Khoản 3 Điều 29 Thông tư 312/2016/TT-BTC ngày 24/11/2016 của Bộ Tài chính quy định:“Căn cứ vào quy định tại Thông tư này và các quy định của pháp luật có liên quan, trong vòng 120 ngày kể từ ngày Thông tư này được ký ban hành, Hội đồng quản trị Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam phải ban hành quy chế quản lý tài chính nội bộ để làm căn cứ thực hiện”. Ngay sau khi Thông tư này được ban hành, Hội đồng quản trị BHTGVN đã chỉ đạo sát sao các đơn vị có liên quan khẩn trương thực hiện việc xây dựng Quy chế quản lý tài chính của BHTGVN. Kết quả, ngày 24/3/2017, Hội đồng quản trị đã ra Quyết định số 92/QĐ-BHTG về việc ban hành Quy chế quản lý tài chính của BHTGVN.
So với Quy chế trước đây, Quy chế mới được ban hành có nhiều quy định rõ ràng, chặt chẽ và có nhiều điểm khác biệt trong việc sử dụng, quản lý nguồn vốn, quỹ... của BHTGVN nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm, sử dụng có hiệu quả, tiết kiệm, chống lãng phí tài sản của nhà nước.
Về nguyên tắc quản lý tài chính
(1) BHTGVN là tổ chức tài chính Nhà nước, hoạt động theo mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, có tư cách pháp nhân, có con dấu, có tài khoản riêng theo pháp luật Việt Nam, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, bảo đảm an toàn vốn và tự bù đắp chi phí.
(2) Chế độ tài chính của BHTGVN do Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hướng dẫn căn cứ cơ chế tài chính đối với công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và các đặc thù hoạt động của BHTGVN.
(3) BHTGVN hạch toán tập trung toàn hệ thống; thực hiện thu, chi và quyết toán thu chi tài chính theo Thông tư số 312/2016/TT-BTC ngày 24/11/2016 của Bộ Tài chính quy định chế độ tài chính đối với BHTGVN, các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan và Quy chế này.
(4) BHTGVN thực hiện công khai tài chính theo quy định của pháp luật.
(5) Thực hiện ghi chép, phản ánh đầy đủ, kịp thời, trung thực, chính xác, khách quan các hoạt động tài chính; sử dụng các nguồn vốn, quỹ, tài sản và chi tiêu đúng mục đích, hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả theo đúng quy định của pháp luật.
(6) Nguồn thu của BHTGVN được miễn nộp các loại thuế theo quy định của pháp luật.
Như vậy, so với quy định trước đây, hình thức pháp lý của tổ chức bảo hiểm tiền gửi được xác định rõ là “tổ chức tài chính Nhà nước, hoạt động theo mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ”.
Về vốn hoạt động
Vốn hoạt động của BHTGVN bao gồm vốn điều lệ do ngân sách nhà nước cấp, nguồn thu từ phí bảo hiểm tiền gửi, các nguồn thu từ hoạt động đầu tư nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi và các nguồn thu hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.
Theo quy định trước đây, khi có yêu cầu thay đổi mức vốn điều lệ, Hội đồng quản trị báo cáo Bộ Tài chính để Bộ Tài chính chủ trì phối hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Quy định hiện nay thay đổi đơn vị chủ trì trình Thủ tướng Chính phủ quyết định việc thay đổi mức vốn điều lệ của BHTGVN, cụ thể “khi có yêu cầu thay đổi mức vốn điều lệ, Hội đồng quản trị báo cáo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ trì phối hợp Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định”.
Về nguyên tắc quản lý, sử dụng vốn
Việc đầu tư, mua sắm tài sản cố định của BHTGVN thực hiện theo quy định của pháp luật đối với công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, cụ thể:
(1) BHTGVN được sử dụng vốn để phục vụ hoạt động theo quy định của pháp luật. Việc sử dụng vốn của BHTGVN phải đảm bảo nguyên tắc bảo toàn, phát triển vốn.
(2) BHTGVN có trách nhiệm theo dõi toàn bộ vốn và tài sản hiện có, thực hiện hạch toán theo đúng chế độ kế toán, thống kê hiện hành, phản ánh đầy đủ, chính xác, kịp thời tình hình biến động vốn và tài sản trong quá trình hoạt động, quy định rõ trách nhiệm của từng bộ phận, cá nhân đối với các trường hợp làm thất thoát vốn, hư hỏng, mất mát tài sản.
(3) Việc đầu tư, mua sắm tài sản cố định thực hiện theo quy định của pháp luật đối với công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. BHTGVN được mua sắm, đầu tư vào tài sản cố định phục vụ hoạt động của mình theo nguyên tắc giá trị còn lại của tài sản cố định không vượt quá 30% giá trị vốn điều lệ và quỹ đầu tư phát triển hạch toán trên sổ sách kế toán. Việc đầu tư và mua sắm tài sản cố định phải tuân thủ các quy định của Nhà nước và của BHTGVN, đảm bảo thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và trong phạm vi kế hoạch năm được Hội đồng quản trị BHTGVN phê duyệt.
