Là cơ quan trực tiếp triển khai chính sách BHTG, BHTGVN luôn nỗ lực đồng hành, thể hiện vai trò điểm tựa đối với hệ thống các TCTD. BHTGVN đang bảo vệ cho hơn 6,5 triệu tỷ đồng tiền gửi của người gửi tiền tại 1.283 tổ chức tham gia BHTG (bao gồm: 97 ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, 1 ngân hàng hợp tác xã, 1.181 QTDND, và 4 tổ chức tài chính vi mô) thông qua các nghiệp vụ BHTG như: Cấp Chứng nhận tham gia BHTG, thu phí, đầu tư nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi, kiểm tra, giám sát các tổ chức tham gia BHTG, tuyên truyền chính sách BHTG để gia tăng niềm tin người gửi tiền. BHTGVN luôn nỗ lực bảo vệ tốt nhất quyền lợi của người gửi tiền, đặc biệt là người gửi tiền nhỏ lẻ, ít thông tin và dễ bị tổn thương nếu chẳng may TCTD bị đổ vỡ.
Các TCTD quy mô vừa và nhỏ, trong đó có QTDND, là những cấu phần quan trọng của hệ thống ngân hàng. Đối với các QTDND, chính sách BHTG là “neo tựa” để các tổ chức này phát triển an toàn, bền vững. Cùng với đó, chính sách BHTG tạo dựng và củng cố niềm tin của người gửi tiền đối với các QTDND, giúp họ có thể tận dụng lợi thế am hiểu về địa bàn, gần gũi với người gửi tiền để cạnh tranh sòng phẳng, lành mạnh với các ngân hàng quy mô lớn. Đặc biệt, khi xảy ra sự cố tại QTDND, với năng lực tài chính hiện tại, tổ chức BHTG cũng đảm bảo có thể xử lý nhanh chóng, kịp thời để bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, không ảnh hưởng đến các QTDND khác hoặc gây mất an toàn hệ thống.
Luật Các TCTD sửa đổi (2017) và Đề án 1058 “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020” đã đánh dấu việc BHTGVN tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu hệ thống QTDND. Cụ thể, BHTGVN được tham gia vào phương án cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt (KSĐB) như: Cho vay đặc biệt đối với TCTD được KSĐB, mua trái phiếu dài hạn của TCTD hỗ trợ, tham gia đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi, phương án sáp nhập, hợp nhất, chuyển nhượng toàn bộ cổ phần, phần vốn góp của QTDND, tổ chức tài chính vi mô, công ty tài chính; tham gia xây dựng phương án phá sản TCTD được KSĐB. Nhiệm vụ mới này giúp BHTGVN chủ động hơn trong việc bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền thông qua việc hỗ trợ quá trình phục hồi của QTDND gặp vấn đề. Khi QTDND phục hồi và trở lại hoạt động bình thường sẽ giúp giảm tổn thất cho người gửi tiền cũng như cho nền kinh tế, đồng thời BHTGVN cũng không phát sinh nghĩa vụ chi trả. Nếu QTDND không thể phục hồi, dẫn tới phải chi trả BHTG, thì suốt quá trình tiếp cận, tham gia kiểm soát đặc biệt cũng như đánh giá phương án phục hồi, tham gia xây dựng phương án phá sản, BHTGVN đã nắm được tình trạng của QTDND, từ đó có thể ước lượng, dự trù về số dư tiền gửi được bảo hiểm, danh sách người gửi tiền được bảo hiểm; qua đó xây dựng phương án cũng như lộ trình chi trả kịp thời, đầy đủ cho người gửi tiền tại các quỹ này.
Bên cạnh đó, ngày 12/3/2019, Thủ tướng chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 06 về phát triển bền vững hệ thống QTDND, tiếp đến là Quyết định 1173/QĐ-NHNN của Thống đốc NHNN về việc ban hành Chương trình, kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị 06, trong đó nêu rõ việc tăng cường vai trò và giao nhiệm vụ Ngân hàng Hợp tác xã (NHHTX) và BHTGVN trong việc phối hợp tham gia, hỗ trợ chức năng kiểm tra, giám sát của NHNN đối với các QTDND; thực hiện tốt vai trò trách nhiệm đầu mối liên kết hệ thống của NHHTX trong điều hòa vốn, hỗ trợ cho vay đối với QTDND gặp khó khăn về tài chính, thanh khoản; tích cực tham gia xử lý các QTDND yếu kém hoặc có dấu hiệu mất an toàn trong hoạt động... Như vậy, với những chủ trương, chính sách về tái cơ cấu hệ thống QTDND theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, NHNN hiện nay tiếp tục đặt ra cho BHTGVN những nhiệm vụ quan trọng để ngày càng thực hiện tốt hơn vai trò của mình trong quá trình tái cơ cấu các TCTD, đặc biệt là các QTDND yếu kém.
