Việt Nam phối hợp đổi mới hệ thống giám sát tài chính
Thủ tướng đánh giá, trong mấy thập kỷ qua các quốc gia Đông Á đã đạt được thành tựu to lớn trong việc phát triển kinh tế , trong liên kết nội khối cũng như trong hội nhập kinh tế thế giới. Những thành tựu đó làm cho Đông Á thực sự đóng vai trò động lực quan trọng trong tiến trình phát triển kinh tế toàn cầu. Quá trình liên kết hội nhập sâu trong tình hình tài chính, tăng cường liên kết chính sách vĩ mô đã góp phần quan trọng để mỗi quốc gia đã khắc phục hậu quả của khủng hoảng tài chính trước đây và giảm tác động tiêu cực của suy thoái kinh tế toàn cầu đang diễn ra như hiện nay. Trong quá tình này nhiều nền kinh tế được cải tiến toàn diện và sâu sắc. Hệ thống thể chế tài chính đổi mới cơ chế phối hợp giám sát tài chính, đề cao vai trò của tổ chức tài chính quốc tế nhằm vận dụng tối đa các kinh nghiệm và phát huy hiệu quả các giải pháp triển khai giúp củng cố nền tảng cho quá trình phục hồi kinh tế toàn cầu cũng như tạo ra nhiều thay đổi về diện mạo và cấu trúc hệ thống tài chính thế giới..
Tuy nhiên, những hệ quả của khủng hoảng tài chính thế giới và suy thoái kinh tế toàn cầu, những diễn biến phục tạp hiện nay trên thị trường tài chính thế giới đang đặt hệ thống tài chính khu vực Đông Á trước không ít rủi ro đòi hỏi nhà lãnh đạo, các nhà hoạch định chính sách tài chính, các cơ quan giám sát tài chính phải tiếp tục lộ trình cải cách tăng cường phối hợp chính sách và giám sát thị trường hiệu quả để xây dựng hệ thống tài chính Đông Á an toàn và bền vững hơn.
Tại Việt Nam, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, duy trì tốc độ tăng trưởng khá cao bình quân 7%/năm, đời sống nhân dân cải thiện, chính trị ổn định, quốc phòng, an ninh được giữ gìn, vị thế quốc tế không ngừng được nâng cao. Năm 2012, trong bối cảnh có nhiều khó khăn, thách thức nhưng Việt Nam ổn định được kinh tế vĩ mô, kiểm soát được lạm phát, duy trì tốc độ tăng trưởng GDP 5%, xuất khẩu tăng gần 20%, đảm bảo an sinh xã hội và phúc lợi xã hội cho người dân. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn là nước nghèo, thành tựu đạt được chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, kinh tế phát triển chưa bền vững, năng suất, chất lượng, hiệu quả sức cạnh tranh thấp thể chế kinh tế, chất lượng nguồn nhân lực, kết cấu hạ tầng vẫn là điểm yếu cản trở sự phát triển.
Hiện nay Việt Nam đang thực chiến lược tiếp tục đẩy mạnh hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển nhanh bền vững đất nước phấn đấu xây dựng Việt Nam cơ bản thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Để đạt được mục tiêu này, Việt Nam đang thực hiện chuyển đổi mô hình tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, tập trung cơ cấu sản xuất dịch vụ cơ cấu lại đầu tư, cơ cấu hệ thống doanh nghiệp nhà nước và hệ thống tài chính tín dụng, điều chỉnh chiến lược thị trường theo hướng nâng cao chất lượng hiệu quả và sức cạnh tranh nền kinh tế. Trọng tâm chương trình tái cơ cấu thị trường tài chính Việt Nam là tái cấu trúc hệ thống ngân hàng, tăng cường hạ tầng tài chính, đổi mới cơ chế ổn định tài chính và giám sát thị trường tài chính theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế nhằm đảm bảo tăng cường phối hợp khu vực và quốc tế; đổi mới phối hợp trong giám sát tài chính, đề cao vai trò tổ chức tài chính quốc tế nhằm đổi mới hiệu quả hơn trong việc giám sát rủi ro hệ thống tài chính có tính liên thông toàn cầu.
Đây là hội nghị quốc tế lần đầu tiên về ổn định tài chính vĩ mô tại Việt Nam, nỗ lực tổ chức hội nghị này là minh chứng rõ nét cho quyết tâm cải cách hệ thống tài chính của Chính phủ Việt Nam. Thủ tướng tin tưởng với những trao đổi cởi mở, đưa ra các ý tưởng, đề xuất giải pháp sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc tăng cường mối quan hệ, phối hợp giữa các cơ quan giám sát ở Đông Á và trên toàn cầu.
Giải pháp ổn định tài chính
Hội nghị tập trung phân tích và đưa ra một số giải pháp để ổn định tài chính. Để đạt được mục tiêu đó, nội dung chính của hội nghị tập trung vào thảo luận một số chủ đề như tăng cường chính sách thận trọng và quy chế tài chính; đẩy mạnh nền tảng tài chính và những giải pháp cơ bản hướng tới mục tiêu ổn định hệ thống; ổn định thị trường tài chính khu vực Đông Á vì sự phát triển bền vững của nền kinh tế khu vực và kinh tế toàn cầu. Đại diện các cơ quan hoạch định chính sách và các cơ quan quản lý, giám sát sẽ thảo luận đánh giá sự ổn định tài chính của khu vực và đề xuất các giải pháp nhằm xây dựng một hệ thống tài chính Đông Á an toàn hơn.
