Trang Chủ
Ngày 20/11/2017, Quốc hội khóa 14 kỳ họp thứ 4 đã thông qua Luật số 17/2017/QH14 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng. Ngày 14/12/2017, Chủ tịch Nước đã ký Lệnh số 14/2017/L-CTN công bố Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các Tổ chức tín dụng (Luật 2017). Luật có hiệu lực từ 15/01/2018. Luật 2017 là văn bản pháp luật quan trọng để hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm xử lý, phục hồi các TCTD yếu kém bằng các hình thức phù hợp với cơ chế thị trường trên nguyên tắc thận trọng, bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền và giữ vững sự ổn định, an toàn hệ thống, phát hiện, ngăn ngừa có hiệu quả việc phát sinh mới các TCTD yếu kém, đồng thời bổ sung các quy định nhằm xử lý triệt để tình trạng sở hữu chéo, vốn ảo trong hoạt động của TCTD. Cụ thể:
Để hoàn thiện khuôn khổ pháp lý xử lý và phục hồi TCTD yếu kém, Luật 2017 đã sửa đổi, bổ sung một số nội dung sau:
Thứ nhất, bổ sung Điều 130a quy định về biện pháp can thiệp sớm để kiểm soát TCTD có dấu hiệu yếu kém nhưng chưa đến mức phải kiểm soát đặc biệt. Theo đó, NHNN sẽ áp dụng cơ chế can thiệp sớm, bao gồm quy định cụ thể trường hợp áp dụng cơ chế can thiệp sớm, các biện pháp khắc phục cần thực hiện và quy trình thực hiện biện pháp can thiệp sớm từ giai đoạn phát hiện cho đến giai đoạn chấm dứt can thiệp sớm đối với TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài có dấu hiệu yếu kém cần khắc phục nhằm hạn chế TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài yếu kém mới phát sinh.
Thứ hai, sửa đổi, bổ sung Mục 1 Chương VIII về kiểm soát đặc biệt nhằm xử lý được các vướng mắc, bất cập trong quá trình NHNN kiểm soát TCTD trên thực tế thời gian vừa qua, cụ thể, bổ sung trường hợp NHNN xem xét đặt TCTD vào kiểm soát đặc biệt; sửa đổi, bổ sung quy định về thẩm quyền kiểm soát đặc biệt, theo đó phân định rõ thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, NHNN trong việc quyết định phương án cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt; sửa đổi, bổ sung quy định về chấm dứt kiểm soát đặc biệt; trách nhiệm quyền hạn của NHNN, Ban kiểm soát đặc biệt, các cơ quan quản trị, điều hành của TCTD được kiểm soát đặc biệt; sửa đổi, bổ sung quy định về khoản vay đặc biệt theo hướng cụ thể hơn các trường hợp được vay đặc biệt, việc ưu tiên hoàn trả khoản vay đặc biệt; bổ sung quy định về quản trị, điều hành và hoạt động của TCTD được kiểm soát đặc biệt.
Thứ ba, sửa đổi, bổ sung Mục 1a, 1b, 1c, 1d, 1đ, 1e vào sau Mục 1 Chương VIII về các nội dung liên quan đến đánh giá thực trạng, xây dựng phương án cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt và nội dung tổ chức thực hiện từng phương án cụ thể. Phương án cơ cấu lại cụ thể đối với từng TCTD được kiểm soát đặc biệt sẽ được lựa chọn phù hợp với thực trạng của từng TCTD được kiểm soát đặc biệt và bảo đảm nguyên tắc xuyên suốt là bảo đảm các mục tiêu giữ vững sự ổn định, an toàn của hệ thống TCTD, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, củng cố lòng tin của người gửi tiền vào hệ thống ngân hàng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.
Để góp phần minh bạch hóa nguồn vốn góp, xử lý sở hữu chéo, Luật 2017 đã sửa đổi, bổ sung một số nội dung sau:
Thứ nhất, bổ sung trách nhiệm của TCTD (khoản 4 vào Điều 39) phải thông báo cho NHNN các thông tin về lợi ích liên quan của người quản lý, người điều hành TCTD trong vòng 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông tin.
Thứ hai, sửa đổi, bổ sung quy định cổ đông phải chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của nguồn vốn góp, mua, nhận chuyển nhượng cổ phần tại TCTD; không được sử dụng nguồn vốn do TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cấp tín dụng để mua, nhận chuyển nhượng cổ phần của TCTD và không được góp vốn, mua cổ phần của TCTD dưới tên của cá nhân, pháp nhân khác dưới mọi hình thức.
