Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị
Đó là các nội dung được các đại biểu và chuyên gia thảo luận trong Hội thảo khoa học “Ngành Ngân hàng Việt Nam với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư” được tổ chức tại trụ sở Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ngày 15/6/2018. Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh và Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Phạm Đại Dương chủ trì hội thảo. Tham gia điều hành hội thảo có đại diện lãnh đạo Viện Chiến lược Ngân hàng, đại diện lãnh đạo Vụ Thanh toán – NHNN và đại diện lãnh đạo Vụ Công nghệ cao - Bộ KH&CN.
CMCN 4.0 đã và đang diễn ra với tốc độ nhanh, tác động đến mọi mặt trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Mặc dù không nằm trong 9 khu vực/lĩnh vực được đánh giá là chịu ảnh hưởng mạnh mẽ nhất của CMCN 4.0 , nhưng làn sóng công nghệ mới này cũng đang tạo ra những thay đổi rõ rệt trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng, đặc biệt làm thay đổi kênh phân phối và các sản phẩm dịch vụ ngân hàng truyền thống.
Theo Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh, nhận biết được tầm quan trọng và sự tác động mạnh mẽ của CMCN 4.0, NHNN đã chủ động thực hiện nhiều hoạt động của ngành nhằm cụ thể hóa các nhiệm vụ theo Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 4/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc CMCN 4.0 như: Hoàn thiện hành lang pháp lý hỗ trợ cho hoạt động thanh toán, phát triển hạ tầng CNTT, an toàn, bảo mật; Tăng cường phát triển hạ tầng CNTT; Đẩy mạng cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và Chính phủ điện tử; Tích cực hỗ trợ sự phát triển của các công ty Fintech; Tăng cường công tác truyền thông và nghiên cứu khoa học về ứng dụng công nghệ 4.0 trong ngành Ngân hàng.
Chia sẻ một số kết quả ngành Ngân hàng đạt được thời gian qua, Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh cho biết, đón đầu xu hướng phát triển của CMCN 4.0, các ngân hàng Việt Nam đã chủ động nghiên cứu, đầu tư mạnh mẽ vào một số công nghệ thành tựu của CMCN 4.0 trong sản phẩm, dịch vụ, hoạt động và quản trị của mình. Nổi bật nhất là việc triển khai thực tế các công nghệ số nền tảng như: Điện toán đám mây, Phân tích dữ liệu lớn, Trí tuệ nhân tạo, các ứng dụng, giải pháp như xác thực sinh trắc học, trao đổi dữ liệu mở qua giao diện chương trình ứng dụng (open API) … nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, gia tăng trải nghiệm khách hàng.
Bên cạnh đó, với sự phát triển mạnh mẽ của CMCN 4.0, các ngân hàng bước đầu tiếp cận và mở rộng cung ứng các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng phù hợp đến những người dân hiện chưa có tài khoản ở vùng sâu, vùng xa với chi phí hợp lý, góp phần đẩy mạnh phổ cập tài chính quốc gia.
Tại Hội thảo, các nhà khoa học, các nhà quản lý, các chuyên gia sẽ đi sâu, tập trung thảo luận, giải quyết 3 nhóm vấn đề:
(i) Đánh giá một cách đầy đủ, toàn diện, sâu sắc những tác động của cuộc CMCN 4.0 tới ngành Ngân hàng; trong đó nhận định và chỉ rõ những cơ hội, thách thức mà hệ thống ngân hàng phải đối mặt;
(ii) Phân tích các xu hướng công nghệ tác động tới việc phát triển các dịch vụ tài chính trong lĩnh vực ngân hàng; Phân tích, làm rõ những điều kiện mà ngành Ngân hàng cần hướng tới triển khai để thích ứng với cuộc CMCN 4.0; trong đó bao gồm những điều kiện về cơ sở hạ tầng công nghệ, điều kiện về con người…;
(iii) Khuyến nghị về chính sách phát triển hệ thống ngân hàng Việt Nam thích ứng với CMCN 4.0.
“Ngân hàng được đánh giá là một trong những ngành chủ động và đi đầu trong ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ trong quản lý và kinh doanh. Dưới sự điều hành của NHNN và sự năng động của các ngân hàng thương mại, những công nghệ tiên tiến đã được ứng dụng đồng bộ, hiệu quả trong toàn bộ hệ thống. Sự chủ động này đã tạo ra một nền tảng vững chắc và những lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh mới, khi kinh tế số phát triển, xu thế thanh toán điện tử tăng nhanh, trung tâm kinh tế thế giới dịch chuyển dần từ tây sang đông” - Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Đại Dương khẳng định
Tuy vậy, để tiếp cận thành công và tận dụng được những lợi thế mà CMCN 4.0 mang lại cần có thêm nhiều nghiên cứu chuyên sâu về những tác động của CMCN 4.0 đến ngành Ngân hàng, đặc biệt cần phải chỉ ra được những điều kiện triển khai và thích ứng với CMCN 4.0 của ngành.
