Trang Chủ
Đảm bảo đồng bộ, thống nhất với các quy định pháp luật khác có liên quan
Luật BHTG số 06/2012/QH13 - được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 3 thông qua ngày 18/6/2012, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2013, là văn bản pháp lý cao nhất và toàn diện nhất về BHTG, trong đó quy định đầy đủ các nội dung về hoạt động BHTG ở Việt Nam; xác định rõ vị trí, chức năng, nhiệm vụ của tổ chức BHTG, cụ thể hóa quyền và nghĩa vụ của tổ chức tham gia BHTG, người được BHTG, quy định cụ thể về tiền gửi được bảo hiểm, thời điểm chi trả bảo hiểm...Qua quá trình 12 năm triển khai thực hiện, bên cạnh những kết quả đạt được, Luật BHTG và các văn bản hướng dẫn thi hành đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc cần được giải quyết để nâng cao hơn nữa vai trò của tổ chức BHTG, để chính sách BHTG thực sự đem lại hiệu quả. Theo NHNN, có một số khó khăn, vướng mắc như sau:
Thứ nhất, quyền và nghĩa vụ của tổ chức tham gia BHTG, tổ chức BHTG cần được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với văn bản quy phạm pháp luật có liên quan và thực tiễn triển khai.
Thứ hai, vấn đề về phí BHTG cần được sửa đổi, bổ sung để khắc phục những bất cập trong thực tiễn triển khai.
Thứ ba, hạn mức trả tiền bảo hiểm, thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm cần được quy định phù hợp và đồng bộ với các văn bản quy phạm pháp luật khác, bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.
Thứ tư, nguồn vốn và doanh thu hoạt động, chế độ tài chính, danh mục hoạt động đầu tư của tổ chức BHTG cần được sửa đổi, bổ sung để tạo điều kiện nâng cao năng lực tài chính cho BHTGVN.
Bên cạnh đó, ngày 18/1/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Các TCTD năm 2024, trong đó sửa đổi, bổ sung một số quy định về quyền, nghĩa vụ của BHTGVN khi tham gia vào quá trình can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt (KSĐB) TCTD. Tuy nhiên, một số nội dung Luật các TCTD không quy định chi tiết mà dẫn chiếu thực hiện theo pháp luật về BHTG. Điều này đặt ra yêu cầu sửa đổi, bổ sung Luật BHTG để thống nhất với quy định của Luật Các TCTD năm 2024, từ đó tạo cơ sở để BHTGVN thực hiện hiệu quả nhiệm vụ được giao, góp phần vào việc duy trì sự ổn định của hệ thống các TCTD.
Trước đó, vấn đề nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Luật BHTG, tăng cường sự tham gia của BHTGVN vào quá trình cơ cấu lại TCTD yếu kém được thể hiện trong nhiều chỉ đạo của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, cụ thể:
Tại Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH ngày 05/11/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị và Đề án định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đề ra nhiệm vụ “Nghiên cứu, rà soát Luật BHTG”.
Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 08/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 xác định một trong những nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu đối với BHTGVN là tăng cường năng lực tài chính, nâng cao năng lực hoạt động, hoàn thiện mô hình tổ chức, nâng cao trình độ cán bộ, áp dụng công nghệ hiện đại nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ giám sát, kiểm tra, tham gia kiểm soát đặc biệt (KSĐB), phát hiện, cảnh báo sớm những rủi ro tiềm ẩn đối với tổ chức tham gia BHTG; tham gia tái cơ cấu có hiệu quả đối với các TCTD yếu kém; tính và thu phí BHTG, quản lý nguồn vốn đầu tư, tuyên truyền chính sách BHTG, chi trả bảo hiểm theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế và các quy định của pháp luật Việt Nam.
Quyết định số 1660/QĐ-TTg ngày 30/12/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược phát triển BHTG đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó đưa ra giải pháp chủ yếu về hoàn thiện cơ sở pháp lý là sửa đổi, bổ sung Luật BHTG và hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành Luật BHTG; hoàn thiện quy định về chế độ tài chính của tổ chức BHTG; tăng cường năng lực tài chính thông qua việc cho phép tổ chức BHTG đa dạng hóa hình thức và danh mục đầu tư; bổ sung hình thức vay từ NHNN trong trường hợp nguồn vốn của tổ chức BHTG không đủ để trả tiền bảo hiểm...
