Thành công quan trọng 6 tháng đầu năm - Lãi suất giảm, quản lý tốt thị trường vàng, bước đầu thực hiện hiệu quả tái cấu trúc
Thể chế về tiền tệ và hoạt động ngân hàng tiếp tục được hoàn thiện; những vướng mắc về tiền tệ, tín dụng và quản trị ngân hàng được xử lý tương đối kịp thời. Việc điều hành chính sách tiền tệ đã chủ động dẫn dắt thị trường. Các mức lãi suất đã giảm nhanh với tổng mức giảm từ 4-5% năm, phù hợp với diễn biến lạm phát, kinh tế vĩ mô và thị trường tiền tệ; công cụ thị trường mở được thực hiện linh hoạt, khi các TCTD khó khăn thanh khoản thì tăng cường hỗ trợ, khi cung tiền mạnh qua kênh mua ngoại tệ thì kịp thời phát hành tín phiếu NHNN với khối lượng và lãi suất hợp lý, đảm bảo kiểm soát tổng phương tiện thanh toán chưa loại trừ giấy tờ có giá do TCTD phát hành lẫn nhau tăng 5,57% so với cuối năm 2011, phù hợp với mục tiêu tăng tổng phương tiện thanh toán 14-16% trong năm 2012. Tín dụng tăng trưởng ở mức thấp nhưng cơ cấu tín dụng tiếp tục dịch chuyển theo hướng tích cực, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ, giảm dần tỷ trọng dư nợ đối với lĩnh vực không khuyến khích. Thanh khoản VND của toàn hệ thống được đảm bảo và có xu hướng cải thiện so với cuối năm 2011 do huy động vốn tăng cao. Mặt bằng lãi suất huy động và cho vay đã giảm mạnh so với đầu năm. Về lãi suất huy động, lãi suất tiền gửi có kỳ hạn dưới 12 tháng giảm 3-6% năm. Lãi suất cho vay giảm khoảng 3-6%/năm so với cuối năm 2011. Việc điều hành các công cụ tiền tệ, tỷ giá kết hợp với chính sách quản lý ngoại hối đã góp phần ổn định tỷ giá, tăng lòng tin vào đồng Việt Nam, từng bước thực hiện chủ trương chuyển dần quan hệ huy động - cho vay sang quan hệ mua - bán ngoại tệ. Cơ chế quản lý thị trường vàng theo Nghị định 24/2012/NĐ-CP và Thông tư 16/2012/TT-NHNN đã tạo bước đổi mới cơ bản về hoạt động quản lý và kinh doanh vàng miếng. Sau hơn 6 tháng quyết liệt triển khai cơ cấu lại hệ thống các TCTD, rủi ro hệ thống từng bước được đẩy lùi. Đến nay, 3 ngân hàng bao gồm Ngân hàng Sài Gòn, Đệ Nhất, Tín Nghĩa đã được hợp nhất và tiếp tục được cơ cấu lại dưới sự giám sát chặt chẽ của NHNN; 6 ngân hàng yếu kém còn lại đã hoàn tất quá trình thanh tra, kiểm toán toàn diện và xây dựng phương án cơ cấu lại để trình NHNN thông qua. NHNN đã phê duyệt, trình Thủ tướng Chính phủ cho phép triển khai phương án cơ cấu lại 2/6 ngân hàng và đang khẩn trương xem xét phương án cơ cấu lại 4 ngân hàng còn lại để trình Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến. Thống đốc NHNN cũng khẳng định mặc dù mới giai đoạn đầu thực hiện quá trình tái cấu trúc nhưng đã có được kết quả tích cực, hiệu quả.
