Trang Chủ
Góp phần duy trì dự ổn định, phát triển lành mạnh hệ thống QTDND
BHTGVN hỗ trợ hệ thống QTDND phát triển an toàn và bền vững thông qua: (i) Hỗ trợ hệ thống QTDND hoạt động an toàn, lành mạnh thông qua các hoạt động nghiệp vụ của tổ chức BHTG; (ii) Hỗ trợ thực hiện các phương án tái cơ cấu các QTDND được kiểm soát đặc biệt và hoạt động yếu kém; (iii) Hỗ trợ đảm bảo tính liên kết hệ thống vững chắc; (iv) Hỗ trợ chức năng quản lý nhà nước đối với các QTDND.
BHTGVN thực hiện các hoạt động cấp Chứng nhận tham gia BHTG, thu phí BHTG, theo dõi, giám sát thường xuyên và kiểm tra định kỳ đối với 100% QTDND. Bên cạnh đó, hoạt động giám sát, kiểm tra đối với tổ chức tham gia BHTG (trong đó có các QTDND) đã được BHTGVN thực hiện ngay từ những ngày đầu thành lập. BHTGVN thực hiện kiểm tra theo kế hoạch đối với các tổ chức tham gia BHTG, triển khai kiểm tra một số tổ chức tham gia BHTG theo chỉ đạo của Thống đốc NHNN; giám sát từ xa đối với 100% tổ chức tham gia BHTG.
Nội dung giám sát tập trung vào việc phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động của các QTDND; việc chấp hành các quy định về BHTG cũng như việc tuân thủ quy định về đảm bảo an toàn trong hoạt động ngân hàng; qua đó cảnh báo rủi ro và các sai phạm, yếu kém mà QTDND cần khắc phục, kiến nghị NHNN xử lý kịp thời nhằm đảm bảo an toàn, lành mạnh hoạt động của toàn hệ thống.
Kiểm tra tại chỗ chú trọng xem xét việc chấp hành các quy định pháp luật về BHTG, kiểm tra chuyên sâu về tiền gửi được bảo hiểm, việc hạch toán, quản lý tài khoản tiền gửi nhằm kịp thời phát hiện các sai phạm của QTDND trong việc huy động tiền gửi của khách hàng, từ đó đề xuất biện pháp xử lý, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền cũng như phòng ngừa các hiện tượng gian lận, trục lợi BHTG.
Đặc biệt, đối với những QTDND có vấn đề, BHTGVN thực hiện giám sát chuyên sâu để theo dõi diễn biến, nắm vững thực trạng và biến động của các loại tiền gửi, nhất là tiền gửi thuộc đối tượng bảo hiểm, chủ động có giải pháp hoặc báo cáo, kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền.
Đối với các QTDND yếu kém, trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao, BHTGVN đã tích cực phối hợp với NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố tham gia quá trình theo dõi, kiểm tra, xử lý đối với các QTDND này, đặc biệt là những quỹ có nguy cơ bị đổ vỡ có thể phát sinh việc chi trả BHTG.
Công tác giám sát, kiểm tra thời gian qua của BHTGVN đã góp phần cùng với các cơ quan chức năng kiểm soát rủi ro tốt hơn, phát hiện rủi ro sớm hơn để duy trì, bảo đảm hoạt động an toàn, lành mạnh của toàn hệ thống QTDND.
BHTGVN đã tham gia và hỗ trợ có hiệu quả quá trình tái cơ cấu hệ thống QTDND. Theo đó, BHTGVN thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ đã được quy định tại Luật BHTG và các nhiệm vụ mới được giao tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD trong tham gia sâu hơn vào quá trình cơ cấu lại các TCTD; thực hiện phối hợp cùng Ban Kiểm soát đặc biệt, NHNN và các cơ quan có liên quan để đánh giá cụ thể tính khả thi của phương án xử lý, phương án cơ cấu lại, phương án phá sản đối với QTDND; tham gia, phối hợp với NHNN Chi nhánh tỉnh, thành phố đánh giá phương án ngân hàng thương mại tham gia xử lý QTDND; hỗ trợ Ban Kiểm soát đặc biệt, chính quyền địa phương và ngân hàng thương mại trong việc rà soát, đối chiếu số liệu tiền gửi, thực hiện chi trả cho người gửi tiền tại QTDND; tham gia hỗ trợ chức năng giám sát, kiểm tra của NHNN đối với QTDND…
Có thể nói, thời gian qua, BHTGVN đã khẳng định vai trò quan trọng của một tổ chức tài chính nhà nước không vì mục tiêu lợi nhuận. Tổ chức này đã thực hiện sứ mệnh bảo vệ người gửi tiền thông qua triển khai có hiệu quả chính sách BHTG hiệu quả và các hoạt động nghiệp vụ; góp phần cùng với các cơ quan trong việc đảm bảo an toàn tài chính quốc gia, kiểm soát, phát hiện và cảnh báo rủi ro tốt hơn để duy trì, bảo đảm hoạt động an toàn, lành mạnh của hệ thống QTDND; chủ động nghiên cứu, đề xuất và kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền các nội dung về sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp lý về cơ chế, chính sách đối với tổ chức và hoạt động của hệ thống QTDND, giúp hệ thống QTDND hoạt động an toàn, hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó, BHTGVN cũng thực hiện các hoạt động tuyên truyền, phổ biến chính sách nhằm nâng cao hiểu biết của công chúng về BHTG, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình huy động vốn nhàn rỗi từ dân cư của các QTDND, góp phần phát triển kinh tế vùng nông thôn.
