Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú phát biểu chỉ đạo
Tối ưu dư địa của chính sách tiền tệ, đảm bảo thanh khoản cho nền kinh tế
Khai mạc hội nghị, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, nhìn nhận năm 2022 và đầu năm 2023, nền kinh tế nói chung và ngành Ngân hàng nói riêng phải đối mặt với rất nhiều khó khăn; đặt ra nhiều sức ép và thách thức đan xen đối với hoạt động tín dụng của ngành Ngân hàng. Một mặt, cầu tín dụng của nền kinh tế giảm, ảnh hưởng tới khả năng hấp thụ vốn tín dụng của nền kinh tế. Ở một khía cạnh khác, trong bối cảnh thị trường vốn (trái phiếu doanh nghiệp, chứng khoán) chưa thực sự phát huy hiệu quả, chưa phát triển tương xứng với vai trò cung ứng vốn trung, dài hạn cho nền kinh tế, thì áp lực vốn đối với tín dụng ngân hàng tiếp tục ở mức cao, nhất là vốn cho lĩnh vực bất động sản, đầu tư hạ tầng...
Theo Phó Thống đốc Đào Minh Tú, nhận diện được các khó khăn, ngay từ đầu năm, NHNN đã đề ra các giải pháp cho hoạt động của ngành, điều hành rất linh hoạt, sử dụng tối đa những công cụ, dư địa của chính sách tiền tệ, đảm bảo thanh khoản cho nền kinh tế, cho từng TCTD và thanh khoản cho toàn hệ thống ngân hàng. Bên cạnh đó, NHNN đã hai lần giảm lãi suất điều hành, vận động các NHTM giảm lãi suất huy động và cho vay. Cùng với đó, tạo nhiều điều kiện tích cực, như đối với thị trường bất động sản - NHNN chưa bao giờ siết tín dụng bất động sản, mà chỉ kiểm soát chặt chẽ rủi ro vào lĩnh vực đầu cơ; ban hành chính sách hoãn giãn nợ, giữ nguyên nhóm nợ có ý nghĩa tác động trực tiếp để giảm bớt các khó khăn cho doanh nghiệp hiện nay.
Liên quan đến thị trường trái phiếu, góc độ của NHNN đang từng bước phối hợp theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để tháo gỡ khó khăn cho thị trường trái phiếu, trong đó có việc ban hành Thông tư 03/2023/TT-NHNN.
NHNN đã sử dụng tất cả các công cụ có thể để tác động đến nền kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp, người dân. Bên cạnh đó, các giải pháp điều hành như hội nghị kết nối ngân hàng – doanh nghiệp, các chương trình do địa phương tổ chức…nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận vốn.
Tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận vốn
Báo cáo kết quả hoạt động tín dụng trong những tháng đầu năm 2023, bà Hà Thu Giang - Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN cho biết, NHNN định hướng tăng trưởng tín dụng năm 2023 khoảng 14 - 15%, có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế. Trước yêu cầu phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, NHNN đã chủ động, kịp thời ban hành và quyết liệt chỉ đạo hệ thống các TCTD triển khai nhiều chính sách, giải pháp về tín dụng nhằm hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; hướng tín dụng vào lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên; tiếp tục kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng nhưng không hạ chuẩn cấp tín dụng nhằm đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống TCTD.
Về chương trình 120.000 tỷ đồng, NHNN đã triển khai tích cực, có văn bản số 2308/NHNN-TD ngày 01/04/2023 hướng dẫn các nội dung chính về lãi suất, thời gian ưu đãi để đảm bảo triển khai thống nhất cho các NHTM và các khách hàng thuộc đối tượng vay vốn; chương trình đã triển khai từ 1/4/2023.
“NHNN sẽ tiếp tục điều hành tăng trưởng tín dụng theo đúng mục tiêu, định hướng đã đề ra tại Chỉ thị 01 và các văn bản, chỉ đạo triển khai, các chính sách, giải pháp tháo gỡ khó khăn nhằm tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng của người dân, doanh nghiệp; đáp ứng yêu cầu phục hồi và phát triển kinh tế” - Bà Hà Thu Giang chia sẻ thêm về các giải pháp trong thời gian tới.
