Khuyến nghị của chuyên gia nước ngoài
Ông Dirk Cupei, Giám đốc, Hiệp hội các ngân hàng Đức toàn liên bang, Phó Chủ tịch Diễn đàn Hiệp hội Bảo hiểm tiền gửi Châu Âu đã trình bày về hệ thống hiện tại, xu hướng phát triển của hệ thống Bảo hiểm tiền gửi tại Đức và đưa ra khuyến nghị về dự thảo Luật BHTG của Việt Nam liên quan đến một số nội dung:
- Về nguyên tắc xây dựng Luật: Luật cần tận dụng kinh nghiệm sẵn có trong 11 năm hoạt động của BHTGVN trên cơ sở phát huy những ưu điểm. Thực tế ở Đức khi xây dựng chính sách BHTG, các nhà lập pháp đã tận dụng tối đa những ưu thế của lịch sử hệ thống BHTG và điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn cuộc sống. Đặc biệt nước Đức rất chú trọng đến kinh nghiệm và xu hướng phát triển hệ thống BHTG quốc tế. Đồng thời, Việt Nam cần tham khảo tài liệu xây dựng hệ thống BHTG hiệu quả của Ủy ban Basel về giám sát ngân hàng. Đây là tài liệu rất hữu ích được nhiều quốc gia áp dụng để điều chỉnh chính sách BHTG của mỗi nước vì đó là tài liêu được đúc kết của nhiều mô hình BHTG trên thế giới. Việt Nam nên đối chiếu các chuẩn mực quốc tế và nghiên cứu ứng dụng phù hợp với tình hình thực tế về từng nội dung;
Về cơ sở pháp lý: hoạt động BHTG tại Việt Nam cần có cơ sở pháp lý vững chắc và rõ ràng thông qua việc cần có Luật điều chỉnh. Luật cần xác định tổ chức BHTGVN thực hiện nhiệm vụ chính sách công, Luật nên được xây dựng theo hướng theo Luật công.
- Về cơ quan BHTG: Cơ quan này hoạt động căn cứ vào Luật, phải có Luật riêng điều chỉnh. Bên cạnh đó, cơ quan BHTG cần có có địa vị độc lập nhưng có sự giám sát của cơ quan khác. Không nên chọn hình thức pháp lý doanh nghiệp mà là cơ quan Nhà nước thực hiện chính sách công. Mỗi quốc gia chỉ nên có một cơ quan BHTG thực hiện nhiệm vụ và đảm bảo việc tham gia BHTG là bắt buộc chứ không nên theo hình thức tự nguyện. Theo Ông Dirk Cupei hiện nay trên thế giới có 2 hình thức tham gia BHTG là bắt buộc và tự nguyện nhưng thực tế đã chứng minh, xu hướng được các nước lựa chọn hiện nay là quy định việc tham gia BHTG là bắt buộc. Trên cơ sở 11 năm hoạt động, để đảm bảo tính hiệu quả, pháp luật nên quy định chức năng và nhiệm vụ trên phạm vi rộng cho tổ chức BHTG để BHTGVN có đủ thẩm quyền để thực hiện sứ mệnh.
- Về phí BHTG: Nên áp dụng mức phí trên cơ sở rủi ro, các kết quả xếp hạng được giữ bí mật. Luật nên quy định một hạn mức cụ thể và thẩm quyền của các cơ quan trong việc điều chỉnh mức phí.
- Về hạn mức chi trả: Luật BHTG cần thiết phải đưa ra hạn mức cụ thể, để tạo tính linh hoạt Luật nên quy định tiêu chí và cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh hạn mức dựa trên mức độ lạm phát và tổng tiền gửi;
-Về loại tiền gửi được bảo hiểm BHTG: Việt Nam nên BHTG cả tiền gửi bằng ngoại tệ vì mục tiêu bảo vệ người tiêu dùng, phần lớn người gửi tiền có tiền gửi ngoại tệ. Nếu không bảo hiểm ngoại tệ người dân có thể đổ xô đi rút tiền gây ra khủng hoảng. Hơn thế nữa, thực tế có một khôi lượng lớn tiền gửi của dân bằng ngoại tệ không gửi ngân hàng. Tuy nhiên, nếu họ biết tiền gửi bằng ngoại tệ cũng được bảo hiểm thì sẽ thu hút được vào hệ thống ngân hàng.
