Hiện nay, Chi nhánh đã triển khai thực hiện các thủ tục, quy trình để trình Tổng giám đốc DIV ra Quyết định: (i) cấp đổi 132 chứng nhận tham gia BHTG theo mẫu mới cho các tổ chức tham gia BHTG trong năm 2006; (ii) cấp mới 26 chứng nhận tham gia BHTG cho các tổ chức tham gia BHTG mới thành lập; (iii) cấp lại 30 chứng nhận tham gia BHTG cho các tổ chức tham gia BHTG do có thay đổi thông tin về tên giao dịch, do hư hỏng hoặc thất lạc chứng nhận tham gia BHTG; (iv) cấp bổ sung 31 bản sao chứng nhận tham gia BHTG cho các tổ chức tham gia BHTG mở mới chi nhánh, phòng giao dịch, điểm giao dịch có nhận tiền gửi cá nhân; (v) thu hồi 47 chứng nhận tham gia BHTG đối với các tổ chức tham gia BHTG bị giải thể, sáp nhập và thu hồi 05 bản sao chứng nhận tham gia BHTG đối với các tổ chức tham gia BHTG có văn bản chấm dứt hoạt động của chi nhánh, phòng giao dịch, điểm giao dịch. Ngoài ra, Chi nhánh còn gửi nhiều thông báo nhắc nhở đến các tổ chức tham gia BHTG do chậm đề nghị cấp, cấp lại hoặc cấp bổ sung bản sao chứng nhận tham gia BHTG, yêu cầu các đơn vị nghiên cứu khắc phục trong thời gian tới, đồng thời gửi công văn đến Ngân hàng nhà nước Việt Nam (NHNN) chi nhánh tỉnh, thành phố trên địa bàn để báo cáo tình hình và kiến nghị có biện pháp xử lý, chấn chỉnh.
Nhìn chung, công tác cấp và thu hồi chứng nhận tham gia BHTG tại Chi nhánh thời gian qua cũng khá thuận lợi, đặc biệt là kể từ khi DIV ban hành Quy chế cấp và thu hồi Chứng nhận tham gia BHTG kèm theo Quyết định số 408/QĐ-BHTG-HĐQT ngày 28/6/2016, có hiệu lực từ ngày 01/10/2016 (sau đây gọi là Quy chế) và Hướng dẫn số 915/HD-BHTG ngày 29/9/2016 về thực hiện Quy chế cấp và thu hồi Chứng nhận tham gia BHTG. Theo đó, hoạt động cấp và thu hồi Chứng nhận tham gia BHTG được quy định rõ ràng và chặt chẽ hơn, đơn giản hơn về thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức tham gia BHTG khi thực hiện, đơn cử như quy định về hồ sơ đăng ký tham gia BHTG đã được đơn giản hơn: hồ sơ đăng ký tham gia BHTG hiện nay chỉ cần 03 loại văn bản (đơn đăng ký tham gia BHTG, bản sao Giấy phép thành lập và hoạt động, bản sao Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh) so với trước đây ít nhất là 05 loại văn bản (Phiếu đăng ký tham gia BHTG, Bản chính Quyết định thành lập và giấy phép hoạt động ngân hàng hoặc giấy phép thành lập và hoạt động ngân hàng, Bản chính Giấy Chứng nhận đăng ký kinh doanh, Bản chính Điều lệ tổ chức và hoạt động, Bản chính Danh sách Hội đồng quản trị và Ban điều hành). Bên cạnh, Quy chế cũng đã bổ sung thêm quy định tạm thu hồi chứng nhận tham gia BHTG của tổ chức tham gia BHTG trong trường hợp NHNN có văn bản tạm đình chỉ hoạt động nhận tiền gửi nhưng vẫn còn đang hoạt động (trong giai đoạn bị đặt vào tình trạng kiểm soát đặc biệt hoặc có sai phạm nghiêm trọng dẫn đến rủi ro về tiền gửi…), để không phải công bố thông tin như khi thực hiện thu hồi Chứng nhận tham gia BHTG nhằm tránh gây bất lợi cho tổ chức tham gia BHTG, tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức tham gia BHTG trong thời gian tạm đình chỉ hoạt động nhận tiền gửi nhưng vẫn còn đang hoạt động bình thường.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện Quy chế trong thời gian qua, đã phát sinh một số vướng mắc, dẫn đến việc triển khai còn gặp khó khăn, cụ thể:
- Việc thu nhận thông tin về việc thành lập, giải thể hoặc sáp nhập tổ chức tín dụng hoặc chi nhánh, phòng giao dịch, điểm giao dịch còn khó khăn, chưa kịp thời do các tổ chức tín dụng không chủ động gửi thông tin này cho Chi nhánh và Chi nhánh cũng chưa có nguồn thông tin chia sẻ chính thức từ Chi nhánh NHNN, dẫn đến có một số trường hợp chậm trễ khi thực hiện cấp và thu hồi chứng nhận tham gia BHTG theo quy định.
