro đối với hoạt động Ngân hàng. Trong bối cảnh hội nhập với nhiều thách thức như vậy vai trò của Bảo hiểm tiền gửi Việt nam (BHTGVN) càng cần thể hiện là một định chế tài chính quan trọng không thể thiếu của nền kinh tế hiện đại.
Những thách thức phía trước đối với sự phát triển của BHTGVN
Mặc dù, những năm qua BHTGVN đã có nhiều cố gắng và đạt được thành tựu bước đầu tương đối khả quan, song với diễn biến hiện tại và triển vọng phát triển của hệ thống Ngân hàng thì BHTGVN cũng như hệ thống giám sát Tài chính - Ngân hàng đang đứng trước nhiều thách thức đối với việc bảo đảm an toàn hệ thống tài chính - ngân hàng trong điều kiện mở cửa thị trường tài chính theo cam kết gia nhập WTO.
Thứ nhất, trong điều kiện mở cửa thị trường và tự do hóa tài chính các TCTD đang phát triển rất nhanh về quy mô và tốc độ, song cũng phải đối mặt với nhiều rủi ro hơn, không loại trừ rủi ro đổ vỡ, khủng hoảng mang tính hệ thống. Đặc biệt, hiện nay hệ thống các TCTD của Việt Nam còn nhiều yếu kém về tài chính, hoạt động, công nghệ, quản lý và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Đây là thách thức lớn nhất hiện nay đối với các cơ quan quản lý Nhà nước và các cơ quan có thẩm quyền trong lĩnh vực Tài chính – Ngân hàng.
Thứ hai, khó khăn lớn nhất đối với hoạt động bảo hiểm tiền gửi ở nước ta hiện nay chính là khuôn khổ pháp lý, cụ thể là chưa có luật bảo hiểm tiền gửi. Các văn bản dưới luật chưa thống nhất, đồng bộ nhau đã làm giảm năng lực hoạt động và đóng góp trong việc ổn định hệ thống tài chính quốc gia của hoạt động bảo hiểm tiền gửi. Theo Nghị định số 109/2005/NĐ-CP ngày 24/08/2005 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của của Nghị định số 89/1999/NĐ-CP ngày 01/09/1999 của Chính phủ về bảo hiểm tiền gửi số tiền bảo hiểm được trả tối đa cho khách hàng là 50 triệu đồng là quá ít. Vì vậy, họat động giám sát của tổ chức bảo hiểm tiền gửi trở nên rất quan trọng nhằm phòng ngừa rủi ro thay vì chỉ xử lý các vụ việc đã xảy ra. Vì vậy, họat động và vai trò của bảo hiểm tiền gửi cần đặt ở vị trí đồng bộ và tương thích với các chuẩn mực quốc tế.
Thứ ba, năng lực tài chính của BHTGVN chưa tương xứng so với trọng trách mà nó phải gánh chịu. Hãy thử hình dung nếu như có một số hoặc chỉ là một NHTM cỡ trung bình (quy mô khoảng 15 ngàn tỷ tổng tài sản có) bị phá sản thì hiện BHTGVN có thể đáp ứng về mặt tài chính để xử lý tình huống nêu trên không ?. Phá sản đối với NHTM là một phần của nguyên tắc thị trường và là hiện thực không thể tránh khỏi khi Việt Nam cam kết phát triển nền kinh tế thị trường, bảo đảm môi trường cạnh tranh bình đẳng.
Thứ tư, năng lực hoạt động của BHTGVN còn một số hạn chế, thể hiện rõ ở khả năng giám sát an toàn hoạt động và cảnh báo rủi ro đối với các tổ chức tham gia bảo hiểm. Đẩy mạnh vai trò và phương pháp giám sát rủi ro của Thanh tra Ngân hàng đối với các hoạt động ngân hàng theo các thông lệ, chuẩn mực quốc tế.
Một số kiến nghị cần quan tâm giải quyết nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam:
Thứ nhất, tăng cường năng lực tài chính, đặc biệt là tăng vốn điều lệ cho BHTGVN tương xứng với quy mô hoạt động và mức độ rủi ro của hệ thống ngân hàng, trên cơ sở đó nâng cao khả năng chi trả tiền bảo hiểm và khả năng hỗ trợ của BHTGVN để giúp các tổ chức tham gia bảo hiểm xử lý những khó khăn tài chính trước khi lâm vào tình trạng phá sản.
Thứ hai, xây dựng và triển khai cơ chế thu phí bảo hiểm theo mức độ rủi ro của tổ chức tham gia bảo hiểm để bảo đảm sự công bằng giữa các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, đồng thời hạn chế rủi ro đạo đức của tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi.
Thứ ba, BHTGVN cần phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong việc giám sát các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, cung cấp kịp thời cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về những dấu hiệu mất an toàn hoạt động và hành vi vi phạm pháp luật của các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi để có biện pháp ngăn ngặn và xử lý kịp thời.
Thứ tư, tăng cường các hoạt động phổ biến, tuyên truyền, giáo dục cộng đồng về các chính sách về bảo hiểm tiền gửi và hoạt động của BHTGVN. BHTGVN cần sớm hoàn thành xây dựng và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt Chiến lược phát triển BHTGVN, kể cả đề án xây dựng Luật BHTG tại Việt Nam.
Cuối cùng, đẩy mạnh hợp tác quốc tế để tranh thủ trợ giúp kỹ thuật nhằm hiện đại hóa hoạt động bảo hiểm tiền gửi theo các thông lệ, chuẩn mực quốc tế và phát triển nguồn nhân lực của BHTGVN.