Theo Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng, NHNN có văn bản, quy định rõ về quy trình, trình tự, thủ tục nhận tiền gửi khách hàng, trong đó quy định rõ trách nhiệm các TCTD nhận tiền gửi là công khai minh bạch quy trình gửi tiết kiệm, đến hạn trả đủ lãi gốc cho người gửi, đặc biệt phải chịu trách nhiệm về lỗi vi phạm và hành vi lợi dụng làm mất tiền gửi của khách hàng do chính tổ chức mình gây ra. Hằng năm, NHNN luôn chỉ đạo các TCTD tăng cường kiểm tra, kiểm soát nội bộ đảm đảm an toàn các hoạt động, trong đó có quy trình nhận tiền gửi.
Phó Thống đốc cho biết, với một số vụ mất tiền, NHNN đã có chỉ đạo các TCTD tích cực phối hợp với khách hàng, các cơ quan chức năng khác để đưa ra phương án xử lý bảo đảm quyền lợi, lợi ích hợp pháp người gửi tiền. NHNN cũng khuyến nghị khách hàng gửi tiền nên đến tận nơi thực hiện giao dịch tại trụ sở các TCTD, nên thường xuyên kiểm tra, tra soát số dư tiền gửi. Khi phát hiện dấu hiệu bất thường cần báo ngay cho TCTD và các cơ quan chức năng để kịp thời ngăn chặn việc lạm dụng chiếm đoạt tài sản của khách hàng.
Để đảm bảo an toàn tiền gửi, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, nếu khách hàng không có nhiều thời gian giao dịch tại quầy, thì có thể lựa chọn sản phẩm tiết kiệm online. Chỉ cần 01 chiếc laptop hoặc 01 chiếc điện thoại smartphone có kết nối Internet là có thể mở tài khoản tiết kiệm online dù ở bất cứ nơi đâu và bất kỳ lúc nào. Sản phẩm này không chỉ an toàn, bảo mật mà lãi suất cũng khá hấp dẫn.
Ông Nguyễn Trí Hiếu dẫn chứng: Trong trường hợp khách hàng phát hiện tài khoản bị trừ tiền mà không phải do mình chủ động thực hiện giao dịch này thì phải lập tức thông báo với ngân hàng. Khách hàng có thể thông báo qua nhiều cách: Gọi cho Call Centre của ngân hàng và thông báo sự việc xảy ra; Khách hàng cũng có thể đến các phòng giao dịch trong giờ làm việc để thông báo, hoặc qua hệ thống internet banking thông báo sự việc và yêu cầu ngân hàng đóng tài khoản và lập tức điều tra vụ việc.
“Việc cần thiết nhất là khách hàng không nên trì trệ trong việc thông báo, nếu có thể, dùng ngay điện thoại di động và trong bất cứ trường hợp nào cũng phải thông báo lập tức qua tất cả phương tiện khả hữu. Sự trì trệ của khách hàng có thể đưa đến rủi ro khó lường, bao gồm tài khoản của khách hàng tiếp tục bị lạm dụng và ngân hàng không kịp xử lý và điều tra” – chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh. Nếu ngân hàng tiếp nhận thông tin và lập tức xử lý vụ việc (đây cũng là nguyên tắc cơ bản của các ngân hàng khi tiếp nhận khiếu nại của khách hàng) thì khách hàng có thể yên tâm, chỉ cần kiên nhẫn chờ ngân hàng thông báo kết quả.
Thông thường, ngân hàng sẽ trả lời khách hàng sớm nhất có thể nhưng không quá 24 giờ. Trong trường hợp khách hàng không nhận được phản hồi của ngân hàng sau khi khiếu nại thì khách hàng phải tiếp tục liên hệ với ngân hàng, cách hay nhất là trực tiếp đến các điểm giao dịch của ngân hàng để yêu cầu cung cấp kết quả điều tra. Tuy nhiên, nếu ngân hàng viện lý do để trì hoãn trả lời thì khách hàng có quyền thông báo với cơ quan an ninh địa phương để làm áp lực với ngân hàng. Cuối cùng, khách hàng có thể khởi kiện ngân hàng nếu các yêu cầu và khiếu nại của mình không được thỏa mãn.
TS. Nguyễn Trí Hiếu lưu ý hai điều quan trọng: 1. Khi biết tài khoản của mình bị lạm dụng và tiền bị đánh cắp, khách hàng nên yêu cầu ngân hàng khóa tài khoản để những hành động tương tự không thể tiếp diễn; 2. Thông báo cho ngân hàng về vụ việc sớm nhất có thể, bao gồm những thông tin về số tài khoản, tên chủ tài khoản, số tiền bị đánh cắp, ngày giờ phát hiện và phát hiện trong tình huống nào.
Nếu làm theo đúng quy trình này thì ngân hàng có nhiệm vụ phải tức thì kiểm tra tài khoản và thông báo với khách hàng về kết quả điều tra. Các ngân hàng nên có quy trình về việc bồi thường khách hàng trong trường hợp này và không nên dùng bất cứ lý do gì để trì hoãn việc bồi thường nếu khách hàng không có trách nhiệm trong việc mất tiền từ tài khoản.
Ông Hồ Phan Hải Triều - Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Việt Nam Thương Tín đưa ra lời khuyên với khách hàng khi gửi tiết kiệm tại ngân hàng: Nên phối hợp với ngân hàng để thực hiện đúng quy trình thủ tục khi mở và sử dụng tài khoản, cụ thể:
Đối với giao dịch gửi tiền: Đăng ký thông tin tại ngân hàng, cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin cá nhân như chứng minh thư nhân dân, chữ ký, mẫu dấu; Giữ bản chính sổ tiết kiệm/hợp đồng tiền gửi/xác nhận số dư tài khoản. Khi bị mất sổ, cần báo ngay cho ngân hàng để kịp thời phong tỏa số dư; Kiểm tra số dư trên trang web của ngân hàng.
Đối với giao dịch rút tiền: Không ký khống chứng từ; Đọc kỹ và hiểu rõ các nội dung trên chứng từ, nếu thắc mắc có thể yêu cầu nhân viên giải thích rõ nội dung và quy định của ngân hàng trước khi ký; Kiểm tra đầy đủ tiền trước khi rời khỏi quầy; Lưu lại liên 2 hoặc bản sao các chứng từ giao dịch; Nhận lại chứng minh thư nhân dân sau khi giao dịch.
Đối với giao dịch ủy quyền: Cần phải tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật và ngân hàng, cụ thể phải thực hiện tại các văn phòng công chứng/cơ quan chức năng chứng thực hoặc ủy quyền trực tiếp tại ngân hàng. Cần đọc kỹ nội dung ủy quyền để tránh bị lợi dụng.
Đối với các giao dịch trên Internetbanking và Mobile banking: Cần bảo mật Username và Password. Thường xuyên đổi password để đảm bảo tính an toàn.