Với vai trò là tổ chức tài chính Nhà nước hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, BHTGVN được giao nhiệm vụ tham gia vào quá trình kiểm soát đặc biệt đối với tổ chức tham gia BHTG theo quy định của NHNN; tham gia quản lý, thanh lý tài sản của tổ chức tham gia BHTG theo quy định của Chính phủ (Luật BHTG số 06/2012/QH13). Sau khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các TCTD năm 2017 được ban hành, BHTGVN được phép tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu các TCTD thông qua việc thực hiện các nghiệp vụ cho vay đặc biệt, tham gia đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi và xây dựng phương án phá sản TCTD được kiểm soát đặc biệt (KSĐB).
Trên cơ sở nhiệm vụ được giao, BHTGVN đã chủ động nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản quản trị và điều hành về KSĐB như: Hướng dẫn tạm thời số 1215/HD-BHTG ngày 9/12/2016 về việc BHTGVN tham gia vào quá trình KSĐB đối với QTDND, Quy chế về cho vay đặc biệt đối với TCTD được KSĐB kèm theo Quyết định số 593/QĐ-BHTG ngày 7/9/2018, Hướng dẫn thực hiện Quy chế về cho vay đặc biệt đối với TCTD được KSĐB số 1327/HD-BHTG ngày 29/10/2019, Quy định tạm thời về Tổ xử lý đột biến đối với QTDND có vấn đề. Hệ thống văn bản quản trị nói trên cùng với các văn bản quy phạm pháp luật như Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các TCTD năm 2017, Thông tư 11/2019/NHNN về KSĐB đã định hướng cụ thể cho BHTGVN trong việc tham gia KSĐB đối với TCTD.
Đến ngày 31/01/2021, BHTGVN đã cử 35 cán bộ tham gia KSĐB tại 29 QTDND được KSĐB. Trên cơ sở phân công, nhiệm vụ của Trưởng Ban KSĐB, các cán bộ BHTGVN tham gia Ban KSĐB đã phối hợp với các thành viên Ban KSĐB thực hiện giám sát tình hình hoạt động, đánh giá trực trạng và thực hiện phương án củng cố, chấn chỉnh QTDND, giám sát và cập nhật số liệu chi tiết về tài sản của QTDND, số dư tiền gửi, tiền gửi được bảo hiểm, tình hình phân loại nợ, khả năng thu hồi nợ của QTDND để đánh giá khả năng chi trả tiền gửi đến hạn thanh toán; lập, kiểm tra, đối chiếu danh sách người gửi tiền, xây dựng phương án dự phòng chi trả làm cơ sở để BHTGVN thực hiện chi trả tiền gửi được bảo hiểm khi phát sinh nghĩa vụ chi trả, xác minh, đối chiếu những trường hợp có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong việc gửi tiền để báo cáo NHNN; báo cáo về số dư tiền gửi được bảo hiểm, số tiền dự kiến chi trả theo yêu cầu của NHNN. Đối với nhóm các QTDND được KSĐB đang thực hiện phương án ngân hàng thương mại tham gia xử lý, cán bộ BHTGVN đã tham gia đối chiếu, lập danh sách người gửi tiền, tuyên truyền ổn định tâm lý người gửi tiền và hỗ trợ công tác chi trả; Tích cực phối hợp với ban KSĐB, Chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố tham gia đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi khi được yêu cầu.
Các cán bộ tham gia Ban KSĐB đã chủ động, tích cực thực hiện công việc được giao, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ chung của BHTGVN là tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu TCTD yếu kém theo định hướng của Chính phủ và chỉ đạo của Thống đốc NHNN. Từ thực tiễn triển khai nhiệm vụ, việc nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ cho cán bộ tham gia KSĐB là việc làm hết sức cần thiết do tính phức tạp của nghiệp vụ chuyên môn và khối lượng công việc cũng sẽ tăng dần lên theo sự phát triển của nền kinh tế và hệ thống các tổ chức tham gia BHTG. Do đó, mục tiêu dài hạn của BHTGVN là phải xây dựng một đội ngũ cán bộ được trang bị kiến thức và trình độ chuyên môn sâu, thành thạo các kỹ năng nghiệp vụ giúp BHTGVN thực hiện tốt nhiệm vụ, góp phần nâng cao vị thế và vai trò của BHTGVN trong hệ thống tài chính ngân hàng Việt Nam.
