Năm 2017: hệ thống ngân hàng ổn định, được thế giới đánh giá cao
Trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều yếu tố bất ổn tác động, hệ thống tài chính quốc tế đang phục hồi chậm, NHNN đã thực hiện đồng bộ, linh hoạt các công cụ CSTT để ổn định thị trường tiền tệ, góp phần kiểm soát lạm phát, tạo điều kiện thuận lợi để TCTD giảm lãi suất cho vay và tăng cường khả năng cung ứng tín dụng cho nền kinh tế, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế đạt 6,81% - cao nhất trong 10 năm và cao hơn mục tiêu 6,7%. Ước tính cả năm, tổng phương tiện thanh toán tăng khoảng 16%, sát với chỉ tiêu định hướng từ đầu năm.
Nhằm giảm lãi suất cho vay, góp phần hỗ trợ doanh nghiệp và tăng trưởng kinh tế, NHNN đã nỗ lực điều hành CSTT đảm bảo thanh khoản cho TCTD, duy trì lãi suất liên ngân hàng ở mức hợp lý, góp phần ổn định và giảm mặt bằng lãi suất thị trường. Các TCTD đã giảm 0,5%/năm lãi suất cho vay ngắn hạn đối với các lĩnh vực ưu tiên; tích cực giảm lãi suất thông qua một số chương trình tín dụng hỗ trợ phát triển doanh nghiệp với lãi suất thấp hơn trần của NHNN (thấp hơn khoảng 0,5-1%/năm); giảm lãi suất một số chương trình cho vay trung dài hạn đối với lĩnh vực ưu tiên xuống còn khoảng 8%/năm; triển khai các gói tín dụng ngắn hạn và trung dài hạn đa dạng với lãi suất ưu đãi cho các ngành thiết yếu trong phát triển kinh tế và an sinh xã hội; áp dụng lãi suất cho vay ngắn hạn đối với khách hàng có tình hình tài chính lành mạnh, xếp hạng tín nhiệm cao khoảng 4-5%/năm.
Nhờ thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, nguồn vốn tín dụng đã được khơi thông và tăng trưởng tốt ngay từ đầu năm, lãi suất được giữ ổn định đã đáp ứng tốt cho nhu cầu vốn phục vụ sản xuất kinh doanh. Cơ cấu tín dụng tập trung chủ yếu vào lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, trong đó tín dụng đối với một số ngành kinh tế trọng điểm tăng cao hơn so với mức tăng chung của toàn hệ thống. Có thể nói, tín dụng đã tăng trưởng phù hợp với khả năng hấp thụ của nền kinh tế, hỗ trợ tích cực đối với tăng trưởng nhưng không tạo ra áp lực lạm phát và rủi ro.
Trên lĩnh vực ngoại hối, NHNN tiếp tục điều hành linh hoạt tỷ giá trung tâm theo sát diễn biến thị trường trong và ngoài nước. Tỷ giá và thị trường ngoại tệ nhìn chung không có biến động lớn, thanh khoản thị trường ổn định. Trong điều kiện nguồn cung ngoại tệ dồi dào, NHNN đã điều chỉnh linh hoạt tỷ giá mua ngoại tệ phù hợp với diễn biến thị trường để mua ngoại tệ bổ sung dự trữ ngoại hối Nhà Nước. Chênh lệch lãi suất VND-USD cũng được duy trì ở mức hợp lý, điều hành thanh khoản tiền đồng vừa hỗ trợ ổn định tỷ giá khi cần thiết, vừa hỗ trợ thực hiện mục tiêu ổn định lãi suất trên thị trường 1. Thị trường vàng cũng có những diễn biến tương đối ổn định và biến động trong biên độ hẹp ngay cả khi giá vàng quốc tế diễn biến phức tạp. Một phần nguồn vốn bằng vàng trong dân cư đã bước đầu được chuyển hóa để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Trong năm 2017, khuôn khổ pháp lý về cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu đã dần được hoàn thiện. Ngày 19/7/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1058/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020” (Đề án 1058). Ngày 21/6/2017, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD (Nghị quyết số 42). NHNN đã triển khai Nghị quyết số 42 và Đề án 1058 cũng như các văn bản chỉ đạo, Chỉ thị của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ một cách quyết liệt, hiệu quả trên toàn hệ thống. Trong kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XIV đã chính thức thông qua Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD (có hiệu lực từ ngày 15/01/2018). Việc Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD được Quốc hội thông qua là yếu tố quan trọng, có tính lâu dài và quyết định để thực hiện hiệu quả và khả thi việc tái cơ cấu hệ thống TCTD gắn với xử lý nợ xấu, qua đó góp phần phát triển kinh tế trong giai đoạn mới và khắc phục những khó khăn, vướng trong công tác cơ cấu lại các TCTD trong giai đoạn trước, tạo nền tảng cho sự phát triển an toàn, hiệu quả của hệ thống TCTD, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền. Cùng với việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, sự ổn định, an toàn hệ thống được giữ vững, nợ xấu tiếp tục được kiểm soát và duy trì ở mức dưới 3%.
Công tác cải cách hành chính (CCHC) và cải thiện môi trường kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng cũng đạt được những kết quả quan trọng. Chỉ số “Tiếp cận tín dụng” của Việt Nam năm 2018 đã được Ngân hàng Thế giới xếp hạng 29/190, tăng 3 bậc và đứng thứ 4 trong ASEAN, sau Brunei (xếp hạng 2/190), Malaysia và Campuchia (xếp hạng 20/190). Theo kết quả xếp hạng chỉ số CCHC (Par Index) công bố trong năm 2017, NHNN tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu trong số các Bộ, ngành năm 2016. Đây là năm thứ hai liên tiếp NHNN giữ vị trí thứ nhất.