Trên cơ sở những nhiệm vụ được giao, BHTGVN đã tập trung nguồn lực để tăng cường giám sát, kiểm soát chặt chẽ hoạt động QTDND, nhất là QTDND yếu kém, có vấn đề bằng các nghiệp vụ giám sát, kiểm tra chuyên sâu để kịp thời phát hiện sai phạm, báo cáo NHNN có biện pháp xử lý. Theo thông tin từ BHTGVN, kết thúc năm 2021, tổ chức này đã hoàn thành kiểm tra đối với 288 tổ chức tham gia BHTG, trong đó có 22 quỹ theo chỉ đạo của Thống đốc NHNN. Vừa qua, BHTGVN đã tổ chức đánh giá, tổng kết, rút kinh nghiệm về công tác kiểm tra theo chỉ đạo của Thống đốc NHNN năm 2021. Đồng thời, tiến hành tập huấn, hướng dẫn các nội dung, phương pháp kiểm tra để đạt được hiệu quả kiểm tra cao nhất trong năm 2022, đặc biệt là đối với các QTDND theo chỉ đạo của Thống đốc NHNN.
Đến nay, mặc dù chưa phát sinh đề nghị cho vay đặc biệt từ các TCTD bị KSĐB, tuy nhiên, với những quy định tại Thông tư số 08/2021/TT-NHNN ngày 6/7/2021 quy định về cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng (TCTD) được kiểm soát đặc biệt và Thông tư số 02/2022/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 08 do NHNN vừa ban hành, BHTGVN cho biết đã xây dựng Quy chế cho vay đặc biệt và chủ động xây dựng mức vốn dự phòng đối với nghiệp vụ cho vay đặc biệt để tạo nguồn tài chính, sẵn sàng cho vay đặc biệt đối với TCTD được KSĐB đủ điều kiện vay vốn trong thời gian tới.
Để tiếp tục tham gia sâu hơn vào quá trình tái cơ cấu các TCTD, BHTGVN cũng tập trung nghiên cứu các công cụ xử lý TCTD yếu kém theo kinh nghiệm từ các mô hình BHTG tiên tiến trên thế giới và trong khu vực để chọn ra phương pháp xử lý hiệu quả với chi phí thấp nhất phù hợp với năng lực của tổ chức BHTG ở Việt Nam. Tiêu biểu có thể kể đến các phương pháp tái cơ cấu thông qua giao dịch Mua lại và tiếp nhận nợ (P&A), ngân hàng bắc cầu, thanh lý, chi trả BHTG của Tổng công ty BHTG Nhật Bản, Hàn Quốc, Indonesia; hay giao dịch Mua bán và sáp nhập (M&A) của Tổng công ty BHTG Hàn Quốc. Kinh nghiệm cho thấy, các tổ chức BHTG sẽ lựa chọn công cụ xử lý dựa trên nguyên tắc chi phí tối thiểu, nghĩa là tổ chức BHTG sẽ thực hiện so sánh chi phí của các biện pháp xử lý có thể áp dụng, sau đó lựa chọn biện pháp phát sinh ít chi phí nhất cho quỹ BHTG cũng như ít gây ảnh hưởng đến sự ổn định của hệ thống tài chính.
Với mục tiêu luôn là người đồng hành đáng tin cậy của hệ thống các TCTD, đặc biệt là QTDND, BHTGVN cho biết sẽ tiếp tục đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến chính sách BHTG phù hợp với thực tiễn và thông lệ quốc tế; nâng cao năng lực của tổ chức để có thể tham gia sâu hơn, hiệu quả hơn vào quá trình tái cơ cấu các TCTD, đặc biệt là các QTDND có vấn đề. Cùng với đó, cải thiện chất lượng kiểm tra, giám sát và cảnh báo rủi ro; nâng cao năng lực tài chính; đẩy mạnh tuyên truyền chính sách BHTG, nhất là tại khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa nơi có hoạt động của các QTDND để tạo sự an tâm, tin tưởng hơn nữa cho người gửi tiền.