Những khó khăn cần xử lý: cân đối vốn chưa được cải thiện, nợ xấu tăng, cơ sở pháp lý tái cấu trúc còn bất cập
Theo NHNN, trong 6 tháng cuối năm có một số vấn đề cần xử lý để ổn định hệ thống. Tín dụng tăng thấp nhưng khả năng mở rộng tín dụng trong thời gian tới vẫn rất khó khăn. Kỳ vọng lạm phát thấp nhưng một số TCTD vẫn niêm yết lãi suất huy động kỳ hạn trên 12 tháng ở mức cao hơn 12%/năm. Một số lãnh đạo TCTD cho rằng việc giảm lãi suất là một chủ trương đúng đắn nhưng NHNN nên chăng đưa ra mức giảm phù hợp, tránh giảm đột ngột gây khó khăn cho các ngân hàng. Thực tế, lãi suất bằng VND mặc dù giảm nhưng vẫn còn ở mức cao, đặc biệt tỷ trọng dư nợ có lãi suất cao vẫn còn lớn. Hoạt động của hệ thống các TCTD về cơ bản an toàn nhưng cân đối vốn vẫn chưa được cải thiện, nợ xấu tăng, vẫn còn một số TCTD vi phạm tỷ lệ an toàn. Quá trình cơ cấu lại các ngân hàng yếu kém gặp phải một số khó khăn, vướng mắc nhất định làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai. Quá trình thanh tra, kiểm toán để đánh giá thực trạng tài chính và quá trình lựa chọn phương án cơ cấu lại từng ngân hàng đặc biệt là các phương án tự cơ cấu lại mất khá nhiều thời gian; cơ sở pháp lý về cơ cấu lại ngân hàng thương mại đã được ban hành khá đầy đủ, nhưng cũng chưa lường hết được tính đa dạng, phức tạp của quá trình cơ cấu lại ngân hàng yếu kém.
Giải pháp những tháng cuối năm- quyết tâm và quyết liệt
Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh chỉ đạo ngành Ngân hàng cần giảm lãi suất đầu ra để cùng đồng hành với doanh nghiệp. Về vấn đề nợ cần đánh giá thực trạng nợ, trong đó có nợ xấu để có hướng xử lý phù hợp, phân tích nguy cơ từng khoản nợ để có giải pháp. Về tăng trưởng tín dụng, cần điều hành để được 14-16%; về cơ cấu tín dụng, ngoài việc ưu tiên xuất khẩu, nông nghiệp cần có tín dụng cho tiêu dùng lành mạnh, giải quyết hàng tồn kho. Về tỷ giá cần chống tình trạng đô la hóa. Về điều hành thị trường vàng, cần đảm bảo cung - cầu, quyền sở hữu hợp pháp của nhân dân, vàng có giá trị như nhau thì phải có giá như nhau, không phải vì thương hiệu tạo ra giá trị ảo. Cơ cấu lại hệ thống ngân hàng đảm bảo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế và điều hành ngân hàng theo thị trường, giảm dần sự can thiệp hành chính.
Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình khẳng định: cho dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, ngành Ngân hàng kiên quyết bám sát chủ trương của Chính phủ thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô. Đồng thời, ngành Ngân hàng quyết liệt, quyết tâm cao thực hiện giảm lãi suất và sự nghiệp tái cấu trúc hệ thống ngân hàng.
NHNN đưa ra những giảm pháp cụ thể cho những tháng cuối năm, theo đó: thực hiện điều hành lượng tiền cung ứng thông qua các công cụ chính sách tiền tệ phù hợp với diễn biến của thị trường và chỉ đạo của Chính phủ, đảm bảo góp phần kiềm chế lạm phát ở mức 6-8%, tổng phương tiện thanh toán tăng khoảng 14-16%, thặng dư cán cân thanh toán quốc tế trên 3 tỷ USD, góp phần tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý(5,2-5,7%), không gây áp lực lạm phát cho năm 2013 và các năm tiếp theo, tạo môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, thuận lợi cho phát triển kinh tế bền vững; theo dõi sát tình hình tăng trưởng tín dụng của toàn hệ thống, đảm bảo tăng trưởng tín dụng đi đôi với an toàn hệ thống và từng TCTD; chỉ đạo các TCTD tập trung vốn cho vay các lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, doanh nghiệp nhỏ và vừa, công nghiệp hỗ trợ; kiểm soát tỷ trọng dư nợ cho vay với các lĩnh vực không khuyến khích so với tổng dư nợ cho vay, phấn đấu trong 6 tháng cuối năm đạt mức tăng trưởng tín dụng 8-10%; theo dõi sát tình hình hoạt động của doanh nghiệp theo các ngành kinh tế để đề xuất kịp thời các giải pháp về tiền tệ, tín dụng phù hợp với chủ trương và định hướng của Chính phủ; tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường ngoại tệ, phân tích, dự báo thanh khoản thị trường để chủ động điều hành tỷ giá linh hoạt phù hợp với các cân đối vĩ mô, đảm bảo thực hiện được mục tiêu ổn định giá trị của VND; tiếp tục triển khai các giải pháp khắc phục căn bản tình trạng đô la hóa, tập trung nguồn ngoại tệ vào các hệ thống các TCTD để tạo điều kiện đáp ứng tốt nhu cấu ngoại tệ hợp pháp, hợp lý của nền kinh tế; khẩn trương hoàn thiện và triển khai đề án bình ổn thị trường đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2011-2015; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính…