Tháo dần vướng mắc trong cho vay nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao
Liên quan đến việc triển khai chương trình cho vay khuyến khích nông nghiệp công nghệ cao (NNCNC) và nông nghiệp sạch theo Nghị quyết 30/NQ-CP của Chính phủ ban hành ngày 7/3/2017 (Nghị quyết 30), Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, sau khi có Nghị quyết 30, ngày 24/4/2017 NHNN ban hành Quyết định 813/QĐ-NHNN về chương trình cho vay khuyến khích phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch. Đồng thời để đẩy mạnh triển khai chương trình, ngày 28/4/2017 NHNN đã có văn bản chỉ đạo các TCTD dành nguồn vốn và khẩn trương ban hành văn bản triển khai trên toàn hệ thống. Đến nay, dư nợ cho vay của các NHTM đạt khoảng 32.000 tỷ đồng.
Phó Thống đốc cho hay, qua phản ánh của các NHTM, đây là chương trình mới, được triển khai từ tháng 3, hiện nay các NHTM cũng đang hoàn thiện văn bản hướng dẫn đối với chi nhánh trong hệ thống để triển khai chương trình này. Về phía khách hàng, họ cũng đang tìm hiểu chương trình nên chưa nộp hồ sơ vay vốn do còn phải đối chiếu với tiêu chí nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch theo Nghị quyết 30. Còn đối tượng khách hàng trong khu vực ứng dụng NNCNC cũng chưa phát sinh vay ngân hàng.
Theo Phó Thống đốc, có một số khó khăn khi triển khai chương trình: Thứ nhất là số lượng doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận doanh nghiệp NNCNC ở khu, vùng ứng dụng NNCNC còn hạn chế. Do đối tượng hạn chế nên dư nợ cho vay lĩnh vực này chưa thể đẩy nhanh. Thứ hai, người dân và doanh nghiệp chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản hình thành trên đất nông nghiệp để phục vụ cho sản xuất nông nghiệp làm thủ tục đăng ký giao dịch bảo đảm vốn vay của ngân hàng. Tại Nghị quyết 30, Chính phủ đã giao Bộ Tài nguyên và môi trường ban hành hướng dẫn. Đối với lĩnh vực cho vay NNCNC và nông nghiệp sạch, xét về rủi ro, thì giá trị đầu tư rất lớn. Ở Việt Nam cũng chưa có công cụ phòng ngừa, chính sách bảo hiểm chưa rộng rãi, thị trường tiêu thụ chưa ổn định khiến doanh nghiệp và người dân còn e ngại trong việc đầu tư sản xuất vào lĩnh vực này. Thời gian tới, NHNN sẽ phối hợp với các Bộ, ban, ngành để thúc đẩy triển khai chương trình này.
Tiếp đó, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng thông tin thêm: Chủ trương về phát triển NNCNC là một chủ trương rất lớn của Đảng, được khẳng định trong nghị quyết các Đại hội 11, 12 của Đảng. Thủ tướng có giao cho NHNN và NHTM chuẩn bị một gói tín dụng 100.000 tỷ đồng dành cho doanh nghiệp NNCNC. Nhưng hiện nay số giải ngân chậm vì các lý do sau: Thứ nhất, xác định doanh nghiệp thế nào là doanh nghiệp NNCNC được hưởng ưu đãi để các NHTM cho vay, như Phó Thống đốc đã nói. Thứ hai, vấn đề khó khăn nhất là doanh nghiệp tiếp cận đất đai.
