Thế giới năm vừa qua đã chứng kiến sự đổ vỡ của hàng loạt các ngân hàng thậm chí kể cả những tên tuổi được coi là “quá lớn bị đổ vỡ” thì cũng không tránh được cuộc đại khủng hoảng kinh tế. Câu chuyện đó dẫn đến hàng triệu người gửi tiền bị mất tiền gửi, chính trị, xã hội có thể bị bất ổn nếu không có sự can thiệp, xử lý kịp thời của các tổ chức BHTG. Công cụ BHTG đã được Chính phủ các quốc gia sử dụng hiệu quả trong việc xử lý đổ vỡ ngân hàng. Ví dụ ở Mỹ, tính đến thời điểm hiện nay đã có hơn 200 ngân hàng bị đổ vỡ nhưng hầu như không gây ra bất ổn về chính trị, xã hội do Tổng công ty BHTG liên bang bảo vệ đầy đủ, kịp thời không để người dân bị mất tiền gửi.
Các chuyên gia đã nhận định một trong những nguyên nhân gây ra khủng hoảng ngân hàng là do khủng hoảng về niềm tin. Chính vì vậy, khôi phục và củng cố niềm tin công chúng là nhân tố quan trọng khôi phục lại hệ thống ngân hàng. Một biện pháp hữu hiệu được sử dụng là thay đổi chính sách bảo hiểm tiền gửi để dân tin rằng nhà nước đã cam kết bảo vệ họ. Năm vừa qua hàng loạt các nước đã thay đổi cơ chế bảo hiểm như nâng hạn mức chi trả tiền gửi được bảo hiểm, thậm chí nhiều nước nâng hạn mức chi trả 100% cho các khoản tiền gửi để tạo niềm tin với dân, hoặc điều chỉnh mô hình tổ chức BHTG đảm bảo hoạt động hiệu quả.Ví dụ sau khủng hoảng, Chính phủ Anh đã chuyển đổi mô hình tổ chức BHTG trực thuộc ngân hàng TW thành mô hình độc lập để tăng khả năng hiệu quả trong việc phản ứng với thị trường để bảo vệ tốt hơn người gửi tiền. Hầu hết các nước đều có Luật BHTG điều chỉnh hoạt động bảo hiểm tiền gửi. Tuy nhiên để đối phó với khủng hoảng năm vừa qua, thế giới đã chứng kiến sự điều chỉnh chính sách BHTG nhiều nhất từ trước tới nay. Sự phản ứng chính sách kịp thời như vậy là phù hợp với diễn biến của thị trường và tạo được niềm tin công chúng đối với hệ thống ngân hàng.
Hệ thống tài chính ngân hàng của nước ta trong những năm gần đây đã có sự phát triển mạnh mẽ về quy mô và sản phẩm dịch vụ. Các ngân hàng không ngừng cải tiến công nghệ, phương pháp quản trị để cạnh tranh. Đồng thời nền kinh tế Việt Nam nói chung và lĩnh vực tài chính ngân hàng nói riêng không thể tránh khỏi những tác động của thị trường thế giới. Chính những tác động đó làm ra tăng nguy cơ rủi ro đối hệ thống ngân hàng và với người gửi tiền. Thậm chí người gửi tiền không thể lường trước các nguy cơ và họ không có khả năng chống đỡ với những rủi ro đó. Nhà nước cần sử dụng công cụ BHTG hiệu quả đảm bảo an toàn hệ thống và người gửi tiền thông qua việc thiết kế chính sách BHTG phù hợp.
BHTGVN đã ra đời sau khi hàng loạt các quỹ tín tín dụng bị đổ vỡ vào những năm cuối của thập niên 90. Vào thời kỳ đó hệ thống ngân hàng đã bị tổn thương nặng nề như người dân mất tiền gửi dẫn đến việc họ mất niềm tin, có tiền tích lũy dân không gửi vào hệ thống ngân hàng, nhiều nơi dân còn biểu tình gây mất ổn định chính trị. BHTG là công cụ tài chính được Nhà nước sử dụng để thực hiện sứ mệnh “chữa lành vết thương” đó. Hơn 10 năm triển khai chính sách BHTG, BHTGVN đã thực hiện tốt vai trò bảo vệ người gửi tiền và đảm bảo an toàn lành mạnh hoạt động ngân hàng thông qua các công cụ nghiệp vụ như kiểm tra, giám sát, hỗ trợ tài chính, chi trả tiền gửi. BHTGVN đã trực tiếp tham gia “dập tắt đám cháy” đổ vỡ ở gần 20 Quỹ tín dụng trên nằm rải ở khắp các thành phố và tỉnh thành trên cả nước tránh nguy cơ đổ vỡ dây truyền, tình hình an ninh chính trị được ổn định.
Tuy nhiên, văn bản pháp lý cao nhất điều chỉnh hoạt động BHTG tại nước ta là Nghị định. Hiện nay quy chế pháp lý về BHTG đã thể hiện nhiều bất cập như hạn mức chi trả tiền gửi thấp (chỉ 50 triệu đồng), chức năng, địa vị pháp lý của tổ chức BHTG, cơ chế phân công, phối hợp trong việc giám sát, xử lý đổ vỡ chưa phân định rõ ràng. Những điều đó ảnh hưởng đến việc bảo vệ người gửi tiền, hiệu quả giám sát tài chính, niềm tin công chúng đối với hệ thống tài chính ngân hàng. Đồng thời, Luật Ngân hàng Nhà nước sửa đổi và Luật các tổ chức tín dụng sửa đổi sắp được Quốc hội thông qua sẽ tạo hành lang pháp lý phù hợp điều chỉnh hoạt động ngân hàng hiện nay. Chính vì vậy, để giải quyết vấn đề đó nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động bảo hiểm tiền gửi hướng tới việc bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người gửi tiền, tạo sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật về tài chính ngân hàng thì việc ban hành Luật BHTG là cần thiết.