Chính sách BHTG ở Việt Nam
Chính sách BHTG ở Việt Nam ra đời từ cuối năm 1999 đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ của đông đảo người gửi tiền, các tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng. Hoạt động BHTG có tác dụng củng cố và nâng cao niềm tin của người dân vào hệ thống ngân hàng, góp phần tăng nguồn vốn huy động cho đầu tư phát triển đất nước.
Trên thế giới, hoạt động BHTG được triển khai tại nhiều quốc gia, song mức độ phổ cập chính sách BHTG còn hạn chế, có nhiều quan điểm khác nhau và Việt Nam cũng không tránh khỏi tình trạng này. Ở Việt Nam, thời gian đầu triển khai chính sách BHTG có những điểm chưa được đồng bộ, phù hợp với môi trường thể chế, pháp luật và tình hình kinh tế; nhận thức về chính sách BHTG trong cộng đồng còn có sự khác nhau. Vì vậy, tổ chức và cá nhân có liên quan trực tiếp tới triển khai chính sách BHTG gặp khó khăn, thách thức trước kỳ vọng lớn của hoạt động tài chính, ngân hàng và mục tiêu của chính sách BHTG.
Nỗ lực vượt qua thách thức, khẳng định hiệu quả công việc trên địa bàn thủ đô Hà Nội và 12 tỉnh phía Bắc
Trước khó khăn, thách thức chung và thực hiện ủy quyền của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN), Chi nhánh BHTGVN khu vực Hà Nội (Chi nhánh) đã triển khai chính sách BHTG trên địa bàn rộng, bao gồm thủ đô Hà Nội và 12 tỉnh phía Bắc. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ, Chi nhánh đã có nhiều giải pháp trong đó có giải pháp lấy nghiên cứu khoa học (NCKH) làm phương thức thúc đẩy triển khai chính sách, khích lệ cán bộ tích cực nghiên cứu ứng dụng để hoàn thành nhiệm vụ được giao ở mức cao nhất có thể.
Với nhận thức khuôn khổ pháp lý của chính sách BHTG ở Việt Nam có những độ trễ nhất định so với đòi hỏi của thực tiễn, để hoàn thành nhiệm vụ chính trị, góp phần kịp thời phát hiện rủi ro trong hoạt động ngân hàng ở địa bàn thủ đô, nơi có khả năng ảnh hưởng lớn tới các địa bàn còn lại trên cả nước, Chi nhánh xác định cần tổ chức NCKH. Hoạt động nghiên cứu tập trung vào các nội dung của chính sách ngân hàng và BHTG, qua đó phát hiện bất cập trong chính sách và đề xuất điều chỉnh kịp thời.
Khởi đầu triển khai chính sách BHTG, do thiếu trầm trọng tài liệu về BHTG, có nhiều cách hiểu khác nhau về nội dung nghiệp vụ BHTG. Xuất phát từ thực tế này, đề tài “Giải pháp thúc đẩy triển khai chính sách BHTG ở Việt Nam” đã được cá nhân ở Chi nhánh chủ động nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu được xuất bản với ấn phẩm “Bảo hiểm tiền gửi - Nguyên lý, thực tiễn và định hướng” (NXB Lao động và Xã hội, 2004). Cuốn sách này là ấn phẩm đầu tiên về chính sách BHTG ở Việt Nam đề cập tới các vấn đề cơ bản nhất về BHTG, cung cấp thông tin triển khai hoạt động BHTG ở một số quốc gia tiêu biểu trên thế giới và đưa ra các giải pháp nhằm phát triển hoạt động BHTG ở Việt Nam. Cuốn sách đã giới thiệu tới độc giả và cán bộ trong ngành ngân hàng thông tin có hệ thống và cập nhật về chính sách BHTG.
Bên cạnh đó, để thúc đẩy đào tạo về BHTG, đề tài: “Tài liệu đào tạo ngắn hạn về BHTG” đã được cơ sở triển khai nghiên cứu. Đề tài đi sâu phân tích chi tiết các hoạt động nghiệp vụ BHTG nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, kiến thức, kỹ năng cho cán bộ triển khai nghiệp vụ tại cơ sở.
