Vậy làm cách nào để đạt được mục tiêu đó thông qua việc xây dựng thể chế điều chỉnh lĩnh vực này là vấn đề được nhiều người quan tâm. Về vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc phỏng vấn TS. Đinh Xuân Thảo- Đại biểu Quốc Hội, Viện trưởng Viện nghiên cứu lập pháp của Ủy ban thường vụ Quốc Hội.
1. Ông có thể đánh giá về quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng tại Việt Nam?
TS. Đinh Xuân Thảo: Tái cấu trúc hệ thống ngân hàng là đòi hỏi khách quan của nền kinh tế. Trong những năm vừa qua, số lượng các ngân hàng của Việt Nam đã tăng quá nóng trong khi đó chất lượng một số ngân hàng không đảm bảo. Nếu Nhà nước không có chính sách tái cấu trúc hệ thống ngân hàng hợp lý sẽ dẫn đến hậu quả xấu, ảnh hưởng đến nền kinh tế. Vì đặc điểm nổi bật của hoạt động ngân hàng là có tính nhạy cảm và lan truyền cao nhiều khi chỉ một ngân hàng bị đổ vỡ có thể ảnh hưởng đến cả hệ thống. Đồng thời, xét về nguyên lý thị trường tái cấu trúc cũng là để thanh lọc ngân hàng yếu, thậm chí chấp nhận sự phá sản của những ngân hàng yếu kém.
2.Là đại biểu của dân, theo Ông điều người dân quan tâm nhất khi thực hiện tái cấu trúc ngân hàng là gì ?
TS. Đinh Xuân Thảo: Tâm lý chung khi gửi tiền vào ngân hàng bên cạnh lãi suất thì người dân quan tâm là vấn đề an toàn cho tiền gửi của họ. Từ đó họ quan sát và tìm hiểu chính sách bảo vệ người gửi tiền của Chính phủ. Chính vì vậy có lẽ vấn đề người dân quan tâm nhất khi Nhà nước thực hiện tái cấu trúc ngân hàng là thông điệp đảm bảo niềm tin của người gửi tiền vào hệ thống ngân hàng.
3. Vậy theo Ông về mặt thể chế để quá trình tái cấu trúc được thực hiện tốt thì cần những điều kiện gì?
TS. Đinh Xuân Thảo: Để quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng được thực hiện tốt, đảm bảo được lợi ích của các bên, có 3 vấn đề cần được quan tâm và xác định rõ:
Thứ nhất, chúng ta cần tạo hành lang pháp lý điều chỉnh phù hợp. Mục tiêu của tái cấu trúc là làm cho hệ thống ngân hàng hoạt động lành mạnh và hiệu quả hơn. Về mặt pháp luật chúng ta cần hoàn thiện pháp luật về giải thể, phá sản ngân hàng. Ngân hàng cũng là một loại hình doanh nghiệp tuy nhiên sự đổ vỡ ngân hàng liên quan đến nhiều đối tượng và thậm chí cả nền kinh tế do đó cần có quy định đảm bảo tính minh bạch, quy định rõ trách nhiệm của các bên liên quan trong quá trình giải thể, phá sản ngân hàng. Đặc biệt, cần lưu y hạn chế việc sử dụng ngân sách nhà nước vào giải quyết đổ vỡ ngân hàng
Thứ hai, cần xây dựng thể chế bảo vệ quyền lợi cho dân theo đó cần thể chế hóa chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan trong mạng an toàn tài chính quốc gia bao gồm Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Ủy ban giám sát và Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam. Xây dựng chính sách bảo vệ tiền gửi của dân thông qua Luật BHTG như nâng hạn mức chi trả bảo hiểm tiền gửi, tăng cường chức năng kiểm tra, giám sát rủi ro, tăng cường năng lực tài chính, trách nhiệm của tổ chức BHTGVN đối với quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng trong đó bao gồm sự tham gia vào quá trình xử lý đổ vỡ. Những vấn đề này nên được xem xét và đưa vào Luật BHTG.
Thứ ba,, cần xác định phạm vi tái cấu trúc. Tái cấu trúc hệ thống ngân hàng chỉ bao gồm ngân hàng thương mại hay gồm cả ngân hàng thương mại và ngân hàng trung ương cùng các cơ quan khác trong mạng an toàn tài chính như tổ chức bảo hiểm tiền gửi? Tôi nghĩ cần xem xét tới các ngân hàng trung ương, tổ chức bảo hiểm tiền gửi và ngân hàng thương mại. Bởi lẽ, với hệ thống các cơ quan quản ly nhà nước và cơ quan thực hiện chính sách công được đổi mới, kết quả tái cấu trúc mới có thể bền vững.
4. Theo Ông, tổ chức BHTGVN có vai trò như thế nào trong quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng?
BHTGVN là tổ chức duy trì niềm tin công chúng thông qua vai trò bảo vệ người gửi tiền và góp phần đảm bảo an toàn lành mạnh hoạt động ngân hàng.Theo kinh nghiệm quốc tế, tổ chức BHTG tham gia vào quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng bằng việc có chức năng, nhiệm vụ mua bán, sáp nhập và giải quyết các ngân hàng yếu kém một cách êm thấm, không gây xáo trộn lớn trên thị trường. Nhiều nước ngay trong khu vực Châu Á cũng sử dụng tổ chức bảo hiểm tiền gửi làm cơ quan tham gia tái cấu trúc như trường hợp của Indonesia, Hàn Quốc, Đài Loan v.v. Điều này cũng dễ hiểu bởi khi sử dụng tổ chức bảo hiểm tiền gửi, nguyên tắc hạn chế sử dụng ngân sách sẽ được thực hiện tốt.
Trân trọng cảm ơn Ông!