heo nhận định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), năm 2015 tiếp tục là một năm thành công trong việc điều hành chính sách tiền tệ (CSTT). CSTT đã đóng góp quan trọng trong việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát (cả năm ở mức thấp khoảng 1- 2%), đánh dấu thời kỳ ổn định lạm phát dài nhất trong một thập kỷ qua, đồng thời hỗ trợ tăng trưởng kinh tế đạt trên 6,5% (mức cao nhất trong 5 năm gần đây). Năm 2015 cũng đánh dấu năm thứ 4 liên tiếp ngành Ngân hàng hoàn thành tốt các chỉ tiêu mà Đảng, Nhà nước và Chính phủ giao, góp phần vào việc thực hiện thành công kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2015 của đất nước.
Kết quả từ điều hành chủ động, linh hoạt
Lượng tiền cung ứng tiền tiếp tục được điều hành phù hợp theo mục tiêu hỗ trợ ổn định tỷ giá và thị trường ngoại hối, kiểm soát lạm phát nhưng vẫn đảm bảo hài hòa với các mục tiêu giảm lãi suất, tăng tín dụng hợp lý, hỗ trợ các TCTD đầu tư trái phiếu Chính phủ và xử lý nợ xấu: Tổng phương tiện thanh toán đến ngày 21/12/2015 tăng 13,55% so với cuối năm trước, phù hợp với kinh tế vĩ mô, tiền tệ và các giải pháp điều hành của NHNN. Mặt bằng lãi suất giảm nhưng huy động vốn vẫn tăng (đến ngày 21/12/2015, huy động vốn tăng 13,59% so với cuối năm trước) tạo điều kiện cho các TCTD cung ứng vốn tín dụng cho nền kinh tế.
Mặt bằng lãi suất thị trường tiếp tục giảm khoảng 0,2-0,5%/năm, qua đó hỗ trợ tích cực cho hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng vẫn đảm bảo ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối. Trong năm 2015, NHNN duy trì ổn định lãi suất điều hành, trần lãi suất huy động bằng VND, kết hợp với điều chỉnh giảm trần lãi suất USD, đảm bảo duy trì chênh lệch hợp lý giữa lãi suất VND và lãi suất USD. Để tạo điều kiện giảm lãi suất, NHNN giữ ổn định trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND, các TCTD trên cơ sở nhu cầu vốn của thị trường cân đối điều chỉnh giảm lãi suất cho vay so với trần quy định; điều tiết thanh khoản của các TCTD hợp lý để tạo điều kiện giảm mặt bằng lãi suất; điều chỉnh giảm lãi suất cho vay một số chương trình tín dụng ngành, lĩnh vực xuống mức khoảng 6,5-6,6%/năm; tiếp tục yêu cầu các TCTD rà soát giảm lãi suất cho vay của các khoản vay cũ về mức lãi suất cho vay hiện hành. Mặt bằng lãi suất cho vay giảm khoảng 0,3-0,5%/năm so với cuối năm trước (lãi suất ngắn hạn giảm khoảng 0,3%/năm, lãi suất trung và dài hạn giảm khoảng 0,3-0,5%/năm), đưa mặt bằng lãi suất giảm khoảng 50% so với thời điểm cuối năm 2011; Lãi suất huy động giảm khoảng 0,2-0,5%/năm và hiện ở mức tương đối thấp nhưng lòng tin vào đồng Việt Nam tiếp tục được củng cố.
Tỷ giá và thị trường ngoại tệ tiếp tục được giữ ổn định, niềm tin vào đồng tiền Việt Nam được củng cố, tình trạng đôla hoá trong nền kinh tế tiếp tục giảm, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của tổ chức, cá nhân đều được đáp ứng đầy đủ, kịp thời. Kết quả tích cực của thị trường ngoại hối trong năm qua phản ánh sự điều hành chủ động các giải pháp điều hành CSTT, linh hoạt điều chỉnh tăng 3% tỷ giá bình quân liên ngân hàng và nới biên độ tỷ giá từ +1% lên + 3% nhằm ứng phó kịp thời với các tác động bất lợi từ thị trường tài chính quốc tế; kết hợp với điều chỉnh lãi suất tiền đồng trên thị trường liên ngân hàng hợp lý, mua bán ngoại tệ can thiệp thị trường, ban hành các quy định nhằm ngăn chặn tình trạng găm giữ, đầu cơ ngoại tệ. Các động thái điều hành của NHNN được Chính phủ và các tổ chức quốc tế ủng hộ và đánh giá cao.
