Vai trò của BHTGVN trong việc bảo vệ quyền lợi người gửi tiền và sự phát triển an toàn của các tổ chức tín dụng
Trước khi thành lập BHTGVN, vào cuối những năm 80 của thế kỷ trước, sự đổ vỡ của hàng loạt các Hợp tác xã tín dụng (HTXTD) đã làm cho nhiều gia đình lâm vào cảnh khuynh gia, bại sản do không lấy lại được số tiền dành dụm, chắt chiu của cả cuộc đời do gửi vào các HTXTD bị đổ vỡ. Khi đó, chưa có một tổ chức nào đứng ra chịu trách nhiệm bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền khi mà tổ chức tín dụng nơi họ gửi tiền bị đổ bể. Họ chỉ còn trông cậy vào Nhà nước và các cấp chính quyền tại địa phương để mong sao nhận lại được một phần số tiền đã gửi. Thời gian này niềm tin của người dân nói chung, người gửi tiền nói riêng đối với các HTXTD, hệ thống ngân hàng đã bị suy giảm nghiêm trọng nghiêm trọng, hoạt động ngân hàng gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, việc bảo vệ quyền lợi người gửi tiền, nâng cao niềm tin công chúng, góp phần duy trì sự phát triển an toàn lành mạnh của hệ thống ngân hàng là nột nhiệm vụ vô cùng quan trong của lãnh đạo NHNN Việt Nam cũng như của Đảng và Nhà nước. Chính vì lẽ đó mà tổ chức BHTG đã được Chính phủ quyết định thành lập.
Tổ chức BHTG ra đời tại Việt Nam đến nay đã được gần 10 năm ( BHTGVN được thành lập theo quyết định 218/QĐ-TTg, ngày 9/11/1999 của Thủ tướng Chính phủ), thời gian tuy chưa phải là dài nhưng nó ra đời trong bối cảnh khủng hoảng tài chính khu vực Châu Á ( 1997-1998) đang tác động mạnh mẽ đến hệ thống tài chính – ngân hàng Việt Nam, đó là sự đổ vỡ của một số ngân hàng cổ phần ( Ngân hàng Việt Hoa, Ngân hàng Nam Đô) và một loạt các QTDNDCS trong phạm vi toàn quốc nên nó đã nhanh chóng phát huy được vai trò trong việc bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền và góp phần duy trì sự phát triển ổn định của các tổ chức tín dụng. Những kết quả mà BHTGVN đạt được trong 10 năm qua thể hiện trên một số mặt chính sau đây:
Một là, chi trả tiền gửi được bảo hiểm cho người gửi tiền. Sau một thời gian ngắn đi vào hoạt động ( cuối năm 2001), BHTGVN đã bắt tay vào việc chi trả tiền gửi được bảo hiểm cho người gửi tiền tại một số QTDND cơ sở do hoạt động yếu kém phải giải thể bắt buộc mà ngày đó đang có nguy cơ lan rộng làm ảnh hưởng đến sự an toàn của hệ thống QTD nói riêng cũng như của cả hệ thống ngân hàng nói chung. Việc chi trả kịp thời tiền gửi được bảo hiểm tại các QTD này đã thể hiện được vai trò của BHTGVN trong việc bảo vệ quyền lợi người gửi tiền, tạo lập được lòng tin của người dân đối với hệ thống ngân hàng, ngăn chặn được sự đỗ vỡ dây truyền.
Hai là, giám sát 100% các tổ chức tham gia BHTG và thực hiện nhiều cuộc kiểm tra tại các tổ chức này. Qua hoạt động giám sát từ xa và kiểm tra tại chỗ, BHTGVN đã có những kiến nghị và cảnh báo giúp tổ chức tham gia BHTG khắc phục các sai phạm và có biện pháp để phòng ngừa rủi ro.
Ba là, hỗ trợ tài chính đối với tổ chức tham gia BHTG gặp khó khăn tạm thời về khả năng chi trả. Việc hỗ trợ tài chính để giải quyết khó khăn tạm thời về chi trả là rất cần thiết đối với các tổ chức tham gia BHTG, đặc biệt là các QTDND cơ sở khi có khủng hoảng tài chính. Sau khi được BHTGVN hỗ trợ các QTD đều vượt qua được khó khăn, trở lại hoạt động bình thường và đã trả hết nợ cho BHTGVN.
Bốn là, đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền về chính sách BHTG: Bên cạnh những kết quả về hoạt động nghiệp vụ, công tác thông tin tuyên truyền của BHTGVN cũng đã được đẩy mạnh. Thông qua các phương tiện truyền thông, các chính sách về BHTG đã được truyền tải kịp thời tới công chúng. Qua đó, người dân ngày càng hiểu rõ hơn chính sách của Đảng, Nhà nước về BHTG cũng như quyền lợi của mình khi gửi tiền vào các ngân hàng, không hoang mang, dao động đổ xô đi rút tiền hàng loạt khi có những tin đồn thất thiệt về tình hình hoạt động của một ngân hàng nào đó làm mất an toàn của hệ thống ngân hàng.
Sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách BHTG để phát huy tốt vai trò của tổ chức này
Những gì mà BHTGVN làm được trong thời gian qua cho thấy vai trò của tổ chức này đối với việc bảo vệ quyền lợi người gửi tiền và sự an toàn của hệ thống tài chính – ngân hàng là rất lớn. Tuy vậy, cho đến nay hoạt động của tổ chức BHTG Việt Nam còn gặp không ít khó khăn do thiếu khuôn khổ về pháp lý ( chưa có Luật BHTG), các văn bản dưới luật chưa đồng bộ, chưa đầy đủ, năng lực tài chính còn hạn chế....Những bất cập này đã làm ảnh hưởng tới việc triển khai một số chức năng, nhiệm vụ được giao của BHTGVN như nghiệp vụ giám sát, kiểm tra, nghiệp vụ tiếp nhận và xử lý các tổ chức có vấn đề… Để BHTGVN phát huy tốt hơn nữa vai trò bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền, nâng cao niềm tin công chúng, góp phần đảm bảo cho hệ thống tài chính – ngân hàng phát triển ổn định thiết nghĩ cần phải sớm giải quyết những bất cập trên.