Để đáp ứng nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng cho cán bộ phục vụ mục tiêu lâu dài, Tổng Giám đốc BHTGVN đã phê duyệt Đề án đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ BHTGVN tham gia KSĐB TCTD giai đoạn 2019-2021 (Theo Quyết định số 731/QĐ-BHTG ngày 15 tháng 8 năm 2019). Mục đích của Đề án là xây dựng đội ngũ cán bộ tham gia quá trình KSĐB có trình độ phù hợp với chiến lược phát triển của BHTGVN trong chiến lược phát triển tổng thể của ngành ngân hàng; đảm bảo sau khi hoàn thành các khóa đào tạo, bồi dưỡng, cán bộ của BHTGVN sẽ được trang bị đầy đủ và đồng bộ các kiến thức cơ bản, chuyên sâu và các kỹ năng thực hiện chuyên môn nghiệp vụ để tham gia có hiệu quả vào quá trình kiểm soát đặc biệt theo yêu cầu của NHNN và của BHTGVN.
Đề án đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ BHTGVN tham gia KSĐB TCTD giai đoạn 2019-2021 đã thực hiện được 03 khóa cơ bản và 02 khóa nâng cao. Khoá đào tạo cơ bản đã trang bị cho học viên kiến thức tổng quát và có hệ thống về các quy định của pháp luật về KSĐB đối với TCTD, cơ cấu lại TCTD được KSĐB, pháp luật về BHTG, các nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể của tổ chức tham gia quá trình kiểm soát đặc biệt TCTD …Khóa đào tạo nâng cao trang bị cho học viên các kiến thức chuyên sâu hơn về tham gia KSĐB các ngân hàng; tham gia KSĐB các QTDND có quy mô lớn; tham gia xây dựng phương án phá sản đối với ngân hàng và QTDND có quy mô lớn; sáp nhập, hợp nhất, chuyển nhượng cổ phần phần vốn góp TCTD được KSĐB. Chương trình cũng chú trọng đến việc đào tạo cho cán bộ kỹ năng thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn khác nhau trong các điều kiện, hoàn cảnh cụ thể vì kỹ năng là điều kiện đủ bổ sung cho điều kiện cần là kiến thức chuyên môn của cán bộ. Cán bộ có kỹ năng tốt sẽ giúp BHTGVN tiết kiệm thời gian và nguồn lực trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, kiến thức chuyên môn mới chỉ có thể đảm bảo thực hiện công việc ở độ hoàn thành, còn kỹ năng sẽ quyết định chất lượng và hiệu quả công việc.
Bên cạnh đó, trong quá trình đào tạo, giảng viên và học viên cũng cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm thực tế, trao đổi và đưa ra giải pháp giúp giải quyết, xử lý các vấn đề khó, tình huống phức tạp phát sinh trong thực tiễn khi tham gia KSĐB. Trong năm 2021 và định hướng đào tạo trong thời gian tới, bên cạnh việc tổ chức cho cán bộ BHTGVN tham gia KSĐB tham gia khóa đào tạo cơ bản và nâng cao theo Đề án đào tạo, BHTGVN dự kiến tiếp tục cử cán bộ tham gia các lớp đào tạo, tập huấn về tham gia KSĐB do NHNN, Học viện Ngân hàng tổ chức.
Với sự quan tâm của Ban lãnh đạo BHTGVN, sự nỗ lực trong học tập và nghiên cứu cũng như ứng dụng vào thực tế khi thực hiện nhiệm vụ, trong tương lai gần BHTGVN sẽ có được một đội ngũ cán bộ tham gia KSĐB nói riêng và lực lượng cán bộ BHTGVN nói chung có đủ năng lực, trình độ, kinh nghiệm và các kỹ năng cần thiết đáp ứng yêu cầu của BHTGVN, bắt nhịp với sự phát triển chung của hệ thống ngân hàng trong kỷ nguyên mới.