- Quy chế đã bãi bỏ quy định “yêu cầu tổ chức tham gia BHTG phải có văn bản giải trình rõ nguyên nhân bị mất gửi DIV trong trường hợp chứng nhận tham gia BHTG bị mất chứng nhận tham gia BHTG” nhằm giảm thủ tục cho các tổ chức tham gia BHTG khi cấp lại Chứng nhận tham gia BHTG. Tuy nhiên, nếu bãi bỏ nội dung nêu trên sẽ có nguy cơ phát sinh rủi ro về đạo đức một khi tổ chức tham gia BHTG có hành vi gian lận, giả mạo hồ sơ, tài liệu về BHTG.
- Quy chế quy định rất cụ thể về hồ sơ đề nghị, quy trình, thủ tục cấp bản sao Chứng nhận tham gia BHTG, tuy nhiên chưa có quy định đối với trường hợp cấp lại bản sao Chứng nhận tham gia BHTG (do bị mất, rách nát hoặc hư hỏng) nên chưa có cơ sở để thực hiện cấp lại bản sao khi tổ chức tham gia BHTG có đề nghị.
Để triển khai thực hiện hoạt động cấp và thu hồi chứng nhận tham gia BHTG một cách đồng bộ, hiệu quả hơn trong thời gian tới, góp phần minh bạch hóa chính sách BHTG tại khu vực ĐBSCL nói riêng cũng như cả nước nói chung, bài viết đưa ra một số kiến nghị, đề xuất như sau:
- Đối với NHNNVN: (i) xem xét sửa đổi, bổ sung Quy chế cấp, thu hồi giấy phép thành lập và hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài theo hướng quy định “các tổ chức tín dụng chỉ được khai trương hoạt động sau khi đã đăng ký tham gia BHTG và đã được cấp chứng nhận tham gia BHTG” nhằm hạn chế trường hợp không tham gia BHTG khi hoạt động, góp phần minh bạch hóa chính sách BHTG, bảo vệ người gửi tiền ngay từ khi tổ chức tham gia BHTG đi vào hoạt động; (ii) thực hiện chia sẻ thông tin cho DIV sau khi NHNN có các Quyết định về việc cấp, thu hồi giấy phép thành lập và hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
- Đối với DIV: (i) xem xét, bổ sung quy định về hồ sơ đề nghị, quy trình, thủ tục cấp lại bản sao Chứng nhận tham gia BHTG trong trường hợp bị mất, rách nát hoặc hư hỏng; (ii) bổ sung quy định yêu cầu tổ chức tham gia BHTG phải có văn bản giải trình rõ nguyên nhân bị mất gửi DIV để hạn chế phát sinh rủi ro đạo đức; (iii) nghiên cứu thay đổi hình thức của Chứng nhận tham gia BHTG theo hướng đẹp hơn, hiện đại hơn, sử dụng chất liệu giấy tốt và bền hơn để các tổ chức tham gia BHTG có thể niêm yết tại các điểm giao dịch một cách trang trọng; (iv) xem xét việc sử dụng song ngữ Anh - Việt đối với nội dung ghi trên giấy chứng nhận tham gia BHTG, qua đó có thể thông tin chính sách BHTG đến với cả các khách hàng là người nước ngoài có giao dịch tại các tổ chức tham gia BHTG.