Theo Bộ trưởng, Chính phủ đã nhận được báo cáo đề xuất của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Nam, UBND tỉnh Thái Bình cho các địa phương thí điểm thực hiện Nhà nước đứng lên thuê đất của dân, sau đó Nhà nước cho doanh nghiệp thuê lại chính đất mà Nhà nước đã thuê của dân. Hiện nay, Ban Cán sự Đảng đã yêu cầu các Bộ, ngành tập hợp, sau đó báo cáo Bộ Chính trị. Đây là một chủ trương lớn để tháo gỡ. Thứ ba, vì đất thuê nên doanh nghiệp nông nghiệp không thể có sở hữu đất đai như mong muốn của doanh nghiệp, ngay cả vấn đề thế chấp để vay vốn, tài sản xây dựng trên đất thuê, NHTM cũng đang vướng mắc. Thủ tướng đã giao cho Bộ NN&PTNT xây dựng tiêu chí xác định doanh nghiệp NNCNC, giao Bộ Tài nguyên& Môi trường đề xuất với Chính phủ sửa các thông tư liên quan đến tài sản đầu tư trên đất thuê để tạo điều kiện cho doanh nghiệp được thế chấp, cả vấn đề liên quan đến đất thuê của dân, đến tài sản xây dựng trên đất và thị trường. Các Bộ, ngành, đặc biệt Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vừa qua rất tích cực trong việc tìm kiếm thị trường để các doanh nghiệp đưa sản phẩm nông nghiệp ra nước ngoài. Ngay cả chuyến Thủ tướng đi thăm Hoa Kỳ, chính thức đã có sản phẩm của nông nghiệp Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Mỹ, châu Âu, Đức, Hà Lan. Đây là những tín hiệu thị trường rất tốt.
Gỡ vướng việc giữ giấy tờ gốc của xe thế chấp – theo hướng tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp
Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc liên Bộ gồm Bộ Công an, Bộ Tư pháp, NHNN đã có báo cáo về vấn đề xử phạt đối với trường hợp xe không có giấy tờ gốc (do đã thế chấp ngân hàng), Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, theo quy định của Nghị định 163/2006/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 11/2012/NĐ-CP), khi phương tiện giao thông được thế chấp cho tổ chức tín dụng nhưng bên thế chấp vẫn giữ bản chính Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện giao thông dẫn đến việc bên thế chấp có thể dễ dàng chuyển nhượng, mua bán, cho thuê, cầm đồ... tài sản thế chấp mà tổ chức tín dụng không biết được, gây rủi ro rất lớn cho tổ chức tín dụng, do khoản vay không còn tài sản bảo đảm, từ đó dẫn đến nợ xấu gia tăng và phát sinh tranh chấp về tài sản bảo đảm gây ảnh hưởng việc xử lý nợ của hệ thống ngân hàng...
Trong khi đó, theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 317, Điều 320, Điều 323), thế chấp tài sản là việc bên thế chấp dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ, tài sản thế chấp do bên thế chấp giữ, bên nhận thế chấp có quyền giữ giấy tờ liên quan đến tài sản thế chấp trong trường hợp các bên có thỏa thuận về việc này, trừ trường hợp luật có quy định khác.
Như vậy, quy định về giữ giấy tờ của tài sản thế chấp tại Bộ luật Dân sự 2005, Bộ luật Dân sự 2015 và Nghị định 163/2006/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 11/2012/NĐ-CP) có nội dung khác nhau. Do vậy, căn cứ vào quy định tại khoản 2 Điều 156 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, các quy định tại Bộ luật Dân sự được ưu tiên áp dụng. Hay nói cách khác, trường hợp bên thế chấp và bên nhận thế chấp thỏa thuận bên nhận thế chấp giữ bản chính Giấy chứng nhận đăng ký phương tiện giao thông là phù hợp với quy định của Bộ luật Dân sự 2015, Bộ luật Dân sự 2005.
Theo Phó Thống đốc, NHNN đã nhận thấy được vấn đề khó khăn, bên nhận thế chấp vẫn nắm giữ giấy tờ đó, có thể chuyển nhượng, mua bán, cầm cố, cầm đồ, nên các NHTM khi cho vay khó kiểm soát, dẫn đến nợ xấu phát sinh. Do đó, NHNN đã có văn bản gửi Bộ Giao thông vận tải, Công an, Tư pháp cho phép người điều khiển giao thông được dùng bản sao có xác nhận của tổ chức tín dụng và đề nghị Bộ Công an không xử phạt. Hiện các cơ quan liên quan đang phối hợp xử lý vướng mắc này.
Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết thêm, hiện nay các NHTM đang thực hiện tốt việc khuyến khích người tiêu dùng mua ô tô trả góp. Nếu giao bản gốc và tài sản cho người thế chấp, thì các ngân hàng không thể bảo đảm khi chuyển nhượng tài sản, ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Khi có thông tin này, Thủ tướng đã chỉ đạo giao Bộ Tư pháp rà soát toàn bộ thủ tục theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Khi chính thức có ý kiến bằng văn bản, Văn phòng Chính phủ sẽ thông báo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tới các cơ quan báo chí.