Các chi nhánh BHTGVN thực hiện giám sát hoạt động của các TCTG BHTG theo các tiêu chí về vốn, chất lượng tài sản, kết quả hoạt động kinh doanh, khả năng thanh khoản, các tiêu chí khác; thực hiện phân nhóm các TCTG BHTG; thực hiện theo dõi, đánh giá việc thực hiện quy định về BHTG, tình hình hoạt động và mức độ rủi ro của các TCTG BHTG trên địa bàn dựa trên nguồn thông tin của TCTG BHTG, Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước (NHNN) các tỉnh, thành phố trên địa bàn quản lý và các nguồn thông tin khác, từ đó phát hiện và kiến nghị Chi nhánh NHNN xử lý kịp thời những vi phạm quy định về BHTG, những rủi ro gây mất an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) trên địa bàn.
Mục tiêu hoạt động giám sát của BHTGVN còn là bảo vệ gián tiếp quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền thông qua đánh giá rủi ro TCTG BHTG. Căn cứ kết quả giám sát từ xa, BHTGVN gửi báo cáo, khuyến nghị cho NHNN có biện pháp chấn chỉnh kịp thời tới các TCTG BHTG, từ đó góp phần giảm thiểu rủi ro cho TCTG BHTG.
Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ quản lý các TCTG BHTG thuộc 08 tỉnh: Hải Phòng, Hải Dương, Thái Bình, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Bắc Giang, Nam Định, Lạng Sơn. Đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn quản lý của Chi nhánh có 272 TCTG BHTG là QTDND. Ngoài việc định kỳ quý giám sát hoạt động của các TCTG BHTG theo theo quy định của BHTGVN, Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ còn giám sát các đơn vị quản lý theo định kỳ tháng, tích lũy số liệu phục vụ công tác giám sát và tra cứu khi cần thiết. Có thể nói, qua quá trình giám sát hoạt động của các TCTG BHTG, Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ đã và đang góp phần cùng với chi nhánh NHNN các tỉnh, thành phố trên địa bàn thực hiện giám sát, phát hiện rủi ro, cảnh báo các tồn tại, yếu kém mà QTDND cần khắc phục chỉnh sửa. Công tác giám sát đã kịp thời chỉ ra những tồn tại, sai phạm và cảnh báo rủi ro, báo cáo kịp thời cho BHTGVN, đồng thời kiến nghị NHNN xử lý kịp thời sai phạm góp phần duy trì sự ổn định, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hệ thống QTDND.
Trước khi ký kết quy chế phối hợp giữa các chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố và các chi nhánh BHTGVN thì việc phối hợp giữa NHNN và BHTGVN được thực hiện theo Thông tư 34/2016/TT-NHNN ngày 28/12/2016 của NHNN quy định việc cung cấp thông tin giữa NHNN và BHTGVN. Theo đó, việc phối hợp cung cấp thông tin chủ yếu là giữa NHNN và BHTGVN nên việc nắm bắt thông tin giữa chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố và chi nhánh BHTGVN còn chưa kịp thời và đầy đủ.
Theo đề nghị của BHTGVN và kiến nghị của NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố, Thống đốc NHNN đã chỉ đạo việc thực hiện xây dựng cơ chế phối hợp, cung cấp thông tin giữa NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố với Chi nhánh BHTGVN. Trên cơ sở đó, BHTGVN đã yêu cầu các Chi nhánh BHTGVN xây dựng cơ chế phối hợp, cung cấp thông tin giữa NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố với chi nhánh BHTGVN theo khung quy chế nhằm thống nhất trong toàn hệ thống. Mục đích phối hợp, cung cấp, trao đổi thông tin là tăng cường trách nhiệm, sự phối hợp giữa NHNN chi nhánh và chi nhánh BHTGVN nhằm nâng cao hiệu quả trong việc theo dõi, giám sát, kiểm tra và xử lý các TCTG BHTG cũng như việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mỗi bên. Trên cơ sở chỉ đạo của BHTGVN, từ tháng 7/2021 đến thời điểm hiện tại Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ đã thực hiện xây dựng, làm việc và ký kết quy chế phối hợp với 7/8 Chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố thuộc địa bàn quản lý. Đối với 1 chi nhánh còn lại đã xây dựng xong nội dung quy chế, sẽ thực hiện ký kết quy chế phối hợp kết hợp làm việc trực tiếp với chi nhánh NHNN tỉnh trong thời gian sắp tới. Trong quy chế phối hợp có quy định mục đích, nguyên tắc, phương thức và nội dung trao đổi thông tin phối hợp. Việc này đã tạo cơ sở, xác định các nội dung cơ bản trong việc phối hợp, cung cấp thông tin giữa Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ và các chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố. Nội dung của quy chế phối hợp đã ký kết liên quan tới công tác giám sát hoạt động gồm các nội dung chủ yếu sau:
Các Chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố cung cấp và trao đổi những thông tin:
Văn bản chỉ đạo của Chi nhánh NHNN liên quan đến hoạt động tiền gửi, an toàn trong hoạt động ngân hàng.