(4) BHTGVN được sử dụng nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi để đầu tư, mua trái phiếu Chính phủ, tín phiếu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và gửi tiền tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
(5) Quỹ dự phòng nghiệp vụ được sử dụng để chi trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền theo quy định của pháp luật về bảo hiểm tiền gửi.
(6) Hội đồng quản trị quy định mức vốn khả dụng của BHTGVN để đảm bảo chi phí hoạt động và hạn mức dự phòng chi trả tiền bảo hiểm tiền gửi.
Về quản lý và sử dụng quỹ
Trong quá trình hoạt động, BHTGVN được trích lập các quỹ để hoạt động theo quy định của pháp luật. So với quy định trước đây, việc trích lập và sử dụng các quỹ được bổ sung, hoàn thiện và quy định cụ thể hơn.
Về cho thuê tài sản
BHTGVN được quyền cho thuê tài sản theo nguyên tắc có hiệu quả, bảo toàn và phát triển vốn theo quy định của pháp luật đối với doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Việc sử dụng tài sản để cho thuê thực hiện theo quy định của pháp luật.
Hội đồng quản trị có thẩm quyền quyết định các hợp đồng cho thuê tài sản có giá trị đến dưới 50% vốn chủ sở hữu ghi trong báo cáo tài chính quý hoặc năm của BHTGVN tại thời điểm gần nhất với thời điểm quyết định cho thuê tài sản, nhưng giá trị còn lại của tài sản cho thuê không quá mức vốn của dự án nhóm B theo Luật Đầu tư công.
Về thuê tài sản
Đơn vị được thuê tài sản để phục vụ nhu cầu hoạt động của mình khi được Hội đồng quản trị chấp thuận bằng văn bản. Chi phí thuê tài sản nằm trong kế hoạch tài chính hàng năm của BHTGVN. Đơn vị thuê chịu trách nhiệm quản lý, sử dụng tài sản thuê theo quy định của pháp luật. Việc thuê và sử dụng tài sản thuê thực hiện theo quy định của pháp luật.
Khi cần thuê tài sản cố định, đơn vị phải có phương án thuê báo cáo Tổng giám đốc để trình Hội đồng quản trị phê duyệt trước khi thực hiện. Căn cứ phương án thuê đã được Hội đồng quản trị phê duyệt, đơn vị được giao thực hiện lựa chọn nhà cung cấp theo quy định của pháp luật (Các tài sản cố định đi thuê hoạt động không được trích khấu hao; chi phí về thuê tài sản được hạch toán vào chi phí tại đơn vị).
Về thanh lý, nhượng bán tài sản
(1) BHTGVN được quyền chủ động thanh lý, nhượng bán tài sản đã hư hỏng, hết niên hạn sử dụng, lạc hậu kỹ thuật, không có nhu cầu sử dụng hoặc không sử dụng được để thu hồi vốn trên nguyên tắc công khai, minh bạch, bảo toàn vốn theo quy định của pháp luật hiện hành.
(2) Thẩm quyền quyết định, phương thức, trình tự, thủ tục thanh lý, nhượng bán tài sản thực hiện theo quy định của pháp luật và của BHTGVN.
(3) Hội đồng quản trị quyết định hoặc phân cấp, ủy quyền cho Chủ tịch Hội đồng quản trị hoặc Tổng giám đốc quyết định thanh lý, nhượng bán tài sản trong từng trường hợp cụ thể.
Ngoài các nội dung nêu trên, Quy chế cũng quy định chi tiết các khoản chi có tính chất phúc lợi,như: chi hỗ trợ gia đình người lao động bị ảnh hưởng bởi thiên tai, địch họa, tai nạn; hỗ trợ chi phí đi lại ngày lễ, tết cho người lao động và những khoản chi có tính chất phúc lợi khác.
Ngoài ra, để có thể là quy chế quy định nguyên tắc chung về tài chính của BHTGVN và thống nhất với các văn bản quản trị, điều hành, Quy chế quản lý tài chính mới ban hành không còn quy định cụ thể các nội dung liên quan đến chi và mức chi. Nội dung này được quy định chi tiết tại Quy chế chi tiêu nội bộ của BHTGVN.
Như vậy, Quy chế quản lý tài chính của BHTGVN được ban hành làm cơ sở để các đơn vị, cá nhân có liên quan căn cứ thực hiện đầy đủ, kịp thời, trung thực, chính xác, khách quan các hoạt động tài chính; sử dụng các nguồn vốn, quỹ, tài sản và chi tiêu đúng mục đích, hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả theo đúng quy định của pháp luật.