Chiến lược phát triển BHTG đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 chỉ rõ mục tiêu tổng quát cho sự phát triển của hệ thống BHTG tại Việt Nam, đó là: “Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, đảm bảo sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng. Nâng cao chất lượng, hiệu quả trong hoạt động BHTG, bao gồm: Chứng nhận BHTG, thông tin báo cáo, giám sát, kiểm tra, tham gia KSĐB, phát hiện, cảnh báo sớm những rủi ro tiềm ẩn đối với tổ chức tham gia BHTG; tham gia tái cơ cấu có hiệu quả đối với các tổ chức tham gia BHTG yếu kém; tính và thu phí BHTG, quản lý nguồn vốn và đầu tư, tuyên truyền chính sách BHTG, chi trả BHTG theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế và các quy định của pháp luật Việt Nam. Tăng cường năng lực tài chính của tổ chức BHTG để khẳng định cam kết của Nhà nước và nâng cao niềm tin của người gửi tiền đối với chính sách BHTG.”
Nâng cao hiệu quả hoạt động tham gia kiểm soát đặc biệt phù hợp với Chiến lược phát triển BHTG
Chiến lược phát triển bảo hiểm tiền gửi (BHTG) đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 là cơ sở quan trọng để Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động, trong đó có hoạt động tham gia kiểm soát đặc biệt (KSĐB); từ đó góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
Chiến lược cũng chỉ rõ vai trò của tổ chức BHTG nói chung và trong hoạt động tham gia KSĐB nói riêng là bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, đảm bảo sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng, tham gia tái cơ cấu có hiệu quả đối với các tổ chức tham gia BHTG yếu kém. Vai trò của tổ chức BHTG trong xử lý tổ chức tín dụng yếu kém không những được xác định trong Chiến lược phát triển BHTG, mà còn được xác định trong Chiến lược phát triển ngành ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, đó là: BHTGVN tham gia tái cơ cấu có hiệu quả đối với các tổ chức tín dụng yếu kém.
Thời gian qua, BHTGVN đã chủ động nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản quản trị và điều hành về KSĐB. Hội đồng quản trị BHTGVN đã ban hành Quy chế tham gia vào quá trình KSĐB đối với tổ chức tham gia BHTG kèm theo Quyết định số 2371/QĐ-BHTG; Quy chế tham gia đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô, công ty tài chính được KSĐB kèm theo Quyết định số 2370/QĐ-BHTG; Quy chế cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng được KSĐB kèm theo Quyết định số 858/QĐ-BHTG.
Đồng thời, Tổng Giám đốc BHTGVN cũng đã có Hướng dẫn số 1465/HD-BHTG hướng dẫn thực hiện Quy chế tham gia vào quá trình KSĐB đối với tổ chức tham gia BHTG; Quyết định số 768/QĐ-BHTG về việc ban hành Sổ tay nghiệp vụ tham gia đánh giá tính khả thi phương án phục hồi của BHTGVN đối với quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô, công ty tài chính … Đây là cơ sở để BHTGVN nói chung, cán bộ BHTGVN tham gia Ban KSĐB nói riêng thực hiện nhiệm vụ được giao.
Trong quá trình tham gia KSĐB, BHTGVN đã phát hiện và kiến nghị xử lý kịp thời các hành vi vi phạm quy định pháp luật về BHTG tại các quỹ tín dụng nhân dân nhằm hạn chế hành vi gian lận, trục lợi tiền bảo hiểm, hướng tới mục tiêu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền. Với nhiệm vụ tham gia vào quá trình KSĐB đối với tổ chức tham gia BHTG theo quy định của NHNN, BHTGVN đã phối hợp tốt trong quá trình triển khai, phân công thực hiện nhiệm vụ KSĐB; kịp thời có ý kiến trực tiếp hoặc bằng văn bản về những vấn đề phát sinh trong quá trình KSĐB; miễn phí BHTG cho các đối tượng là các tổ chức tham gia BHTG được KSĐB; cử cán bộ tham gia Ban KSĐB.
