Trong năm vừa qua, Chi nhánh BHTGVN khu vực Bắc Trung Bộ đã thực hiện kịp thời sự chỉ đạo của BHTGVN để triển khai các văn bản hướng dẫn thi hành Luật BHTG; tăng cường mối quan hệ với chính quyền địa phương, sự phối hợp giữa Chi nhánh BHTGVN khu vực Bắc Trung Bộ với các Chi nhánh NHNN các tỉnh trên địa bàn Bắc Trung Bộ nhằm chia sẻ và nắm bắt thông tin về tình hình hoạt động các tổ chức tham gia BHTGtrên địa bàn; triển khai đồng bộ các hoạt động theo Luật BHTG, với phương châm những nghiệp vụ nào có quy định mới thì triển khai thực hiện theo quy định của Luật BHTG một cách kịp thời, những nội dung chưa có hướng dẫn mới thì vẫn thực hiện theo các quy định hiện hành. Qua đó, hoạt động tại Chi nhánh luôn được thông suốt và đạt được những kết quả đáng ghi nhận, cùng với hệ thống BHTGVN thực hiện mục tiêu bảo vệ tốt quyền lợi người gửi tiền, góp phần đảm bảo an toàn lành mạnh hệ thống các tổ chức tín dụng trên địa bàn. Theo đó:
Về quản trị điều hành: tiếp tục bổ sung và hoàn thiện các văn bản quy định nội bộ phục vụ công tác quản trị điều hành tại Chi nhánh; xây dựng và tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch công tác, các hoạt động nghiệp vụ theo hướng nâng cao hiệu quả các mặt hoạt động nghiệp vụ trọng tâm như: Công tác giám sát từ xa, kiểm tra tại chỗ, theo dõi thu phí và công tác tuyên truyền về BHTG; tham gia đầy đủ công tác nghiên cứu, đóng góp ý kiến vào dự thảo các văn bản của BHTGVN; cử cán bộ tham gia đầy đủ các lớp đào tạo, hội thảo, qua đó trình độ cán bộ viên chức tại Chi nhánh không ngừng được nâng cao, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ đề ra;
Về công tác kiểm tra tại chỗ: căn cứ những quy định mới của Luật BHTG, Chi nhánh xây dựng đề cương kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về BHTG. Tính đến tháng 12/2013, Chi nhánh đã hoàn thành 100% (78/78 đơn vị) kế hoạch được giao. Trong đó: 01 Ngân hàng TMCP (Bắc Á) và 77 Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) cơ sở. Qua công tác kiểm tra, hầu hết các đơn vị cơ bản chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật về BHTG; Chi nhánh đã có trên 150 kiến nghị, giúp các đơn vị được kiểm tra khắc phục kịp thời những tồn tại để hoạt động tốt hơn;
Thông qua hoạt động kiểm tra, Chi nhánh đã tiếp thu được nhiều ý kiến, thông tin phản hồi từ các QTDND cơ sở xung quanh những nội dung chính như: Đề nghị BHTGVN nâng hạn mức trả tiền bảo hiểm, vì với hạn mức chi trả hiện hành là quá thấp, chưa bảo vệ quyền lợi của phần lớn người gửi tiền, làm giảm niềm tin của người gửi tiền vào các tổ chức tham gia BHTG có quy mô nhỏ như QTDND cơ sở; Đề nghị BHTGVN tăng tần suất kiểm tra; mở rộng nội dung kiểm tra về an toàn trong hoạt động ngân hàng..., nhằm giúp các đơn vị sớm khắc phục các thiếu sót, phòng ngừa rủi ro để hoạt động an toàn hiệu quả hơn;
Về công tác giám sát từ xa: do chưa có văn bản về việc cung cấp thông tin từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) theo Luật định, nên việc cung cấp thông tin, phương thức và nội dung giám sát từ xa vẫn thực hiện theo các quy định hiện hành. Tính đến cuối năm 2013, Chi nhánh thực hiện giám sát từ xa đối với 225/227 đơn vị tham gia BHTG trên địa bàn, trong đó 224 đơn vị là QTDND cơ sở và 1 NHTM cổ phần. Qua giám sát, các đơn vị chấp hành tốt các quy định của Nhà nước về BHTG, hồ sơ tham gia BHTG khi có sự thay đổi được bổ sung đầy đủ, thực hiện chế độ thông tin báo cáo tương đối kịp thời. Các đơn vị tham gia BHTG trên địa bàn có cơ cấu vốn tương đối hợp lý, đảm bảo tính thanh khoản; tốc độ nguồn vốn huy động tăng trưởng cao so với đầu năm 2012 (NHTMCP Bắc Á tăng 45,6%; hệ thống QTDND tăng 26,5%); dư nợ cho vay tăng trưởng khá, nợ quá hạn và nợ xấu chiếm tỷ trọng thấp, phản ánh chất lượng tín dụng đảm bảo; hầu hết kết quả kinh doanh của các đơn vị trên địa bàn đều có lãi.
Tuy nhiên, công tác giám sát hiện tại vẫn còn hạn chế, vướng mắc như: Thông tin đầu vào từ các đơn vị là QTDND cơ sở chủ yếu là Bảng cân đối tài khoản, thiếu các chỉ tiêu báo cáo thống kê, nên việc xác định các chỉ tiêu vi phạm an toàn trong hoạt động ngân hàng vừa thiếu, vừa yếu và phụ thuộc vào tính chính xác của nguồn thông tin báo cáo từ các QTDND cơ sở; chưa có phần mềm chuyên dụng giám sát có chất lượng đồng bộ cho các Chi nhánh, nên phần nào hạn chế đến hiệu quả hoạt động giám sát;
Công tác cấp và thu hồi Chứng nhận BHTG: Năm 2013, Chi nhánh cấp Chứng nhận BHTG mới cho 07 đơn vị; cấp đổi: 06 đơn vị; cấp bổ sung: 01 đơn vị, nâng tổng số tổ chức tham gia BHTG trên địa bàn thuộc Chi nhánh quản lý là 227 đơn vị, tăng 07 đơn vị so với cuối năm 2012.