Phối hợp làm việc, cung cấp thông tin cần thiết cho Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ để quản lý, giám sát, xử lý QTDND, đặc biệt là QTDND áp dụng can thiệp sớm, trong đó bao gồm một hoặc một số nội dung của kết luận thanh tra, kết quả giám sát (báo cáo giám sát,…).
Làm việc trực tiếp và thống nhất với Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ về các biện pháp phối hợp hỗ trợ, xử lý các trường hợp QTDND khó khăn hoặc có dấu hiệu mất an toàn trong hoạt động; việc phối hợp hỗ trợ, xử lý trường hợp QTDND bị đặt trong tình trạng kiểm soát đặc biệt thực hiện theo quy định của Luật Các TCTD và quy định khác của pháp luật có liên quan.
Thông tin liên quan đến việc cấp, thu hồi giấy phép thành lập và hoạt động đối với các QTDND; thông tin về việc tạm đình chỉ hoạt động nhận tiền gửi của QTDND; thông tin về việc chia tách, hợp nhất, sáp nhập, chuyển đổi hình thức pháp lý, giải thể, phá sản QTDND; thông tin về kiểm soát đặc biệt tổ chức tham gia BHTG.
Kết quả xếp loại hàng năm đối với QTDND trên địa bàn.
Kết quả kiểm tra, xử lý các vụ việc tại QTDND - nếu có (gửi ngay khi nhận được văn bản đề nghị của Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ )…
Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ cung cấp và trao đổi những thông tin sau:
Trên cơ sở kết quả giám sát, đánh giá tình hình hoạt động của QTDND hoặc thông tin khác, khi phát hiện QTDND có dấu hiệu vi phạm quy định về an toàn, hoặc vi phạm các quy định về pháp luật ngân hàng khác; nguy cơ mất khả năng chi trả, thất thoát tài sản hoặc có tác động tiêu cực tới các TCTD khác, Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ kịp thời cung cấp thông tin liên quan cũng như các kiến nghị đề xuất gửi Chi nhánh NHNN (báo cáo ngay sau khi phát hiện)…
Gửi kết quả giám sát, theo dõi hoạt động đối với QTDND được kiểm soát đặc biệt của Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ cho Chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố.
Phối hợp với Chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố trong việc quản lý, giám sát, xử lý QTDND trên địa bàn tỉnh.
Làm việc, bàn bạc trực tiếp và thống nhất với Chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố các biện pháp phối hợp hỗ trợ, xử lý các trường hợp QTDND khó khăn hoặc có dấu hiệu mất an toàn trong hoạt động; việc phối hợp hỗ trợ, xử lý trường hợp QTDND kiểm soát đặc biệt thực hiện theo Luật TCTD và quy định khác của pháp luật có liên quan…
Sau một thời gian xây dựng, ký kết và thực hiện quy chế phối hợp giữa Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ và NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố trên địa bàn bước đầu đã phát huy vai trò, trách nhiệm của mỗi đơn vị trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định; đã có sự phối hợp giữa 2 bên nhằm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị, từ đó góp phần thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn quản lý nhà nước và mục tiêu bảo vệ người gửi tiền. Trong quá trình theo dõi, giám sát, Chi nhánh BHTGVN đã báo cáo kịp thời trong trường hợp QTDND có nguy cơ mất an toàn trong hoạt động ngân hàng về NHNN chi nhánh để phối hợp xác định rõ nguyên nhân, từ đó đề xuất giải pháp xử lý. NHNN Chi nhánh cũng đã thông tin cho Chi nhánh BHTGVN các trường hợp phát sinh đột xuất, có vấn đề trong hoạt động của các QTDND. Qua đóhiệu quả công tác giám sát của Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ được nâng lên, bước đầu được thể hiện ở các điểm sau:
Thứ nhất, tăng cường mối quan hệ và việc trao đổi thông tin giữa Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ và Chi nhánh NHNN các tỉnh, thành phố trên địa bàn.
