Trang Chủ
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, nhiều tổ chức BHTG được thành lập hoặc tăng cường chức năng, nhiệm vụ sau khi xảy ra các cuộc khủng hoảng tài chính. Tính đến tháng 8/2025, trên toàn cầu có 130 tổ chức BHTG đang hoạt động, phần lớn đều được trao quyền kiểm tra, giám sát, can thiệp sớm hoặc tham gia trực tiếp vào quá trình xử lý TCTD yếu kém. Theo khảo sát toàn cầu của IADI, tỷ lệ các tổ chức BHTG có chức năng giám sát, kiểm tra, đánh giá rủi ro và can thiệp sớm và xử lý TCTD yếu kém tăng từ 75% giai đoạn 2014 lên tới 83% vào năm 2023. Xu hướng này phản ảnh nhận thức chung rằng BHTG không chỉ là cơ chế chi trả khi TCTD phá sản, mà còn là một thiết chế chủ động trong phòng ngừa rủi ro.
Ở Việt Nam, tổ chức BHTG ra đời năm 1999 – ngay sau cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á những năm 1990 gây tác động lớn và đặt ra yêu cầu gia tăng kiểm soát rủi ro đối với hoạt động ngân hàng nước ta và bảo vệ quyền lợi người gửi tiền. Sự ra đời của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) được đánh giá là bước đi chiến lược nhằm củng cố niềm tin công chúng vào hệ thống ngân hàng, góp phần giữ vững an toàn hoạt động của các TCTD trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gia tăng.
Cơ sở pháp lý toàn diện đầu tiên của hoạt động BHTG được thiết lập với việc ban hành Luật BHTG vào năm 2012, có hiệu lực từ năm 2013. Luật BHTG đã thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với việc bảo vệ người gửi tiền; tăng cường sự ổn định, an toàn của hệ thống ngân hàng; đồng thời tạo hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch cho hoạt động quản lý nhà nước trong lĩnh vực BHTG, góp phần đảm bảo an toàn cho hệ thống các TCTD.
Sau hơn 12 năm triển khai Luật, hoạt động BHTG đã đạt được những kết quả quan trọng. Các nghiệp vụ trọng tâm như cấp Chứng nhận tham gia BHTG, kiểm tra, giám sát, tham gia kiểm soát đặc biệt đối với TCTD yếu kém được triển khai ngày càng bài bản, góp phần đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng. Đến ngày 30/9/2025, tổng tài sản của BHTGVN đạt hơn 139 nghìn tỷ đồng, trong đó, quỹ dự phòng nghiệp vụ chiếm hơn 132,8 nghìn tỷ đồng – mức tăng mạnh so với thời điểm thành lập. Người gửi tiền tại 1.277 tổ chức tham gia BHTG được bảo vệ.
Bên cạnh những kết quả đạt được, thực tiễn triển khai Luật BHTG trong hơn một thập kỷ qua cũng cho thấy một số quy định đã không còn phù hợp với bối cảnh mới. Một số bất cập chủ yếu như quy định về quyền và nghĩa vụ của tổ chức tham gia BHTG, tổ chức BHTG chưa phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan; quy định về hạn mức trả tiền bảo hiểm, phí BHTG chưa đảm bảo tính linh hoạt, phân cấp phân quyền theo chủ trương của Đảng và Nhà nước; quy định về thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm chưa đảm bảo tính kịp thời, chưa có cơ sở để BHTGVN thực hiện chi trả sớm hơn ngay khi TCTD xảy ra sự kiện có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống, nên chưa thể bảo vệ kịp thời quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.
Bên cạnh đó, Luật Các TCTD năm 2024 đã bổ sung những quy định mới về xử lý TCTD yếu kém, đòi hỏi Luật BHTG phải được sửa đổi, hoàn thiện để đồng bộ, tránh khoảng trống pháp lý.
Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), việc xây dựng Luật BHTG (sửa đổi) nhằm xử lý khó khăn, vướng mắc trong hoạt động BHTG thời gian qua, đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất với pháp luật liên quan, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng để tổ chức BHTG nâng cao năng lực tài chính và tham gia có hiệu quả vào quá trình cơ cấu lại TCTD; qua đó, góp phần bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền, đảm bảo duy trì sự ổn định của hệ thống các TCTD và an ninh, an toàn xã hội.
Dự thảo Luật BHTG (sửa đổi) tập trung vào 5 chính sách lớn, được xem là bước tiến quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức BHTG và bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người gửi tiền:
- Luật hóa mô hình tổ chức và nâng cao vị thế pháp lý của BHTGVN.
- Bổ sung hoạt động kiểm tra tổ chức tham gia BHTG theo kế hoạch, nội dung do NHNN giao - nâng cao vai trò BHTGVN trong đảm bảo an toàn hệ thống các TCTD.
- Xác định thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm sớm hơn so với Luật hiện hành, rút ngắn thời gian chị trả để bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền.
- Sửa đổi quy định về phí BHTG - Hướng tới cơ chế phí linh hoạt, phù hợp thực tiễn hệ thống tổ chức tín dụng từng thời kỳ.
- Đa dạng hóa danh mục đầu tư để nâng cao năng lực tài chính của tổ chức BHTG.
Với tinh thần đổi mới, những thay đổi mang tính đột phá trong Luật BHTG (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ góp phần bảo vệ tốt hơn quyền lợi chính đáng của người gửi tiền, củng cố an toàn hệ thống TCTD. Đây không chỉ là sự hoàn thiện về pháp lý, mà còn là cam kết mạnh mẽ Đảng và Nhà nước trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền; là bước đi quan trọng góp phần củng cố niềm tin của người dân, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hệ thống tài chính - ngân hàng, hướng tới một nền kinh tế ổn định và bền vững.
PV
.jpg)
.jfif)