Với cách tiếp cận đó, nội dung Hội thảo “Ngành Ngân hàng Việt Nam với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư” sẽ bao gồm 2 phần. Phần 1: Tác động của cuộc CMCN 4.0 tới ngành Ngân hàng – nhận diện cơ hội và thách thức: nhìn nhận thách thức, đón bắt cơ hội và đặt ra một số điều kiện để các ngân hàng Việt Nam triển khai áp dụng thành tựu của CMCN 4.0. Phần 2: Thảo luận – các chuyên gia sẽ trao đổi về các vướng mắc, khó khăn trong việc thích ứng với CMCN 4.0 và những điều kiện cần thiết để các ngân hàng Việt Nam kịp thời nắm bắt các thành tựu của CMCN 4.0.
Kỷ yếu Hội thảo tập hợp các bài viết của các chuyên gia, các nhà khoa học tập trung vào các nội dung:
- Xu hướng công nghệ của CMCN 4.0 tác động đến ngành Ngân hàng Việt Nam, trong đó, nổi bật là ứng dụng một số giải pháp công nghệ mới như: (i) Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - AI); (ii) Internet của vạn vật (Internet of Things - IoT); (iii) Giao diện lập trình ứng dụng (Application Programming Interface - API); (iv) Sinh trắc học (Biometrics); (v) Sổ cái phân tán (distributed ledger technology). Một số ngân hàng Việt Nam đã thử nghiệm ứng dụng giải pháp công nghệ mới trong phát triển dịch vụ ngân hàng số và chuyển đổi mô hình kinh doanh theo hướng hiện đại, số hóa như: ứng dụng MyVIB của VIB; My Ebank của Sacombank; Digital Lab của Vietcombank, Timo của VPBank; LiveBank của TPBank, E-Zone của BIDV…
- Cuộc CMCN 4.0 mang đến những cơ hội lớn cho hệ thống ngân hàng Việt Nam trong quá trình phát triển trên nhiều khía cạnh như: (i) Gia tăng việc tiếp cận thị trường quốc tế cho các ngân hàng trong nước; (ii) Tăng cường khả năng ứng dụng công nghệ hiện đại; (iii) Nâng cấp sản phẩm dịch vụ ngân hàng theo hướng hiện đại, hiệu quả hơn để gia tăng lợi nhuận. Từ đó giúp các ngân hàng Việt Nam nâng mình lên một tầm cao mới, phát triển và nâng cao sức cạnh tranh với các ngân hàng tiên tiến trong khu vực và trên thế giới.
- CMCN 4.0 cũng đặt ra nhiều thách thức cho ngành Ngân hàng như: (i) Khoảng trống chính sách đòi hỏi phải xây dựng quy định pháp lý mới đáp ứng nhu cầu cải cách công nghệ ngành Ngân hàng; (ii) Mô hình kinh doanh và nguồn lực tài chính trong đầu tư xây dựng cơ bản của các ngân hàng cần được khắc phục để thích ứng với xu hướng ứng dụng công nghệ cao; (iii) Rủi ro về công nghệ thông tin, an ninh bảo mật, tội phạm công nghệ; (iv) Bồi dưỡng, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
- Khuyến nghị một số giải pháp để các ngân hàng thích ứng với cuộc CMCN 4.0 như sau: (i) Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý tạo môi trường sinh thái tốt cho các TCTD và các công ty Fintech phát triển cung ứng sản phẩm dịch vụ tài chính trên nền tảng công nghệ số; (ii) Chú trọng đầu tư, hoàn thiện kết cấu cơ sở hạ tầng về CNTT để có thể hiện đại, tự động hóa hầu hết các quy trình nghiệp vụ ngân hàng, phát triển dịch vụ ngân hàng thông qua ứng dụng công nghệ số; (iii) Xây dựng mô hình chi nhánh hiện đại - dựa vào nền tảng công nghệ tự động hóa, kết nối đa chiều và thông minh hóa của CMCN 4.0; (iv) Tăng cường công tác quản lý an ninh mạng, đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng trung tâm Dự phòng dữ liệu; (v) Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ cao cho NHNN và các TCTD.
“Có thể nói, thích ứng với cuộc CMCN 4.0 đang là xu hướng chủ đạo hiện nay, đòi hỏi các ngân hàng Việt Nam phải chủ động chuẩn bị những nền tảng cần thiết để tiếp cận những thành tựu công nghệ mới tránh bị tụt hậu” - Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Đại Dương cho biết thêm.
Thông qua hội thảo, những ý kiến hữu ích của các chuyên gia, cán bộ, nhà khoa học, nhà quản lý sẽ giúp các NHTM trong nước xác định rõ chiến lược phát triển sản phẩm chủ lực, mang tính cạnh tranh, tích hợp và bám sát với những công nghệ mới để đầu tư phát triển. Bên cạnh đó, hội thảo cũng giúp cơ quan quản lý có thêm thông tin để đánh giá một cách đầy đủ những tác động, cơ hội, thách thức trong cuộc CMCN 4.0; từ đó có cơ sở trong việc định hướng chiến lược phát triển hệ thống ngân hàng; xây dựng và ban hành chính sách đối với hoạt động ngân hàng thích ứng với cuộc cách mạng này.