Trong quá trình xây dựng Luật BHTG giai đoạn 2007-2011, có nhiều ý kiến khác nhau về mô hình, nội dung, cơ chế vận hành chính sách BHTG, tính cấp thiết ban hành Luật BHTG. Để sớm được các cấp nghiên cứu, xem xét, xây dựng và ban hành Luật BHTG, đề tài: “Giải pháp phòng ngừa và kiểm soát đột biến rút tiền gửi của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam” đã được tổ chức nghiên cứu. Đề tài đã được Hội đồng khoa học Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam đánh giá cao. Kết quả nghiên cứu giới thiệu kinh nghiệm, phản ánh vai trò của Ngân hàng Trung ương, tổ chức BHTG và các tổ chức tham gia BHTG trong ngăn ngừa và xử lý hiện tượng đột biến rút tiền gửi. Những kinh nghiệm, phương án xử lý đột biến rút tiền gửi ở một số quốc gia mà đề tài đề cập là cơ sở hữu ích để nhà quản lý, hoạch định chính sách có thêm thông tin, xây dựng phương án xử lý đột biến rút tiền gửi. Một số giải pháp, kiến nghị, đề xuất của đề tài được Vụ Pháp chế NHNN Việt Nam tham khảo trong quá trình xây dựng Dự thảo Luật BHTG, được Quốc hội thông qua vào tháng 6/2012.
Đề tài nghiên cứu về “Chính sách BHTG của Mỹ và kinh nghiệm đối với Việt Nam”, (đạt giải nhất do Quỹ nghiên cứu của Châu Á tổ chức về nền văn hóa Mỹ, 2009) là một kênh thông tin hữu ích cho đề xuất hoàn thiện và triển khai chính sách BHTG ở Việt Nam thời gian vừa qua.
Vai trò, tầm quan trọng của công tác NCKH tại cơ sở
Có quan điểm cho rằng công tác NCKH tập trung ở cơ quan đầu ngành có chức năng NCKH. Thực tiễn hoạt động ở Chi nhánh thời gian qua cho thấy công tác NCKH không có giới hạn đối với cá nhân hay tổ chức, phụ thuộc vào ý chí và quyết tâm của mỗi cán bộ, viên chức. Đặc biệt, đối với người lao động ở đơn vị cơ sở, NCKH có ý nghĩa quan trọng:
- NCKH là cơ hội để người lao động chủ động nâng cao kiến thức, tiếp tục thực hiện và tự đào tạo mình trong quá trình lao động, giúp người lao động phát huy sáng tạo và kiểm nghiệm nhận thức của mình qua hoạt động thực tiễn;
- NCKH để mỗi cá nhân và cơ sở xem xét tính khả thi và đề xuất với cơ quan cấp trên xem xét, điều chỉnh và bổ sung chính sách quản lý, điều hành kịp thời và hiệu quả hơn;
- NCKH là phương pháp, cách thức để người quản lý khích lệ người lao động gắn bó hơn với công việc, tạo đam mê, nhiệt huyết trong lao động, xây dựng, củng cố và phát triển sự đoàn kết trong tập thể;
- Tập thể 74 cán bộ, viên chức (trong đó 64% là nữ) tại Chi nhánh trong hơn 11 năm qua đã có 162 sản phẩm khoa học dưới dạng sách, đề tài khoa học, bài nghiên cứu đăng ở các tạp chí trong và ngoài nước, và có nhiều ý kiến đề xuất với các cấp thẩm quyền đã được xem xét, ghi nhận. Là minh chứng cho hiểu quả tích cực của nghiên cứu, phản hồi chính sách từ cơ sở cần được quan tâm, khích lệ và nhân rộng.
Đề xuất thúc đẩy NCKH từ cơ sở
- Cần xác định đúng vai trò, tác dụng của công tác NCKH và trách nhiệm của cơ sở trong triển khai NCKH;
- Chủ động, đẩy mạnh công tác NCKH; nội dung, vấn đề nghiên cứu gắn liền với hoạt động thực tiễn của đơn vị; động viên nhiều người lao động cùng tham gia;
- Cần có cơ chế động viên, khích lệ kịp thời để người lao động đóng góp nhiều hơn cho công tác NCKH ở cơ sở.
Như vậy, với tiến trình cải cách, phát triển kinh tế, đổi mới hoạt động ngân hàng, hoàn thiện chính sách BHTG đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn hoạt động ngân hàng đang được gấp rút triển khai. Hoạt động nghiên cứu nhằm đề xuất và chuyển tín hiệu phản hồi tích cực từ cơ sở, thúc đẩy quá trình hoàn thiện chính sách được kịp thời, cần được quan tâm và khích lệ.