Trang Chủ
Chuyển biến tích cực trong xử lý nợ xấu
Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, Nghị quyết 42 có hiệu lực, tạo điều kiện cho các bộ, ngành, địa phương tích cực phối hợp với ngành Ngân hàng trong công tác xử lý nợ xấu, ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các tổ chức tín dụng (TCTD) trong quá trình thực hiện. Cùng với những quy định mới của Luật các TCTD (sửa đổi, bổ sung một số Điều của Luật các TCTD năm 2010), khuôn khổ pháp lý về xử lý nợ xấu trong quá trình tái cơ cấu các ngân hàng thương mại được hoàn thiện; kê biên, hoàn thiện thủ tục pháp lý, đưa tỷ lệ nợ xấu về mức thấp nhất.
Nghị quyết 42 cũng cho khách hàng thấy được nghĩa vụ, trách nhiệm trả nợ của mình. Từ năm 2017 trở về trước, công tác xử lý nợ rất khó khăn. Tuy nhiên, tới khi có Nghị quyết 42, thái độ của khách hàng trong việc phối hợp xử lý nợ xấu đã có chuyển biến, nhiều khách hàng trước đây chây ì, thiếu thiện chí trong việc bàn giao tài sản, chống đối nhằm kéo dài thời gian xử lý, thì sau đó đã hợp tác với các TCTD, bàn giao tài sản để các TCTD xử lý phát mại và thu hồi nợ…
Bên cạnh đó, các TCTD được phép chủ động quyết định biện pháp xử lý khoản nợ là bán nợ, thu giữ tài sản cho dù có hay không có sự đồng ý của bên vay/bên bảo đảm đã tạo áp lực rất lớn buộc bên vay/bên bảo đảm phải có trách nhiệm trong việc trả nợ và phải hợp tác với các TCTD trong quá trình xử lý nợ nếu không muốn mất tài sản.
Nhờ các giải pháp xử lý nợ xấu được triển khai đồng bộ cùng với các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa nợ xấu mới phát sinh đã góp phần giải quyết nhanh, dứt điểm nợ xấu tại các TCTD thời gian qua. Các TCTD đã xử lý được khối lượng khá lớn nợ xấu, lành mạnh hóa bảng cân đối, góp phần cải thiện đáng kể hiệu quả kinh doanh của các TCTD, đồng thời góp phần không nhỏ vào kết quả công tác cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020, thể hiện định hướng, chính sách đúng đắn của Đảng, Quốc hội, Chính phủ tạo niềm tin đối với hệ thống các TCTD nói riêng và toàn bộ xã hội nói chung đối với công tác xử lý nợ xấu trong nền kinh tế.
Ông Đoàn Văn Thắng – Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (VAMC) cho biết, Nghị quyết 42 có tác động lớn, sâu sắc đến các ngân hàng và tổ chức, trong đó có VAMC. Cho đến thời điểm hiện nay, có 21 tổ chức tín dụng đã tất toán. Từ 2018 đến nay, VAMC đã bán đấu giá thành công gần 3.000 tỷ đồng các khoản nợ và tài sản bảo đảm. Tới nay, toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đã xử lý được khoảng 530 nghìn tỷ đồng nợ xấu. Trong đó, lũy kế từ ngày 15/8/2017 đến 30/4/2021, toàn hệ thống các TCTD đã xử lý được gần 350 (66% số nợ) nghìn tỷ đồng nợ xấu xác định theo Nghị quyết số 42, đạt trung bình khoảng 8 nghìn tỷ đồng/tháng, cao hơn khoảng 2 lần so với kết quả xử lý nợ xấu nội bảng (54%), ngoại bản (21%) bán cho VAMC (25)%. Trong đó, khách hàng tự nguyện trả nợ 150 nghìn tỷ đồng, tăng gấp đôi thời điểm trước Nghị quyết 42 có hiệu lực.
Tuy nhiên, quá trình mua bán xử lý nợ xấu vẫn còn những vướng mắc, đặc biệt dịch bệnh Covid-19 với các biện pháp phòng ngừa như giãn cách xã hội đã làm ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh của VAMC. Ông Thắng cho hay, VAMC buộc phải thay đổi hình thức thực hiện từ trực tiếp sang trực tuyến, gây nhiều khó khăn trong hoạt động mua bán nợ thị trường (khảo sát tài sản, làm việc với các nhà đầu tư/khách hàng...) cũng như ảnh hưởng tới quá trình tổ chức, thực hiện xử lý nợ (thu giữ, tổ chức đấu giá tài sản ...).
Bên cạnh đó, vẫn còn một số vướng mắc trong thực tiễn thi hành pháp luật liên quan đến hoạt động xử lý nợ như: Thu giữ tài sản bảo đảm (TSBĐ), áp dụng thủ tục rút gọn để giải quyết tranh chấp liên quan đến TSBĐ tại Tòa án, thi hành án, chính sách thuế...Các TCTD thận trọng hơn trong hoạt động cấp tín dụng, chú trọng kiểm soát không để nợ xấu mới phát sinh nên việc bán nợ theo giá trị thị trường cho VAMC cũng chưa được TCTD ưu tiên thực hiện, do đó, quá trình đàm phán với các TCTD không đạt được thỏa thuận như ban đầu.
Triển khai đồng bộ các giải pháp trong tình hình mới
Để thực hiện phương hướng, nhiệm vụ năm 2021, đảm bảo hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch hoạt động đề ra, đặc biệt trong bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, các chuyên gia đưa ra khuyến nghị.