Liên quan đến nội dung cử nhân sự tham gia Ban KSĐB, BHTGVN đã cử những cán bộ có kinh nghiệm, năng lực và trình độ tham gia Ban KSĐB. Nhìn chung đội ngũ cán bộ tham gia Ban KSĐB trên toàn hệ thống đã thực hiện tốt nhiệm vụ của mình trong quá trình tham gia KSĐB. Trên cơ sở phân công, nhiệm vụ của Trưởng Ban KSĐB, văn bản hướng dẫn của BHTGVN, các cán bộ BHTGVN tham gia Ban KSĐB đã phối hợp với các thành viên Ban KSĐB thực hiện giám sát tình hình hoạt động, đánh giá trực trạng và thực hiện phương án củng cố, chấn chỉnh QTDND. Đặc biệt, giám sát số liệu chi tiết, biến động tài sản của QTDND, số dư tiền gửi, tiền gửi được bảo hiểm, tình hình phân loại nợ, khả năng thu hồi nợ của QTDND để đánh giá khả năng chi trả tiền gửi đến hạn thanh toán.
Cán bộ BHTGVN cũng thực hiện kiểm tra, đối chiếu lập danh sách người gửi tiền, xây dựng phương án dự kiến chi trả làm cơ sở để BHTGVN thực hiện chi trả tiền gửi khi phát sinh nghĩa vụ chi trả, lên danh sách những trường hợp cần xác minh, đối chiếu thêm về tiền gửi và người gửi tiền, cũng như lên danh sách những trường hợp có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong việc gửi tiền để kiến nghị với NHNN theo quy định tại Luật BHTG. Thực hiện báo cáo về số dư tiền gửi được bảo hiểm, số tiền dự kiến chi trả theo yêu cầu của NHNN.
Đối với nhóm các QTDND được KSĐB đang thực hiện phương án ngân hàng thương mại tham gia xử lý, cán bộ BHTGVN đã tham gia đối chiếu, lập danh sách người gửi tiền, tuyên truyền ổn định tâm lý người gửi tiền và hỗ trợ công tác chi trả. BHTGVN nói chung, các chi nhánh BHTGVN nói riêng đã chủ động, tích cực phối hợp với Ban KSĐB, Chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố tham gia đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi, tham gia có ý kiến đối với phương án cơ cấu lại một số QTDND khi được yêu cầu. Đối với hoạt động cho vay đặc biệt, mặc dù chưa phát sinh cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng được KSĐB, nhưng hằng năm BHTGVN đã chủ động xây dựng mức vốn dự phòng cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng được KSĐB. Mức vốn dự phòng được điều chỉnh 6 tháng một lần để đảm bảo BHTGVN luôn có đủ nguồn lực tài chính, sẵn sàng cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng được KSĐB.
BHTGVN đã tham gia vào quá trình KSĐB ngày một chủ động và tích cực hơn nhằm góp phần giúp các QTDND trở lại hoạt động bình thường, hoặc đề xuất phương án xử lý phù hợp, từ đó đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng, bảo vệ quyền, lợi ích của người gửi tiền, nâng cao vị thế của BHTGVN trong việc tham gia xử lý và tái cơ cấu các QTDND yếu kém. Tuy nhiên, vẫn còn một số khó khăn nhất định trong quá trình BHTGVN tham gia KSĐB. Do vậy, để nâng cao hiệu quả hoạt động tham gia KSĐB và tham gia tái cơ cấu đối với các tổ chức tham gia BHTG yếu kém phù hợp với Chiến lược phát triển BHTG, trong thời gian tới BHTGVN cần nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật BHTG theo hướng tương thích với luật điều chỉnh các lĩnh vực khác trong hoạt động tài chính ngân hàng, đặc biệt cần quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm của BHTGVN trong hoạt động tham gia KSĐB.
Cùng với đó, phối hợp chặt chẽ với NHNN trong quá trình tham gia KSĐB nhằm đảm bảo quyền lợi của người gửi tiền; xây dựng nguồn lực tài chính của BHTGVN ngày càng lớn mạnh thông qua việc tăng vốn điều lệ, đa dạng hóa các hình thức đầu tư nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi trên cơ sở đảm bảo an toàn vốn, giảm thiểu rủi ro; hiện đại hóa công nghệ, hợp lý hóa và chuyển đổi số quy trình quản trị và điều hành trong toàn hệ thống. Đồng thời, nâng cao trình độ cán bộ, đặc biệt là các cán bộ làm công tác tham gia KSĐB.