Tăng trưởng tín dụng cả năm ước đạt 18%, cao hơn năm trước, hỗ trợ đắc lực cho việc đạt tăng trưởng kinh tế vượt mục tiêu của cả năm 2015 - năm then chốt trong thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2015, nhưng vẫn đảm bảo phù hợp với sức hấp thụ vốn của nền kinh tế đi đôi với an toàn, chất lượng tín dụng: Đến ngày 21/12/2015, tín dụng tăng 17,17% so với đầu năm, cao hơn mức tăng của cùng kỳ các năm 2011-2014; với diễn biến này, ước cả năm tín dụng có thể đạt khoảng 18%. Dòng vốn tín dụng tiếp tục được phân bổ hợp lý, hướng tới các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, nhất là các ngành, lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ (cho vay đối với lĩnh vực nông nghiệp nông thôn tăng ước đến tháng 12/2015 tăng 11%, lĩnh vực doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao tăng tháng 10/2015 tăng 45,13%...). Các chương trình, chính sách tín dụng ngành, lĩnh vực, người nghèo và các đối tượng chính sách khác theo chỉ đạo của Chính phủ,Thủ tướng Chính phủ tiếp tục được hệ thống ngân hàng đẩy mạnh triển khai, mang lại hiệu quả thiết thực cho nền kinh tế và xã hội.
Thanh khoản VND của hệ thống các TCTD tiếp tục được đảm bảo và có dư thừa, sẵn sàng đáp ứng vốn tín dụng cho nền kinh tế, thị trường tiền tệ ổn định, thông suốt nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp cung ứng tiền, phối hợp công cụ hỗ trợ thanh khoản cho các TCTD, các TCTD tăng cường xử lý nợ xấu, cơ cấu lại tài sản, chú trọng hơn trong quản trị rủi ro thanh khoản, đảm bảo an toàn hệ thống.
Thị trường vàng trong nước diễn biến ổn định, cung-cầu trên thị trường tương đối cân bằng giá vàng trong nước không còn bị tác động bởi các nhân tố như sự biến động của giá vàng thế giới và sự biến động tăng của tỷ giá USD/VND. Trong năm 2015, tại nhiều thời điểm thị trường thế giới biến động đột biến nhưng thị trường vàng trong nước vẫn cơ bản ổn định, cung cầu trên thị trường tương đối cân bằng. Thị trường vàng tự điều tiết theo quy luật cung cầu, NHNN không phải sử dụng ngoại tệ để nhập khẩu vàng can thiệp, bình ổn thị trường vàng miếng, tình trạng vàng hóa tiếp tục được ngăn chặn, góp phần ổn định tỷ giá, thị trường ngoại hối và ổn định kinh tế vĩ mô.
Hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt và công nghệ, dịch vụ ngân hàng tiếp tục được phát triển mạnh mẽ, đang dần đi vào cuộc sống, phù hợp với xu thế thanh toán của các nước trong khu vực và trên thế giới.
Sau gần 4 năm triển khai Đề án cơ cấu lại hệ thống các TCTD, kết quả đạt được rõ nét đã ổn định tâm lý người gửi tiền, nhà đầu tư. Đáng chú ý, kết quả này đạt được trong điều kiện nhiều yếu tố không thuận lợi (kinh tế vĩ mô kém ổn định, tăng trưởng kinh tế chậm, thị trường bất động sản trầm lắng, chậm phục hồi…). Sự an toàn, ổn định của hệ thống các TCTD đã được duy trì và cải thiện, các NHTM yếu kém giảm dần, kiểm soát tình hình hoạt động theo hướng cải thiện hơn. Từ đó, nhân dân tin tưởng vào chủ trương, chính sách, biện pháp cơ cấu lại các TCTD của Nhà nước.
Các giải pháp xử lý nợ xấu đã phát huy tác dụng (đặc biệt là thông qua VAMC) góp phần quan trọng nâng cao chất lượng tín dụng và giảm tỷ lệ nợ xấu so với tổng dư nợ. Đến 30/11/2015, khoảng 99,6% nợ xấu của các TCTD ước tính tại thời điểm cuối tháng 9/2012 đã được xử lý và chất lượng tín dụng được cải thiện. Đến 30/11/2015, nợ xấu toàn hệ thống đã được đưa về mức 2,72%, hoàn thành mục tiêu đề ra 3%. Với việc áp dụng đầy đủ chuẩn mực mới về phân loại nợ, từ Quý I/2015 không còn tồn tại 02 số liệu nợ xấu (số liệu theo báo cáo của TCTD và số liệu theo kết quả giám sát của NHNN) và nợ xấu của các TCTD đã được minh bạch hơn. Cùng với việc tích cực triển khai các giải pháp cơ cấu lại các TCTD, kết quả xử lý nợ xấu đạt được đã góp phần quan trọng cải thiện thanh khoản, giảm mặt bằng lãi suất, mở rộng khả năng tăng trưởng tín dụng nhằm hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Như vậy, trong năm 2015, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, NHNN đã thể hiện sự chủ động, linh hoạt trong điều hành CSTT trên cơ sở chỉ đạo của Chính phủ và phù hợp với sự thay đổi lớn của tình hình thực tế.