Tuy nhiên, vai trò tham gia của BHTGVN còn hạn chế trong quá trình kiểm soát đặc biệt đối với QTDND, trong việc hỗ trợ thực hiện các phương án tái cơ cấu và xử lý QTDND yếu kém và hỗ trợ tăng cường tính liên kết hệ thống; hạn chế trong vai trò hỗ trợ NHNN thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với QTDND. Một trong những nguyên nhân quan trọng là do khung pháp lý về chức năng, vai trò và nhiệm vụ của BHTGVN còn chưa đầy đủ, rõ ràng, thiếu thống nhất và chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Luật pháp hiện hành thiếu những cơ chế, chính sách để xử lý có hiệu quả quá trình cơ cấu lại các TCTD được kiểm soát đặc biệt. Thiếu những quy định pháp lý để tạo điều kiện cho BHTGVN phát huy vai trò hỗ trợ các QTDND và hoạt động liên kết hệ thống QTDND. Thiếu những quy định pháp lý để BHTGVN hỗ trợ chức năng quản lý nhà nước của NHNN… Luật BHTG chưa được sửa đổi nên chưa tạo sự thống nhất với các quy định liên quan, chưa tạo cơ chế phát huy hơn nữa vai trò của BHTGVN trong tái cơ cấu hệ thống các TCTD.
Cần hoàn thiện cơ sở pháp lý để tăng cường vai trò của BHTGVN trong cơ cấu lại TCTD
Để tăng cường vai trò của cơ chế BHTG cũng như của BHTGVN trong quá trình cơ cấu lại các TCTD, cần nghiêm túc nghiên cứu để tiến tới sửa đổi, bổ sung Luật BHTG sao cho đồng bộ với khuôn khổ pháp lý hiện hành, phù hợp với thực tiễn và hướng tới thông lệ quốc tế.
Đồng thời, cơ quan soạn thảo cần cân nhắc bổ sung quy định trong Luật BHTG về việc BHTGVN được cho vay đặc biệt đối với TCTD được kiểm soát đặc biệt, trong đó có QTDND được kiểm soát đặc biệt để phù hợp với Luật Các TCTD (2017). Bổ sung quy định BHTGVN được thực hiện cơ chế hỗ trợ tài chính được NHNN áp dụng hình thức can thiệp sớm nhưng chưa đặt vào kiểm soát đặc biệt (Luật hiện hành chưa có cơ chế này). Bổ sung quy định theo hướng BHTGVN tham gia sâu hơn, hiệu quả hơn vào quá trình cơ cấu lại QTDND, xử lý QTDND yếu kém. Cần sửa đổi, bổ sung quy định về hoạt động đầu tư của BHTGVN theo hướng đa dạng hóa các hình thức đầu tư nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi của BHTGVN và thống nhất với quy định tại Luật Các TCTD (2017). Bổ sung chức năng, nhiệm vụ về việc BHTGVN phối hợp với NHNN hoặc hỗ trợ NHNN trong kiểm tra, thanh tra, giám sát QTDND. Cho phép BHTGVN được tiếp cận thêm các loại thông tin về kiểm soát đặc biệt, cơ cấu lại TCTD và xử lý TCTD yếu kém (trong đó có QTDND)…
Việc tạo dựng khuôn khổ pháp lý rõ ràng cho hoạt động BHTG, phù hợp với với nhu cầu thực tiễn và thông lệ quốc tế giúp nâng cao vị thế và vai trò của BHTGVN. Từ đó, BHTGVN có thể tham gia sâu hơn, hiệu quả hơn vào quá trình cơ cấu lại hệ thống TCTD, nhằm bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của các TCTD, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
BHTGVN cũng cần tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng và thực thi kế hoạch “chuyển đổi số” để có thể đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới. Cơ quan quản lý cũng cần quan tâm tạo điều kiện cho BHTGVN tăng năng lực tài chính, có cơ chế dự phòng rủi ro, xây dựng mạng lưới an toàn hệ thống và cơ chế phối hợp xử lý khủng hoảng tài chính – tiền tệ, nếu có.
Trong tương lai, BHTGVN cũng cần học hỏi mô hình tổ chức “đa chức năng” hơn để có thể trở thành kênh giám sát từ phía thị trường đối với hệ thống các TCTD. Khi có đủ thông tin và dữ liệu, BHTGVN có thể phân loại các tổ chức tham gia BHTG trên cơ sở mức độ rủi ro, có khả năng phân tích, dự báo, từ đó phát hiện từ sớm, từ xa những dấu hiệu bất thường trong hoạt động tài chính – ngân hàng nhằm tạo động lực để các tổ chức này quản lý rủi ro một cách chủ động, hiệu quả, sâu xa hơn nữa là nhằm bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền trong quá trình cơ cấu lại và phát triển các TCTD thời gian tới.
Hà Linh
Tài liệu tham khảo:
Quyết định 689/QĐ-TTg ngày 8/6/2022 phê duyệt Đề án "Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 - 2025";
Luật Bảo hiểm tiền gửi số 06/2012/QH13;
Bảo hiểm tiền gửi VN: div.gov.vn;
