Hoạt động của các QTDND trên địa bàn Chi nhánh quản lý
Tính đến quý IV/2019, trên địa bàn Chi nhánh BHTGVN tại TP. Hồ Chí Minh quản lý có 118 QTDND, trong đó các đơn vị yếu kém chỉ chiếm tỷ lệ không nhiều.
Qua đánh giá công tác cơ cấu lại hệ thống QTDND, có thể xác định những yếu kém này xuất phát từ nguyên nhân khách quan, do thiên tai, dịch bệnh, thành viên không có khả năng trả nợ dẫn đến nợ quá hạn của QTDND cao; do tin đồn thất thiệt gây tâm lý hoang mang cho người gửi tiền và tác động trực tiếp đến hoạt động của QTDND. Đa phần các nguyên nhân chủ quan tập trung ở khía cạnh rủi ro đạo đức của cán bộ QTDND; trình độ, năng lực quản trị điều hành, kiểm soát, kiểm toán nội bộ của QTDND còn nhiều hạn chế; QTDND hoạt động hiệu quả thấp, không tự đổi mới tổ chức, hoạt động dẫn đến khả năng cạnh tranh và thích ứng thấp, hoạt động cầm chừng. Khách hàng vay sử dụng vốn sai mục đích, đầu tư vào các hoạt động có rủi ro cao dẫn đến thua lỗ, không trả được nợ cho QTDND; thành viên vay vốn như cố ý lừa đảo nhằm chiếm dụng vốn của QTDND.
Công tác phối hợp xử lý – kinh nghiệm của Chi nhánh
Trước tình hình đó, đối với một số QTDND yếu kém nhưng chưa đến mức phải đặt vào tình trạng kiểm soát đặc biệt, Chi nhánh thường xuyên phối hợp Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh các tỉnh đánh giá đầy đủ, toàn diện, chính xác thực trạng tài chính, tình hình tổ chức, hoạt động; xác định nguyên nhân tồn tại, yếu kém, khó khăn, vướng mắc để có các đề xuất giải pháp thích hợp nhằm đưa quỹ trở lại hoạt động ổn định, bình thường. Chi nhánh đã thực hiện các báo cáo chuyên sâu đối với các QTDND yếu kém, kiểm soát dữ liệu khai thác hiệu quả từ NHNN theo Thông tư 34/2016/TT-NHNN ngày 28/12/2016 .
Đối với các QTDND bị đặt vào tình trạng kiểm soát đặc biệt (KSĐB), ngay từ khi tiếp nhận thông tin, Ban Giám đốc và cán bộ Chi nhánh nhanh chóng tiếp cận tình hình hoạt động của đơn vị. Cán bộ tham gia Ban KSĐB tiến hành thực hiện theo phân công nhiệm vụ của Trưởng ban và chỉ đạo của Chi nhánh. Các cán bộ hỗ trợ tiến hành thực hiện thu thập, sàng lọc, đối chiếu chứng từ theo từng đơn vị, từng phòng giao dịch trực thuộc.
Từ cơ sở kết quả đối chiếu giữa thẻ lưu với một số chứng từ liên quan đến tiền gửi do QTDND cung cấp, sau đó phối hợp với các thành viên trong Ban KSĐB thực hiện kiểm tra, đối chiếu trực tiếp khách hàng để Trưởng ban KSĐB triển khai thực hiện. Đối chiếu khách hàng, cán bộ tham gia KSĐB hoàn tất danh sách khách hàng được bảo hiểm trình Trưởng ban KSĐB xem xét, có hướng xử lý, trình NHNN xin ý kiến chỉ đạo.
Đặc biệt, tại một số điểm nóng, Chi nhánh đã cử cán bộ tăng cường hỗ trợ KSĐB, phối hợp chặt chẽ với NHNN, Ban KSĐB và chính quyền địa phương thực hiện hiệu quả công tác tuyên truyền, trấn an niềm tin khách hàng gửi tiền và người dân địa phương.
Kết quả xử lý được trong thời gian qua chính là nhờ sự phối kết hợp chặt chẽ giữa Chi nhánh với các tổ chức và ban ngành có liên quan.