Chỉ thị số 06/CT-TTg ngày 12/3/2023 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường giải pháp đảm bảo an toàn hoạt động, củng cố vững chắc hệ thống quỹ tín dụng nhân dân (QTDND), trong đó yêu cầu tăng cường vai trò và giao nhiệm vụ BHTGVN trong việc phối hợp tham gia, hỗ trợ chức năng kiểm tra, giám sát của NHNN đối với các QTDND; nghiên cứu đề xuất việc sửa đổi Luật BHTG để sử dụng nguồn tiền kết dư phí BHTG để xử lý các TCTD yếu kém.
Như vậy, từ bối cảnh nêu trên, việc sửa đổi, bổ sung Luật BHTG là yêu cầu cấp thiết để Luật BHTG được triển khai hiệu quả trong thực tiễn, thống nhất với các quy định pháp luật khác có liên quan và là cơ sở pháp lý cho hoạt động của BHTGVN phát huy được vai trò, vị thế của tổ chức BHTG.
Bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền
Theo cơ quan soạn thảo, việc xây dựng Luật BHTG sửa đổi là cần thiết và có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực của tổ chức BHTG, bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền, đảm bảo duy trì sự ổn định của hệ thống TCTD, an ninh, an toàn xã hội. Việc xây dựng Luật BHTG sửa đổi nhằm xử lý khó khăn, vướng mắc trong hoạt động BHTG thời gian qua, đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất với pháp luật liên quan, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng để tổ chức BHTG nâng cao năng lực tài chính và tham gia sâu hơn vào quá trình cơ cấu lại TCTD theo chủ trương đề ra tại Chiến lược phát triển BHTG đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã được cấp có thẩm quyền thông qua.
Về quan điểm xây dựng văn bản, NHNN cho biết: Để việc triển khai chính sách BHTG hiệu quả, bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, yêu cầu tất yếu đặt ra là phải xử lý, giải quyết các vấn đề khó khăn, vướng mắc tại Luật BHTG để BHTGVN thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao. Việc sửa đổi Luật BHTG cần bám sát các mục tiêu:
Thứ nhất, Luật BHTG sửa đổi cần bám sát, cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về BHTG và về vấn đề cơ cấu lại TCTD yếu kém. Đặc biệt là định hướng sử dụng công cụ BHTG một cách hiệu quả vào quá trình cơ cấu lại TCTD để xử lý nợ xấu.
Thứ hai, Luật BHTG sửa đổi cần được xây dựng theo hướng khắc phục những bất cập, hạn chế qua quá trình thực thi Luật BHTG từ năm 2013 đến nay.
Thứ ba, Luật BHTG sửa đổi cần theo hướng đồng bộ với các quy định pháp luật khác có liên quan để việc thực thi đạt hiệu quả trong thực tế.
Thứ tư, Luật BHTG sửa đổi cần theo hướng bổ sung chức năng, nhiệm vụ mới của BHTGVN, trên cơ sở tham khảo, học tập kinh nghiệm xây dựng Luật BHTG của các nước, tham khảo hướng dẫn phát triển hệ thống BHTG hiệu quả của các tổ chức quốc tế.
Để đạt được các mục tiêu xây dựng Luật BHTG sửa đổi, NHNN đã xây dựng Báo cáo đánh giá tác động của các chính sách, từ đó đề xuất giải pháp. Trong đó có chính sách về phí BHTG; về hoàn thiện cơ chế tài chính để nâng cao hiệu quả, năng lực tài chính cho tổ chức BHTG; về quyền, nghĩa vụ của tổ chức BHTG; về hoàn thiện quy định về trả tiền bảo hiểm.
Cũng theo NHNN, tại Việt Nam, BHTGVN là tổ chức duy nhất có nhiệm vụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần bảo vệ và duy trì sự ổn định của hệ thống TCTD. Do vậy, việc hoàn thiện pháp luật về BHTG ở Việt Nam trong mối quan hệ tổng thể với hoàn thiện pháp luật về ngân hàng là một nhu cầu tất yếu khách quan, bảo đảm cho pháp luật về BHTG phù hợp với bối cảnh kinh tế mới trong nước và thế giới, hướng pháp luật về BHTG dần đến các chuẩn mực chung của quốc tế, đồng thời khắc phục những thiếu sót, bất cập của pháp luật BHTG hiện hành.
Hà Linh
Cổng thông tin điện tử NHNN: sbv.gov.vn
Luật BHTG số 06/2012/QH13
Hồ sơ của NHNN đề nghị xây dựng Luật BHTG (sửa đổi)
