Vào hồi 9giờ15phút Chủ nhật, ngày 14/4/2013, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam phối hợp với Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức chương trình Tọa đàm trực tiếp với chủ đề “Vai trò của Bảo hiểm tiền gửi trong bối cảnh tái cơ cấu ngân hàng và phòng chống rủi ro đạo đức” trên kênh VOV1 - Hệ Thời sự chính trị tổng hợp - Đài Tiếng nói Việt Nam. Tham dự buổi tọa đàm có các vị khách mời: Ông Cao Sỹ Kiêm - Đại biểu Quốc hội, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa; ông Nguyễn Đức Kiên - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội; ông Bùi Khắc Sơn - Tổng Giám đốc Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam. |
Vai trò của tổ chức BHTG trong mạng an toàn tài chính quốc gia
Theo ông Cao Sỹ Kiêm - Đại biểu Quốc hội, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa, BHTGVN đóng một vai trò quan trọng trong quá trình giám sát rủi ro, duy trì an toàn hoạt động ngân hàng, bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền và củng cố niềm tin công chúng vào hệ thống ngân hàng. Tổ chức BHTG trong nhiều năm qua đã xây dựng được hệ thống cơ chế, cách điều hành, mô hình tổ chức bài bàn theo thông lệ quốc tế và phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của nền kinh tế, đáp ứng kịp thời – hiệu quả các yêu cầu đặt ra khi xảy ra biến cố đe dọa an toàn hệ thống ngân hàng.
Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Đức Kiên - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội cho rằng: ở nhiều góc độ khác nhau, BHTGVN đã phát huy được vai trò củng cố niềm tin của thị trường, người dân trong việc thực thi các chính sách về tiền gửi. Bên cạnh đó, sự kiện Quốc hội khoá XIII ban hành Luật BHTG (chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2013) đã nâng vị thế của tổ chức BHTG lên một tầm cao mới, đồng thời thể hiện thông điệp từ Nhà nước tới nhân dân rằng: “Các công cụ đảm bảo an toàn hệ thống tài chính quốc gia so với quốc tế là tương đối hoàn chỉnh”.
Xung quanh vấn đề phòng chống rủi ro đạo đức trong hoạt động ngân hàng, các vị khách mời nhất trí với quan điểm rằng việc triển khai chính sách cần công khai, minh bạch, đồng thời thể hiện vai trò kiểm tra, giám sát thường xuyên của các cơ quan có trách nhiệm; xây dựng các chế tài nhằm phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm khắc các cá nhân hoặc tổ chức có biểu hiện rủi ro đạo đức gây ảnh hưởng đến an toàn chung của hệ thống.
Ông Bùi Khắc Sơn - Tổng Giám đốc BHTGVN nhấn mạnh:Bản thân hoạt động BHTG luôn mang tính hai mặt. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng là phải tăng cường các mặt tích cực, đồng thời hạn chế tối đa các rủi ro, trong đó có rủi ro đạo đức. Theo đó, vai trò của Quốc hội, Nhà nước chính là tìm ra những cơ chế thúc đẩy hoạt động kinh tế thị trường bằng pháp lý, minh bạch về chính sách, thấy được những mâu thuẫn về lợi ích giữa các tổ chức, cá nhân; đề phòng các rủi ro tiềm tàng, học hỏi và áp dụng một số kinh nghiệm quốc tế về quản trị rủi ro đạo đức. Ông Bùi Khắc Sơn cho biết, với bài học kinh nghiệm rút ra từ các tổ chức BHTG trên thế giới, BHTGVN luôn phát huy vai trò của mình - bảo vệ quyền lợi và phòng tránh tối đa các rủi ro cho người gửi tiền, ngăn chặn từ xa các nguy cơ đổ vỡ.
Rủi ro đạo đức – Chú trọng phòng ngừa
Đánh giá toàn bộ chính sách về phòng ngừa rủi ro đạo đức, ông Cao Sỹ Kiêm cho rằng vấn đề cần lưu tâm đó là việc thực hiện công cụ kiểm tra, giám sát của ngân hàng. Mặc dù đã có nhiều bước cải tiến mới, tuy nhiên hệ thống kiểm tra, giám sát ngân hàng còn bộc lộ nhiều bất cập. Chính vì vậy, một số sai phạm vẫn chưa được giải quyết dứt khoát, triệt để. Bên cạnh đó, năng lực điều hành, quản trị yếu kém của một số ngân hàng cũng tạo kẽ hở dẫn đến các sai phạm nghiêm trọng, gây mất an toàn cho hệ thống.