Thứ ba, sửa đổi, bổ sung quy định hạn chế đối với một cổ đông lớn và người có liên quan tại một TCTD không được sở hữu từ 5% vốn điều lệ tại TCTD khác;
Thứ tư, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các quy định về không được cấp tín dụng, hạn chế cấp tín dụng và giới hạn cấp tín dụng tại Điều 126, 127 và 128 Luật Các TCTD như (i) Bổ sung quy định việc mua, đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp được coi là hoạt động cấp tín dụng để tuân thủ các quy định cấm cấp tín dụng, hạn chế cấp tín dụng tại các điều 126, 127 Luật Các TCTD 2010; (ii) việc mua, đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp do khách hàng và người có liên quan của khách hàng phát hành được coi là hoạt động cấp tín dụng để tuân thủ quy định về giới hạn cấp tín dụng tại khoản 1, 2 Điều 128 Luật Các TCTD 2010 (iii) TCTD không được cấp tín dụng để góp vốn, mua cổ phần của TCTD ...
Để nâng cao, năng lực quản trị điều hành của người quản lý, người điều hành của tổ chức tín dụng, Luật 2017 đã sửa đổi, bổ sung một số quy định như sau:
Thứ nhất, khắc phục bất cập của quy định về người có liên quan của Luật các TCTD 2010 (chủ yếu xác định người có liên quan theo yếu tố định lượng), Luật 2017 đã mở rộng phạm vi người liên quan dựa trên mức độ rủi ro của mối quan hệ giữa những người này với hoạt động của TCTD. Theo đó, Luật 2017 quy định người có liên quan bao gồm cả pháp nhân, cá nhân có mối quan hệ tiềm ẩn rủi ro cho hoạt động của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được xác định theo quy định nội bộ của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài hoặc theo yêu cầu bằng văn bản của NHNN thông qua hoạt động thanh tra, giám sát đối với từng trường hợp cụ thể.
Thứ hai, bổ sung trường hợp không được đảm nhiệm chức vụ, theo đó, người phải chịu trách nhiệm theo kết luận thanh tra dẫn đến việc TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiến tệ ngân hàng ở khung phạt tiền cao nhất đối với một số hành vi vi phạm sẽ không được đảm nhiệm chức vụ. Quy định này nhằm ngăn ngừa hành vi vi phạm pháp luật, đồng thời nâng cao năng lực quản trị điều hành của TCTD.
Thứ ba, bổ sung quy định về việc: Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) của TCTD không được đồng thời là Chủ tịch Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Tổng giám đốc, Phó Tổng giám đốc và các chức danh tương đương của doanh nghiệp khác để hạn chế việc lạm dụng quyền đồng thời là người quản trị, điều hành tại TCTD và doanh nghiệp để thực hiện hoạt động đầu tư, cấp tín dụng không trên cơ sở thị trường, tạo ra rủi ro lớn cho hoạt động của TCTD.
Thứ tư, sửa đổi, bổ sung quy định về tiêu chuẩn, điều kiện đối với các chức danh thành viên Hội đồng quản trị/Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc (Giám đốc) của các TCTD; sửa đổi bổ sung quy định về chấp thuận danh sách nhân sự người quản trị, người điều hành, kiểm soát dự kiến của quỹ tín dụng nhân dân, ngân hàng hợp tác xã. Quy định này nhằm nâng cao năng lực quản trị điều hành cho nhân sự quản lý, điều hành của TCTD.
Trước và sau khi Luật 2017 được Quốc hội thông qua, NHNN đã chủ động xây dựng kế hoạch để bảo đảm công tác tổ chức triển khai thi hành khi Luật này có hiệu lực.
Ngày 10/01/2018, tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ ngân hàng năm 2018, Ngân hàng Nhà nước đã giới thiệu các nội dung cơ bản của Luật số 17/2017/QH14 cũng như hướng dẫn việc triển khai thi hành Luật trong toàn hệ thống các NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố và hệ thống TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong thời gian tới.
Theo NHNN, các Vụ chức năng đã xây dựng và tham mưu, trình Thống đốc NHNN ký ban hành 03 thông tư để hướng dẫn một số nội dung liên quan tại Luật sửa đổi, bổ sung Luật Các TCTD, cụ thể: Thông tư số 24/2017/TT-NHNN ngày 29/12/2017 của NHNN quy định về trình tự, thủ tục thu hồi Giấy phép và thanh lý tài sản của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; trình tự, thủ tục thu hồi Giấy phép văn phòng đại diện củaTCTD nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng; Thông tư số 25/2017/TT-NHNN ngày 29/12/2017 của NHNN quy định về hồ sơ, trình tự, thủ tục chấp thuận những thay đổi của TCTD phi ngân hàng; Thông tư 19/2017/TT-NHNN ngày 28/12/2017 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 36/2014/TT-NHNN ngày 20/11/2014 của NHNN quy định các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Ngoài ra, đối với việc hướng dẫn Luật số 17/2017/QH14, trong năm 2018, NHNN xây dựng, ban hành hoặc trình ban hành các văn bản hướng dẫn Luật số 17/2017/QH14. Bên cạnh đó, cơ quan này cũng chủ động tiếp tục tiến hành rà soát để kịp thời sửa đổi, bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật không phù hợp với các quy định của Luật số 17/2017/QH14 để bảo đảm tính đồng bộ. Trước mắt, trong năm 2018, một số văn bản hướng dẫn Luật (Thông tư của NHNN) sẽ được các Vụ chức năng hoàn thiện, trình Thống đốc ký ban hành.