Thứ nhất, trong hoạt động mua bán xử lý nợ xấu: Cần tiếp tục đẩy mạnh việc tìm kiếm, khai thác danh sách các khoản nợ đã mua bằng trái phiếu đặc biệt, các khoản nợ đang hạch toán nội, ngoại bảng tại TCTD, triển khai làm việc với các TCTD và đối tác, lựa chọn các khoản nợ có tính khả thi trong việc xử lý sau khi mua để thực hiện mua khoản nợ theo giá trị thị trường; Tiếp tục triển khai bán đấu giá/chào giá cạnh tranh/bán thỏa thuận các khoản nợ và TSBĐ để thu hồi nợ.VAMC tiếp tục phối hợp với các TCTD thống nhất áp dụng các biện pháp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong việc xử lý các khoản nợ/TSBĐ.
Thứ hai, cần tạo lập thị trường mua bán nợ xấu tập trung, trong đó VAMC đóng vai trò là trung tâm của thị trường. Theo đó, cần tăng cường hoạt động của Câu lạc bộ AMC nhằm tăng cường chia sẻ thông tin, kết nối nhà đầu tư; Triển khai hoạt động Sàn giao dịch nợ VAMC; Chủ động tìm kiếm và mở rộng đối tác, các nhà đầu tư để thực hiện tư vấn, môi giới mua, bán nợ xấu và TSBĐ của khoản nợ trên cơ sở danh mục nợ xấu đã mua được phân loại; Kịp thời công khai hoạt động mua, bán và xử lý nợ xấu: công bố danh mục TSBĐ do VAMC đang quản lý, đăng thông báo bán đấu giá tài sản/khoản nợ, đăng thông báo thu giữ TSBĐ...tại cổng thông tin www.sbvamc.vn.
Ông Đoàn Văn Thắng cho biết, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã đồng ý xây dựng sàn giao dịch nợ xấu. Hiện tại, VAMC đang triển khai các thủ tục, điều kiện cần thiết cho việc đưa Sàn giao dịch nợ VAMC đi vào hoạt động với mục tiêu hoạt động là xử lý nhanh và dứt điểm nợ xấu, đồng thời thúc đẩy thị trường mua bán nợ phát triển với vai trò trung tâm thị trường của VAMC.
Trước đó, Câu lạc bộ xử lý nợ (CLB AMC) được thành lập năm 2020, VAMC với vai trò đầu mối xúc tiến thành lập CLB, đại diện VAMC với vai trò là chủ nhiệm CLB và tham gia bộ phận thường trực của CLB tiếp tục duy trì hoạt động của CLB trong năm 2021 nhằm giao lưu, học hỏi kinh nghiệm thực tiễn, trao đổi thông tin lẫn nhau trong công tác mua bán và xử lý nợ.
Thứ ba, cần tăng cường nguồn lực của VAMC: tiếp tục kiện toàn tổ chức, hoàn thiện bộ máy hoạt động theo Đề án cơ cấu lại và nâng cao năng lực của VAMC và Chiến lược phát triển đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã được NHNN phê duyệt.
Thứ tư, cần đẩy nhanh hoàn thiện khuôn khổ pháp lý: Hoàn thiện các quy chế nội bộ của VAMC phù hợp với các quy định của pháp luật về xử lý nợ xấu và các văn bản pháp luật có liên quan để triển khai nhanh và có hiệu quả hoạt động mua và xử lý nợ tại VAMC; Thường xuyên cập nhật, rà soát, phát hiện, kiến nghị các Bộ ngành sửa đổi, bổ sung, ban hành kịp thời các văn bản quy phạm pháp luật đối với hoạt động mua, bán và xử lý nợ xấu, góp phần tạo khuôn khổ pháp lý phù hợp cho hoạt động xử lý nợ an toàn, hiệu quả.
Về phía Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, TS. Nguyễn Quốc Hùng cũng kiến nghị Chính phủ, Quốc hội kéo dài hiệu lực Nghị quyết 42. Trên thực tế, nợ xấu luôn tồn tại song song với hoạt động cho vay của các TCTD, do vậy, việc Luật hóa các quy định về xử lý nợ xấu là rất cần thiết. Bên cạnh đó, NHNN và các cơ quan có thẩm quyền sớm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về mua bán nợ, đồng thời có các chính sách ưu đãi cho các đơn vị mua, xử lý nợ xấu để góp phần đẩy mạnh hoạt động mua bán nợ.
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI kiến nghị, cần tiếp tục kéo dài hiệu lực Nghị quyết 42. “Tốt nhất là nâng lên thành luật và áp dụng cho đến khi nào hệ thống toà án thực sự giải quyết được một cách nhanh chóng yêu cầu đòi nợ của ngân hàng, không chỉ riêng thủ tục rút gọn) – ông nói.
Đồng quan điểm, TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh, trước ảnh hưởng của dịch Covid-19, nợ xấu đã và đang tăng cao. Trong khi đó, Nghị quyết 42 sẽ hết hiệu lực chỉ trong hơn 1 năm nữa, khiến áp lực xử lý nợ xấu của hệ thống các TCTD trong thời gian tới là rất lớn. Việc luật hóa xử lý nợ xấu cũng là tăng hiệu lực, hiệu quả của công tác thể chế - một trong ba đột phá chiến lược tiếp tục được Đại hội Đảng XIII lựa chọn, thông qua.
Thứ năm, tăng cường sự phối hợp giữa các Bộ, ngành, chính quyền địa phương nhằm đẩy nhanh, hiệu quả mua bán xử lý tài sản đảm bảo, thu hồi nợ xấu, giải quyết các thủ tục pháp lý.
Thứ sáu, phía các TCTD cần tăng cường năng lực quản trị, điều hành, đánh giá tình hình, từ đó có các giải pháp nhằm hạn chế nợ xấu phát sinh, có giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp do ảnh hưởng của Covid-19 có thể làm giảm khả năng trả nợ.