Hoạt động thanh toán tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực, hạ tầng cho thanh toán thẻ được cải thiện về chất lượng, số lượng khách hàng sử dụng thanh toán điện tử qua Internet, điện thoại di động tăng khá nhanh,... các tiện ích, an toàn trong thanh toán điện tử đã góp phần cải thiện và thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt trong khu vực dân cư.
Trên cơ sở những thành công của ngành ngân hàng trong năm qua, nhiều tổ chức quốc tế mới đây đã đánh giá cao sự ổn định của hệ thống ngân hàng Việt Nam, trong đó tổ chức xếp hạng tín nhiệm Moody’s đã nâng mức xếp hạng tín nhiệm của hệ thống ngân hàng Việt Nam từ “ổn định” lên “tích cực”; Bloomberg cũng đánh giá đồng Việt Nam là một trong những đồng tiền ổn định nhất Châu Á. Đó là kết quả đáng ghi nhận của việc thực hiện chính sách tiền tệ, ngân hàng một cách đồng bộ, hiệu quả, góp phần quan trọng trong kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế hợp lý đồng thời đảm bảo an toàn hoạt động của các TCTD.
Năm 2018 và những nhiệm vụ trọng tâm của ngành Ngân hàng
Trên cơ sở chủ trương của Quốc hội, chỉ đạo của Chính phủ và các đánh giá, nhận định về tình hình kinh tế vĩ mô, tiền tệ, năm 2018, NHNN điều hành CSTT chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm bảo đảm ổn định các cân đối vĩ mô và kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý.
Một trong những ưu tiên của NHNN là điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ CSTT để ổn định thị trường tiền tệ, góp phần kiểm soát lạm phát, phấn đấu giảm lãi suất cho vay phù hợp với điều kiện kinh tế vĩ mô, và trên cơ sở đảm bảo hoạt động an toàn, lành mạnh tài chính.
Bên cạnh đó, tỷ giá sẽ được NHNN điều hành một cách chủ động, linh hoạt phù hợp tình hình thị trường, các cân đối kinh tế vĩ mô, tiền tệ và mục tiêu chính sách tiền tệ; ổn định thị trường ngoại tệ, tiếp tục tăng dự trữ ngoại hối khi thị trường thuận lợi; tiếp tục thực hiện tốt vai trò quản lý nhà nước đối với thị trường vàng.
Tín dụng được kiểm soát nhằm đạt mức tăng trưởng hợp lý để góp phần thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng, nâng cao chất lượng tín dụng; chủ động kiểm soát tín dụng ở một số ngành, lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro. Kịp thời xử lý các khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách nhằm tạo thuận lợi cho hệ thống TCTD mở rộng tín dụng phục vụ phát triển kinh tế, đi đôi với an toàn hoạt động. Tiếp tục triển khai các chương trình, chính sách tín dụng đối với một số ngành, lĩnh vực để hỗ trợ các TCTD mở rộng tín dụng có hiệu quả, chuyển dịch cơ cấu tín dụng, hỗ trợ an sinh xã hội.
Việc cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu sẽ tiếp tục được NHNN đẩy mạnh thông qua quá trình hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, cơ chế, chính sách về tiền tệ và hoạt động ngân hàng. NHNN sẽ tham mưu cấp có thẩm quyền ban hành chính sách, quy định, cơ chế hỗ trợ cho quá trình cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu của các TCTD, các quy định về xử lý vấn đề sở hữu chéo (trong đó, chú trọng các văn bản hướng dẫn Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD năm 2010). Tập trung triển khai có chất lượng và đúng tiến độ các nhiệm vụ được giao tại Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng triển khai thực hiện Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020” và Nghị quyết số 42/2017/QH14 thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD; (iii) Tiếp tục tăng cường đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, giám sát ngân hàng phù hợp với yêu cầu thực tiễn của Việt Nam và các thông lệ, chuẩn mực quốc tế;...
NHNN sẽ tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động thanh toán trong nền kinh tế; triển khai có hiệu quả Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2016-2020; Phát triển công nghệ ngân hàng và dịch vụ thanh toán, nâng cao hiệu quả và tính an toàn trong hệ thống thanh toán của ngân hàng Việt Nam. Từng bước xây dựng, triển khai, ứng dụng các tiêu chuẩn kỹ thuật cơ bản cho hạ tầng công nghệ thông tin và các hệ thống thông tin nghiệp vụ của ngành Ngân hàng theo thông lệ quốc tế. Bên cạnh đó, thúc đẩy truyền thông về thanh toán để triển khai Đề án thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt và Đề án tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính.
Về cải cách hành chính, NHNN cho biết sẽ tích cực triển khai có hiệu quả cả 6 lĩnh vực cải cách theo Nghị quyết 30c/NQ-CP của Chính phủ về chương trình tổng thể CCHC nhà nước giai đoạn 2011-2020, trong đó tập trung vào cải cách thể chế, thủ tục hành chính, xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; Tập trung triển khai xây dựng Chính phủ điện tử theo Nghị quyết 36/NQ-CP.
Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, năm 2018, chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng được đặt ở mức 17%, thấp hơn so với mức 18,17% năm 2017. Chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng sẽ được điều chỉnh linh hoạt theo tình hình thị trường. Đồng thời, NHNN sẽ xem xét bối cảnh, tình hình tỷ giá, tài chính của các tổ chức tín dụng, để đưa ra các giải pháp điều hành phù hợp nhằm phấn đấu giảm lãi suất cho vay./.