Phát biểu tại hội nghị, đại diện các ngân hàng đều thừa nhận, sức hấp thụ vốn của nền kinh tế là thách thức chính hiện nay đối với tăng trưởng tín dụng. Bà Phùng Thị Bình - Phó Tổng giám đốc Agribank cho biết, tăng trưởng tín dụng đang là vấn đề đau đầu của các ngân hàng. Tại Agribank, tăng trưởng tín dụng tại hầu hết các khu vực của ngân hàng đều giảm so với cùng kỳ năm 2022, nguyên nhân không phải do chính sách hay lãi suất mà do sức hấp thụ vốn của nền kinh tế. Để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, Agribank đã tổ chức nhiều hội nghị tín dụng và đưa ra các giải pháp tín dụng để hỗ trợ khách hàng.
Đồng quan điểm, ông Lê Ngọc Lâm – Tổng giám đốc BIDV cho biết, mặc dù BIDV luôn thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Chính phủ, NHNN, luôn tiên phong giảm lãi suất, nhưng thực tế hiện nay cho thấy nhu cầu vay vốn giảm so với giai đoạn trước do các đơn hàng xuất khẩu giảm, khách hàng cá nhân vay tiêu dùng giảm sút, dẫn đến tăng trưởng tín dụng chậm lại.
TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng, hoạt động của các doanh nghiệp đang rất khó khăn dẫn đến sức hấp thụ vốn thấp. Dù các TCTD đã rất cố gắng giảm lãi suất đầu vào để giảm lãi suất cho vay nhưng để tăng trưởng tín dụng cũng rất khó khăn. Theo ông Hùng, ngân hàng không thiếu vốn, room tín dụng không vướng, doanh nghiệp tiếp cận vốn dễ dàng. Tuy nhiên, với sức hấp thụ vốn thấp như hiện nay, dù lãi suất có thấp nữa thì các doanh nghiệp cũng không vay.
Nỗ lực triển khai các giải pháp để Thông tư 02 đi vào cuộc sống
Thông tin cụ thể về Thông tư 02, bà Hà Thu Giang cho biết, đối tượng của Thông tư 02 là khách hàng (tổ chức, cá nhân) gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh và khách hàng gặp khó khăn trả nợ vay phục vụ nhu cầu đời sống, tiêu dùng. Việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng được thực hiện kể từ ngày 24/4/2023 đến hết ngày 30/6/2024.
Điểm đáng lưu ý của Thông tư 02 so với các thông tư cơ cấu lại nợ trước đây đó là, Thông tư 02 cho phép các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được quyền chủ động trong việc xem xét, đánh giá khó khăn của khách hàng để quyết định việc cơ cấu lại khoản nợ vay của khách hàng. Việc trích lập dự phòng rủi ro tín dụng được thực hiện trong 2 năm: (i) Đến 31/12/2023 là 50% số tiền phải trích bổ sung; (ii) Đến 31/12/2024 là đủ 100% số tiền phải trích bổ sung...
Tại hội nghị, các TCTD đều có chung quan điểm: NHNN ban hành Thông tư 02 là kịp thời và cần thiết để tháo gỡ khó khăn cho ngân hàng và doanh nghiệp, trong đó các doanh nghiệp là đối tượng thụ hưởng lớn nhất. Đại diện các TCTD đánh giá, việc ban hành Thông tư 02 là giải pháp rất kịp thời của NHNN giúp cho các NHTM hỗ trợ doanh nghiệp được cơ cấu nợ không bị chuyển nhóm nợ xấu. Từ đó, các ngân hàng có thể tiếp tục xem xét cho doanh nghiệp và người dân tiếp tục vay vốn đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh, tiêu dùng với lãi suất thấp hơn.
Toàn cảnh hội nghị
Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Thống đốc Thường Đào Minh Tú đề nghị, trong giai đoạn hiện nay và sắp tới, theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng, các cấp lãnh đạo từ NHNN, NHTM cần tập trung vào các nội dung sau:
Một là, coi công tác tín dụng là quan trọng; cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, dành thời gian, dành sự quan tâm cho lĩnh vực này, là nhiệm vụ chính để tháo gỡ cho nền kinh tế; Tập trung huy động, cho vay, để đẩy mạnh khối lượng nhưng vẫn phải đảm bảo chất ượng tín dụng.