Định hướng năm 2016
Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, năm 2016, NHNN sẽ tiếp tục cách thức điều hành tỷ giá linh hoạt hơn để tránh tâm lý kỳ vọng và găm giữ ngoại tệ. Cùng với đó, NHNN sẽ thực hiện đồng bộ với các công cụ quản lý khác nhằm ổn định thị trường ngoại hối. Ba thách thức đối với hệ thống ngân hàng trong năm tới được Phó Thống đốc chỉ ra: áp lực vốn đối với hệ thống ngân hàng vẫn lớn; biến động của thị trường thế giới tác động mạnh tới tâm lý thị trường trong nước; và hệ thống ngân hàng nắm giữ lượng trái phiếu chính phủ lớn ảnh hưởng đến xu hướng lãi suất.
Trên cơ sở mục tiêu của Quốc hội, Chính phủ, NHNN xác định mục tiêu và các giải pháp trọng tâm về điều hành CSTT năm 2016: Thực hiện CSTT chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra (dưới 5%), bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý (khoảng 6,7%). Điều hành lãi suất, tỷ giá phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, lạm phát, thị trường tiền tệ trong nước và quốc tế. Tăng dư nợ tín dụng phù hợp, gắn với nâng cao chất lượng tín dụng. Chủ động thực hiện các giải pháp quản lý thị trường ngoại tệ, thị trường vàng, để tiếp tục giảm tình trạng đô la hóa, vàng hóa trong nền kinh tế. Đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt.
Bên cạnh đó, tiếp tục thực hiện các giải pháp theo lộ trình tái cơ cấu các TCTD và xử lý nợ xấu; tăng cường công tác thanh tra, giám sát hoạt động ngân hàng. Tiếp tục triển khai đồng bộ các biện pháp xử lý nợ xấu và kiểm soát, nâng cao chất lượng tín dụng theo Đề án được phê duyệt tại Quyết định số 843/QĐ-TTg ngày 31/5/2013 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó đẩy mạnh việc xử lý nợ xấu theo cơ chế thị trường; nghiên cứu, hoàn thiện mô hình VAMC.
NHNN họp báo về kết quả điều hành CSTT và hoạt động ngân hàng năm 2015
Ngày 24/12, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng chủ trì buổi họp báo về kết quả điều hành CSTT và hoạt động ngân hàng năm 2015, định hướng giải pháp điều hành năm 2016
Theo Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ NHNN Bùi Quốc Dũng, trong năm 2015, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, NHNN đã thể hiện sự chủ động, linh hoạt trong điều hành CSTT trên cơ sở chỉ đạo của Chính phủ và phù hợp với sự thay đổi lớn của tình hình thực tế. Năm 2015 đánh dấu năm thứ tư liên tiếp ngành Ngân hàng hoàn thành tốt các chỉ tiêu mà Đảng, Nhà nước và Chính phủ giao, góp phần vào việc thực hiện thành công kế hoạch phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2011-2015 của đất nước (Xem bài Năm 2015 và những thành công trong điều hành chính sách tiền tệ).
Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh, có được thành công trong thời gian qua do NHNN bám sát mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô của Chính phủ. Trong đó, NHNN quán triệt phương châm:
Trong điều hành luôn nâng cao vị thế của VND. Sự phối hợp giữa chính sách lãi suất, tỷ giá đã góp phần nâng cao giá trị của VND. Mặt khác, những thành tựu trong kiểm soát lạm phát đã giúp cho vị thế của VND trong những năm qua được nâng lên.
NHNN chủ trương mở rộng tín dụng, đi đôi với an toàn hiệu quả. Do đó, tín dụng tăng trưởng ngay từ đầu năm và hướng đến mục tiêu tái cơ cấu nền kinh tế, tập trung vào sản xuất, kinh doanh đúng với chủ trương của Chính phủ.
Phó Thống đốc đánh giá: “Một điểm mà chúng tôi rút ra trong bài học điều hành đó là chính sách được ban hành nhanh và kịp thời phải kết hợp với tăng cường thanh tra giám sát. Công tác giám sát từ xa và thanh tra tại chỗ đã góp phần cho hiệu quả điều hành”.
Tại buổi họp báo, Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng đã trả lời câu hỏi và làm rõ nhiều nội dung báo giới quan tâm: Những thách thức trong triển khai nhiệm vụ của ngành Ngân hàng thời gian tới; giải pháp thúc đẩy tăng trưởng tín dụng đi đôi với kiểm soát chất lượng tín dụng bảo đảm an toàn, hiệu quả; định hướng điều hành lãi suất, tỷ giá; bài học kinh nghiệm trong điều hành CSTT v.v.
|