Công tác thu phí: Tổng số phí BHTG thu từ hệ thống QTD cơ sở năm 2013 đạt 9,6 tỷ đồng. Chi nhánh chủ động nắm bắt tình hình hoạt động, những khó khăn và trả lời bằng văn bản kịp thời những vướng mắc từ các tổ chức tham gia BHTG trong việc tính, nộp phí đúng với quy định; hướng dẫn cách tính phí kỳ đầu tiên cho các đơn vị mới thành lập đã được cấp Chứng nhận BHTG thực hiện nộp phí theo quy định, nhờ vậy công tác thu phí tại Chi nhánh luôn hoàn thành tốt kế hoạch đề ra.
Hiện nay, việc tính và thu phí BHTG theo mức độ rủi ro theo quy định mới của Luật BHTG chưa được triển khai do còn nhiều bất cập, vướng mắc, như: Các văn bản hướng dẫn thu phí dưới Luật chưa được ban hành; Việc ban hành khung phí BHTG và xây dựng tiêu chí để đánh giá, phân loại chất lượng hoạt động các tổ chức tham gia BHTG còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Về nguyên tắc thu phí theo mức độ rủi ro, khi tổ chức tham gia BHTG có mức độ rủi ro thấp thì được nộp phí BHTG ở mức thấp, ngược lại thì phải nộp phí BHTG mức cao hơn, nhằm khuyến khích các đơn vị nâng cao chất lượng hoạt động để được hưởng mức phí thấp.
Công tác thông tin tuyên truyền luôn được chú trọng bằng nhiều hình thức như: Thông tin trên Đài Phát thanh Truyền hình địa phương, tin bài trên các báo, tạp chí... làm tốt công tác tuyên truyền chính sách BHTG nhằm củng cố thêm niềm tin đối với người gửi tiền vào các tổ chức tín dụng, góp phần ổn định hoạt động ngân hàng trên địa bàn.
Như vậy, qua thực tiễn hoạt động của BHTGVN chuyển đổi từ Nghị định của Chính phủ sang Luật BHTG vẫn còn những khó khăn, bất cập và vướng mắc phát sinh, đòi hỏi nhiều sự nỗ lực với ý thức trách nhiệm và sự thống nhất cao của cả hệ thống BHTGVN. Để khắc phục những hạn chế nêu trên, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của BHTGVN nói chung và Chi nhánh BHTGVN Khu vực Bắc Trung Bộ nói riêng, chúng tôi xin đề xuất một số kiến nghị có tính tham khảo như sau:
- Đề nghị NHNN sớm trình Chính phủ nâng hạn mức trả tiền bảo hiểm phù hợp với thực tế bình quân thu nhập của người dân tăng lên, nhằm bảo vệ phần lớn quyền lợi người gửi tiền, góp phần nâng cao niềm tin của người gửi tiền vào các tổ chức tín dụng;
- BHTGVN chủ động đề nghị các cơ quan cấp trên liên quan ban hành đầy đủ các Quyết định và các Thông tư văn bản hướng dẫn thi hành Luật BHTG, hướng tới xây dựng BHTGVN phát triển hiệu quả, bền vững theo mô hình giảm thiểu rủi ro, nhằm tạo điều kiện để hoạt động của BHTGVN phát huy tốt nhất mục tiêu bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền, phòng ngừa rủi ro và nâng cao niềm tin vào các tổ chức tín dụng, góp phần ổn định hệ thống Ngân hàng - Tài chính Quốc gia;
- Ban hành mới, bổ sung và hoàn thiện các văn bản quy định nội bộ phục vụ công tác quản trị điều hành; các văn bản hướng dẫn nghiêp vụ BHTG để các hoạt động của BHTG phát triển theo hướng hiện đại. Trong đó, quy định cơ chế tiếp nhận thông tin từ NHNN đầy đủ, để hoạt động giám sát từ xa đáp ứng các yêu cầu xử lý thông tin về tổ chức tham gia BHTG, nhằm phát hiện các vi phạm quy định về an toàn hoạt động ngân hàng, những rủi ro gây mất an toàn trong hệ thống ngân hàng để xử lý kịp thời theo quy định;
- Cho phép các Chi nhánh hàng năm được tổ chức hội nghị khách hàng để tuyên truyền, phổ biến chính sách BHTG, giúp các đơn vị trên địa bàn khu vực hiểu và chấp hành tốt hơn các quy định của pháp luật về BHTG, tạo mối quan hệ và thúc đẩy chia sẻ thông tin giữa BHTGVN với các tổ chức tham gia BHTG, đây cũng là kênh tuyên truyền chính sách BHTG hiệu quả;
- Tăng cường tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ sau Luật BHTG như: Nghiệp vụ trưởng đoàn kiểm tra tại chỗ; nghiệp vụ giám sát rủi ro – phân tích, đánh giá hoạt động ngân hàng, các lớp đào tạo tin học, ngoại ngữ để nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ BHTGVN đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của các nhiệm vụ được giao và tăng cường hội nhập quốc tế.