Hai là, chia sẻ với doanh nghiệp và nền kinh tế. Đây vừa là mong muốn, là lời hiệu triệu, vừa là chỉ đạo của Chính phủ. Các NHTM có thẩm quyền quyết định lãi suất, quyết định cho vay, nhưng vẫn phải đảm bảo hài hòa với mặt bằng lãi suất chung, vì hoạt động ngân hàng là hoạt động có điều kiện; phải có tinh thần hỗ trợ, quan tâm đến hiệu quả, chia sẻ với doanh nghiệp, khách hàng, hỗ trợ cho nền kinh tế, tập trung vào các dự án lớn, trọng điểm của địa phương.
Ba là, chủ động đề xuất, kiến nghị với NHNN về cơ chế, chính sách, những khó khăn để tháo gỡ chung; kiến nghị, đề xuất với chính quyền địa phương; những gì thuộc cơ chế, chính sách của Chính phủ, Trung ương; hỗ trợ, tư vấn cho doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn về thủ tục, tiêu thụ sản phẩm, dòng tiền, pháp lí…
Đối với các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, Phó Thống đốc yêu cầu:
Một là, tiếp tục triển khai có hiệu quả Chỉ thị 01, nhất là những nội dung thuộc trách nhiệm của TCTD.
Hai là, hướng dòng vốn vào các lĩnh vực sản xuất – kinh doanh, các lĩnh vực ưu tiên, động lực tăng trưởng theo chủ trương của Chính phủ; tiếp tục kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân tiếp cận vốn, nhưng không hạ chuẩn tín dụng; tiếp tục rà soát, cải tiến, cắt gọn quy trình, thủ tục phức tạp.
Ba là, các TCTD quán triệt nội dung văn bản số 2931 (ngày 24/4) liên quan đến cho vay bất động sản. Quan điểm về cho vay bất động sản từ trước đến nay là nhất quán, có kiểm soát những phân khúc rủi ro. Bốn NHTM NN cần tuyên truyền rộng rãi về gói 120 nghìn tỉ đồng, công bố ngay các dự án đã thực hiện được; báo cáo những vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện. Các NHTM khác quan tâm có thể tham gia ngay.
Bốn là, tiếp tục triển khai gói hỗ trợ 2%, không được từ chối những doanh nghiệp đủ điều kiện và phải chịu trách nhiệm với Trung ương.
Năm là, tiếp tục đẩy mạnh chương trình kết nối ngân hàng – doanh nghiệp để hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn tín dụng.
Sáu là, về lãi suất, tiếp tục triển khai các giải pháp để tiết giảm chi phí, giảm mặt bằng lãi suất cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp, người dân. Hiệp hội Ngân hàng tiếp tục vận động các NHTM nhà nước, NHTM quy mô lớn giảm lãi suất để có mặt bằng lãi suất hợp lý hơn.
Về Thông tư 02, Phó Thống đốc đề nghị các NHTM sớm ban hành quy chế nội bộ, nhưng không làm tăng thêm những điều kiện, thủ tục khó khăn, phản ánh đúng, thực chất…
Bảy là, NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố, tăng cường phối hợp và giám sát quá trình triển khai. Đẩy mạnh thông tin tuyền truyền về Thông tư 02 để các đối tượng trong diện thụ hưởng nắm được.
Cuối cùng, đối với các vụ, cục, đơn vị trực thuộc NHNN, cần thực hiện theo dõi, giám sát việc triển khai Thông tư 02. Ngoài ra, Vụ Chính sách Tiền tệ theo dõi sát diễn biến mặt bằng lãi suất, phối hợp với Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam vận động các ngân hàng tiếp tục hạ lãi suất. Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng, theo dõi, giám sát chặt chẽ việc triển khai Thông tư 02, kiến nghị xử lý kịp thời các sai phạm...