Với phương châm “Đừng bao giờ lãnh phí những cơ hội mang lại bởi cuộc khủng hoảng tích cực” diễn giả Jeff Miller- Chuyên gia tài chính cao cấp - Viện nghiên cứu Ổn định tài chính, Ngân hàng thanh toán quốc tế đã đưa ra những mục tiêu và tiêu chuẩn của Basel III trong việc giám sát thị trường tài chính. Theo đó, cần nâng cao khả năng phục hồi của các ngân hàng, giảm thiểu các yếu tố chu kỳ, giải quyết vấn đề rủi ro hệ thống, cần nhìn nhận và giải quyết vấn đề “quá lớn để đổ vỡ” và rủi ro đạo đức, quản trị, giám sát và nguyên tắc thị trường. Tác giả cũng cho rằng việc thực hiện Basel III cần đảm bảo đầy đủ, kịp thời và nhất quán để phát huy lợi ích chính của Basel nhằm đảm bảo khả năng phục hồi của hệ thống ngân hàng toàn cầu, khôi phục niềm tin của thị trường đối với các quy định và các cải cách quy định, cung cấp sân chơi bình đẳng.
Diễn giả TS. Thorsten Freihube Trưởng Ban Ổn định tài chính Bafin- Cơ quan giám sát Tài chính Liên bang Đức đề cập đến những thách thức đối với các quy định và chuẩn mực an toàn tài chính của các tổ chức tài chính châu Âu. Để ổn định tài chính, Châu Âu đã có những phản ứng chính sách kịp thời. Theo đó chính sách của Châu Âu đối với cuộc khủng hoảng tài chính là giám sát cẩn trọng vĩ mô, tăng cường khả năng phục hồi của hệ thống tài chính, các cơ quan giám sát cần phát triển các phương pháp giám sát cẩn trọng vĩ mô vốn được thiết kế nhằm xác định xu hướng và sự phát triển…Để đối phó với khủng hoảng và ổn định tài chính, phản ứng chính sách của Châu Âu tập trung vào một số vấn đề như áp dụng những quy định và chuẩn mực thống nhất, áp dụng giám sát hợp nhất, đổi mới chính sách bảo hiểm tiền gửi, giải pháp xử lý đổ vỡ ngân hàng…
Ông Tokia Morita- Cơ quan dịch vụ tài chính Nhật Bản đã đưa ra các vấn đề chính của cuộc cải cách quy định tài chính toàn cầu tập trung vào một số vấn đề như quy định về vốn/ thanh khoản đối với hoạt động ngân hàng quốc tế (Basel III), các tổ chức tài chính quan trọng đối với hệ thống, hoạt động ngân hàng ngầm, cải cách thị trường phái sinh thứ cấp, các sáng kiến về quy định tài chính của các quốc gia phát triển. Ông cũng đưa ra những bài học kinh nghiệm của Nhật Bản trong việc đảm bảo ổn định tài chính như xác định giám sát an toàn vĩ mô là quan trọng, yêu cầu về vốn chặt chẽ không phải là giải pháp cho mọi vấn đề, nhưng rất quan trọng, xác định kích thước lỗ hổng rồi khắc phục nó, cần tập trung giám sát đối với mô hình kinh doanh của ngân hàng, tính bền vững và các dạng rủi ro, chế độ xử lý nợ đặc biệt.
Ông Liao Min- Tổng giám đốc Văn phòng CBRC tại Thượng Hải cũng đưa ra những kinh nghiệm của Trung Quốc trong việc giám sát ổn định tài chính. Theo đó, Trung Quốc tự động điều chỉnh tỷ lệ dự trữ bắt buộc theo điều kiện thị trường, đặt trần tăng trưởng tín dụng, lựa chọn vấn đề quan trọng nhất và giải quyết, ưu tiên các ngân hàng thương mại nhà nước và hợp tác xã tín dụng nông thôn, có cân nhắc tới quy mô của các ngân hàng…áp dụng các chuẩn mực quốc tế về đệm vốn và tỷ lệ đòn bẩy, yêu cầu về trích lập dự phòng rủi ro theo chuẩn quốc tế, tăng cường giám sát các tổ chức tài chính quan trọng trong hệ thống, ngăn chặn việc ngân hàng cho vay từ kinh doanh chứng khoán- ngăn chặn có hiệu quả tiền của người gửi tiền chảy vào thị trường cổ phiếu mang tính đầu cơ cao, cấm ngân hàng bảo lãnh phát hành trái phiếu, áp dụng công cụ cảnh báo rủi ro sớm, hợp nhất giám sát an toàn vĩ mô và vi mô; cần có tầm nhìn rộng hơn khi quản lý rủi ro hệ thống, việc quản lý rủi ro hệ thống từ lĩnh vực ngân hàng không thể và không nên chỉ dựa vào nỗ lực của cơ quan điều tiết và ngân hàng TW. Trung Quốc cũng đánh giá hệ thống tài chính của nước này đang phát triển và những rủi ro không ngờ đối với sự ổn định sẽ phát triển. Do vậy sứ mệnh của cơ quan quản lý là tiếp tục phát triển một bộ các chỉ số và các công cụ chính sách thận trọng vĩ mô hiệu quả, tiếp tục cải cách hệ thống tài chính, tăng cường hợp tác khu vực vì sự ổn định tài chính.