- Về một số nội dung khác: Luật cần định nghĩa rõ một số khái niệm, cân nhắc thời hạn chi trả bảo hiểm cho phù hợp. Luật nên ghi điều khoản bảo hộ pháp lý cho nhân viên BHTG.
Ý kiến chuyên gia trong nước
Là một người nhiều năm theo dõi lĩnh vực BHTG, ông Nguyễn Am Hiểu- Phó Vụ trưởng Vụ kinh tế dân sự Bộ Tư pháp cho rằng cần phải Luật hóa chính sách BHTG. Theo ông Hiểu: Việt Nam nên lựa chọn mô hình tổ chức BHTG theo chuẩn mực và xu hướng quốc tế hiện nay là mô hình giảm thiểu rủi ro. BHTGVN đã hoạt động được 11 năm, khi xây dựng Luật cần kế thừa những ưu điểm của chính sách hiện hành. Về địa vị pháp lý của tổ chức BHTG nên xác định là một định chế tài chính do Nhà nước đặt ra để thực hiện chính sách công với vai trò quan trọng là bảo vệ người gửi tiền và đảm bảo an toàn hệ thống tài chính ngân hàng.
Theo Ông Đinh Dũng Sỹ- Phó Vụ trưởng Vụ pháp luật- Văn phòng Chính phủ thì tổ chức BHTG ở Việt Nam dù được tổ chức và hoạt động dưới bất kỳ hình thức nào, là tổ chức tài chính hay định chế tài chính của Nhà nước hay một định chế tài chính độc lập, hoạt động theo Luật hay có tên gọi là một Tổng công ty thì nó vẫn mang bản chất của một tổ chức bảo hiểm và dựa vào nguyên lý của hoạt động bảo hiểm. Trong nền kinh tế hiện đại, BHTG không chỉ là một tổ chức bảo hiểm đơn thuần làm nhiệm vụ thu phí của nhiều tổ chức tham gia bảo hiểm để bù đắp, khắc phục hậu quả cho một số ít người bị rủi ro. Tổ chức BHTG có và phải thực hiện được vai trò nhất định trong việc tham gia quản lý rủi ro của các ngân hàng thương mại, các tổ chức tham gia bảo hiểm khác, và hơn nữa có vai trò trong việc giám sát và góp phần đảm bảo an tòn của hệ thống tài chính- tiền tệ quốc gia.
Theo Ông Hà Huy Tuấn- Phó Chủ tịch Ủy ban giám sát tài chính quốc gia thì cần phân định rõ chức năng của các cơ quan giám sát ngân hàng. Ngân hàng Nhà nước tập trung vào việc giám sát tuân thủ pháp luật trong khu vực ngân hàng. BHTGVN giám sát thực hiện các chuẩn mực an toàn, hiệu quả vì lợi ích của người gửi tiền và phối hợp cùng với Ngân hàng Nhà nước xử lý những ngân hàng gặp vấn đề ngoài tầm kiểm soát.
Ông Bùi Khắc Sơn- Tổng giám đốc BHTGVN cho rằng mục tiêu tiên quyết của tổ chức BHTGVN là thực hiện bảo vệ người gửi tiền và góp phần đảm bảo an toàn, lành mạnh hệ thống tài chính ngân hàng vì vậy khi xây dựng Luật BHTG cần hướng tới mục tiêu cốt lõi đó. Ông Sơn đã đưa ra một số kiến nghị để xem xét đưa vào Luật như cần nâng hạn mức chi trả theo hướng quy định trong Luật khung hạn mức chi trả tiền bảo hiểm cao hơn mức 50 triệu VND và xác định rõ thẩm quyền điều chỉnh hạn mức; nên áp dụng mức phí trên cơ sở rủi ro vì đảm bảo được nguyên tắc thị trường, công bằng giữa các tổ chức tham gia BHTG, tạo động lực tăng cường quản trị rủi ro của tổ chức tham gia BHTG đồng thời đẩy nhanh tốc độ tích lũy quỹ BHTG.
Kết luận buổi hội thảo, Ông Nguyễn Đức Kiên- Phó Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế Quốc Hội nhấn mạnh những ý kiến đóng góp, trình bày của các chuyên gia trong nước và quốc tế sẽ tiếp tục được nghiên cứu và có ý nghĩa quan trọng để Ủy ban thực hiện việc thẩm tra dự án Luật BHTG.