Trước bối cảnh tái cơ cấu mạnh mẽ hệ thống ngân hàng diễn ra trong thời gian qua, chính sách BHTG đã chứng minh vị thế quan trọng trong việc góp phần duy trì hoạt động lành mạnh hoạt động của các tổ chức tín dụng và phòng chống rủi ro đạo đức. Theo ông Bùi Khắc Sơn, BHTGVN đã tích cực triển khai hoạt động giám sát, cảnh báo sớm các rủi ro tiềm ẩn của các tổ chức tham gia BHTG. Trong trường hợp phát hiện một ngân hàng yếu kém hoặc có sai phạm, BHTGVN sẽ có trách nhiệm báo cáo và phối hợp với NHNN đề ra biện pháp hỗ trợ, xử lý hiệu quả nhất. Là cơ quan đóng vai trò bảo vệ người gửi tiền và góp phần vào sự phát triển an toàn – lành mạnh hệ thống ngân hàng, BHTGVN cũng đã dự kiến trước một số “kịch bản” đối với các ngân hàng yếu kém, cụ thể: giám sát đặc biệt, sáp nhập – mua lại, đề nghị quốc hữu hóa hoặc đóng cửa nếu chi phí thấp hơn các biện pháp nêu trên.
Đưa ra nhận định về vấn đề xây dựng phương án lường trước các tình huống có thể gây bất lợi cho hệ thống ngân hàng – ông Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh: đối với một nền kinh tế đang hội nhập sâu rộng như Việt Nam, các cơ quan quản lý Nhà nước luôn luôn phải có những “kịch bản” đề phòng đối với mọi tình huống là điều tất yếu . Việc nâng vị thế của BHTGVN từ mô hình hoạt động theo Nghị định của Chính phủ lên thành mô hình hoạt động theo Luật BHTG cũng nằm trong lộ trình hướng tới xây dựng hệ thống BHTG bài bản trên cơ sở vững chắc là các văn bản pháp quy phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế. Tuy nhiên, theo ông, việc điều hành nền kinh tế hoặc hoạt động của các tổ chức tín dụng nên hướng tới mục tiêu để các “kịch bản” xử lý đổ vỡ không phải thực thi trên thực tế là tốt nhất.
Các vị khách mời đều thống nhất quan điểm, ngoài các công cụ thanh tra ngân hàng, BHTG cũng là một công cụ hữu hiệu trong quá trình kiểm tra, giám sát từ xa các tổ chức tín dụng. Theo ông Bùi Khắc Sơn, hoạt động giám sát từ xa – kiểm tra tại chỗ phải dựa trên các cơ sở pháp lý (Luật, Nghị định, Thông tư, Quyết định), hệ thống các chỉ tiêu và biện pháp đảm bảo an toàn theo thông lệ quốc tế trong lĩnh vực ngân hàng, đồng thời có khả năng đo lường khả năng chịu đựng rủi ro của các tổ chức tín dụng, từ đó đưa ra biện pháp xử lý kịp thời, hiệu quả.
Bên cạnh đó, cơ chế phối kết hợp và chia sẻ thông tin giữa BHTGVN với các cơ quan có liên quan cũng cần được triển khai bài bản. Theo ông Bùi Khắc Sơn, nguồn thông tin giám sát rất phong phú và đa dạng, có thể là từ báo cáo của các tổ chức tín dụng, cơ quan giám sát của NHNN, cơ quan thống kê hoặc của Ủy ban Giám sát, Bộ Tài chính, các cơ quan truyền thông; hay từ các cơ quan xếp hạng tín nhiệm quốc tế… Trên cơ sở các thông tin trên, BHTGVN sẽ có trách nhiệm phân tích, tổng hợp và xử lý nhằm đưa ra những nhận định chính xác đối với thị trường và đối với từng tổ chức tham gia BHTG.
Cần sớm đưa Luật BHTG vào thực tiễn cuộc sống
“Có thể nói, sự ra đời của Luật BHTG đã góp phần đảm bảo quyền lợi người gửi tiền và duy trì hoạt động an toàn, lành mạnh của hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, quá trình triển khai Luật vẫn chưa thực sự nhanh và khẩn trương, nhất là vấn đề cụ thể hóa chính sách” – ông Cao Sỹ Kiêm nhấn mạnh. Theo ông, những yếu tố, điều kiện để đưa các điều khoản của Luật đi vào cuộc sống hầu như vẫn chưa phát huy được tác dụng. Cần xem xét một số vấn đề gắn bó mật thiết với quyền lợi của người gửi tiền và tổ chức tham gia BHTG, chẳng hạn cần khẩn trương nâng hạn mức trả tiền bảo hiểm để hướng tới ổn định niềm tin người gửi tiền.
Theo ông Nguyễn Đức Kiên, Ủy ban Kinh tế Quốc hội vừa có buổi làm việc với NHNN, Văn phòng Chính phủ và các cơ quan có liên quan để đẩy nhanh tiến trình triển khai các văn bản hướng dẫn thi hành Luật BHTG. Bên cạnh đó, ông Kiên cũng nhấn mạnh: các phương tiện thông tin đại chúng cần phản án kịp thời sự phối hợp và trao đổi thông tin giữa các cơ quan giám sát: NHNN, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia và BHTGVN để nâng cao hiệu quả tương tác, đồng thời góp phần sớm đưa Luật vào đời sống, ổn định thị trường tài chính, phòng ngừa rủi ro đạo đức và củng cố niềm tin công chúng vào hệ thống ngân hàng trong bối cảnh quá trình tái cơ cấu đang diễn ra mạnh mẽ.