Thứ hai, việc thông tin trao đổi giữa hai bên được nhanh chóng, kịp thời hơn; đặc biệt là các thông tin về các QTDND có vấn đề để phối hợp xử lý khi cần thiết.
Thứ ba, Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ nắm bắt được kết quả theo dõi, đánh giá, xếp loại của Chi nhánh NHNN đối với các QTDND trên địa bàn làm cơ sở để phân nhóm, đánh giá tình hình hoạt động và mức độ rủi ro của các TCTG BHTG trên địa bàn theo yêu cầu của BHTGVN.
Thứ tư, chi nhánh NHNN tỉnh thành phố biết và quan tâm hơn đến công tác giám sát của BHTGVN, sẵn sàng chia sẻ và trao đổi kinh nghiệm .
Tuy nhiên, việc phối hợp này vẫn còn tồn tại một số bất cập như:
Việc chia sẻ thông tin từ chi nhánh NHNN cho Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ đôi khi còn chưa kịp thời và đầy đủ.
Nội dung Quy chế phối hợp còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu trong công tác giám sát QTDND.
Hệ thống cảnh báo về tỷ lệ an toàn trong hoạt động ngân hàng của BHTGVN còn mang nặng tính hình thức, tính pháp lý còn hạn chế. Đây là một trong những nguyên nhân khiến cho BHTGVN còn chưa có tiếng nói, chưa có vị trí, vai trò một cách thật sự trong việc cảnh báo an toàn.
Để làm tốt hơn nữa việc nâng cao hiệu quả giám sát các QTDND thông qua xây dựng quy chế phối hợp, trao đổi thông tin với các Chi nhánh NHNN trên địa bàn, Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ đã phân chia cán bộ phụ trách các TCTG BHTG nắm bắt các thông tin cần thiết để phục vụ công tác giám sát, làm tốt chức năng và nhiệm vụ được giao, báo cáo kịp thời cho BHTGVN, chia sẻ thông tin với Chi nhánh NHNN tỉnh thành phố và thực hiện mục tiêu hoạt động giám sát là bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.
Để nâng cao hiệu quả giám sát các QTDND thông qua xây dựng quy chế phối hợp, trao đổi thông tin với các chi nhánh NHNN trên địa bàn, Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ đề xuất, kiến nghị một số nội dung sau:
Một là, BHTGVN nghiên cứu, sửa đổi Luật BHTG nhằm nâng cao vị thế, vai trò của BHTGVN, từ đó nâng cao vai trò công tác giám sát của BHTGVN.
Hai là, trong quá trình đánh giá, phân tích và phân nhóm cũng như xếp loại các QTDND, Chi nhánh BHTGVN và chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố cần có sự trao đổi, tham khảo ý kiến và thống nhất giữa các bên.
Ba là, đề nghị chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố chia sẻ kịp thời hơn các thông tin cho Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ để thực hiện tốt hơn quy chế phối hợp, chia sẻ thông tin, đảm bảo được mục tiêu đề ra.
Có thể nói, kết quả bước đầu của việc xây dựng, ký kết và thực hiện quy chế phối hợp, trao đổi thông tin giữa Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ và chi nhánh NHNN các tỉnh, thành phố trên địa bàn bước đầu đã tạo thêm một bước tiến mới trong quan hệ phối hợp và chia sẻ thông tin giữa chi nhánh BHTGVN và chi nhánh NHNN, góp phần trong thực thi nhiệm vụ chung của mỗi bên và góp phần trong việc nâng cao vai trò của BHTGVN trong giám sát hoạt động của các QTDND trên địa bàn.
Ths Hoàng Thị Thanh Hương
Trưởng Phòng Giám sát Chi nhánh BHTGVN khu vực Đông Bắc Bộ