Với NHNN Chi nhánh các tỉnh, thành phố, Chi nhánh chủ động phối hợp trao đổi thông tin, tình hình hoạt động của QTDND được KSĐB để có sự đồng thuận, thống nhất giữa Chi nhánh và Ban KSĐB, NHNN Chi nhánh tỉnh trong thực hiện nhiệm vụ KSĐB, đặc biệt số liệu tiền gửi được bảo hiểm tại các đơn vị được KSĐB.
Với Ban KSĐB, Chi nhánh phối hợp chặt chẽ để nắm bắt thông tin về hoạt động của QTDND và chủ trương xử lý của NHNN tỉnh để ứng phó kịp thời khi có tình huống xấu xảy ra. Đề xuất những vấn đề liên quan công tác của Ban KSĐB theo chỉ đạo và các đề xuất liên quan việc xây dựng phương án chi trả khi NHNN xử lý pháp nhân QTDND nhằm đảm bảo quyền lợi của người gửi tiền.
Với các QTDND được KSĐB, Chi nhánh thường xuyên liên hệ làm việc với đại diện QTDND để nắm bắt thông tin về hoạt động của quỹ.
Với các phòng, ban của BHTGVN, Chi nhánh tăng cường phối hợp để chia sẻ kinh nghiệm, đúc kết kinh nghiệm, thực hiện theo dõi, nắm bắt tình hình diễn biến khắc phục hậu quả của đơn vị, lịch công tác của Ban KSĐB... định kỳ tháng báo cáo Ban chỉ đạo và Tổng Giám đốc BHTGVN để có biện pháp xử lý kịp thời.
Một số đề xuất, kiến nghị
Nhằm nâng cao tính phối hợp trong việc xử lý các QTDND yếu kém, Chi nhánh đề xuất một số kiến nghị sau:
NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố cần chủ trì và tổ chức các buổi làm việc định kỳ hàng tháng hoặc đột xuất (nếu cần thiết); chia sẻ văn bản chỉ đạo, hướng dẫn liên quan đến KSĐB cũng như các QTDND trên địa bàn; chấn chỉnh hoạt động của các QTDND phù hợp với nhiệm vụ, mục tiêu cũng như tôn chỉ hoạt động đã quy định; tăng cường công tác thanh tra, giám sát cũng như tính tự chủ, tự giám sát, tự chịu trách nhiệm của các thành viên QTDND; chia sẻ thông tin kế hoạch chi trả tiền gửi sớm để Chi nhánh chủ động bố trí cán bộ thực hiện nhiệm vụ cũng như có những chỉ đạo sát sao trong công việc đối với cán bộ BHTGVN.
BHTGVN với vai trò là một thành phần tham gia việc KSĐB, đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng cũng như góp phần đảm bảo an ninh chính trị xã hội tại địa phương. Do đó, việc tiếp cận những chỉ đạo của NHNN cũng như các bộ ngành có liên quan trong việc chấn chỉnh, cơ cấu lại hệ thống ngân hàng nói chung, hệ thống QTDND nói riêng, đặc biệt các tổ chức tín dụng bị KSĐB là vô cùng cần thiết. BHTGVN cũng cần xây dựng cơ chế xử lý riêng đối với trường hợp xảy ra rút tiền gửi hàng loạt tại nhiều quỹ trên địa bàn dẫn tới bị KSĐB; tiếp tục tổ chức tập huấn các nghiệp vụ, kỹ năng hỗ trợ cho hoạt động KSĐB như kỹ năng đánh giá, thẩm định các phương án xử lý QTDND có vấn đề để cán bộ BHTGVN tham gia KSĐB chủ động thực hiện và hoàn thành nhiệm vụ được phân công trong tình hình mới.
Đồng thời, đề xuất NHNN rà soát, điều chỉnh, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động huy động vốn, in ấn, quản lý ấn chỉ quan trọng để ngăn chặn rủi ro đạo đức, thất thoát tài sản trong quá trình hoạt động của các QTDND.