Trang Chủ
Trong bối cảnh ngày càng có nhiều tổ chức tham gia BHTG, đặc biệt là các quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) hoạt động yếu kém và tiềm ẩn nhiều rủi ro, công tác kiểm tra càng trở nên cấp thiết. Để đảm bảo hoạt động an toàn và lành mạnh của các tổ chức tín dụng (TCTD), Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt, cùng với các văn bản chỉ đạo nhằm bảo đảm an ninh, an toàn trong mọi hoạt động ngân hàng, trong đó có QTDND. Một trong những biện pháp quan trọng là Chỉ thị số 06/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường bảo đảm an toàn hoạt động, củng cố hệ thống QTDND, cùng Đề án "Củng cố và phát triển hệ thống QTDND đến năm 2020, định hướng đến năm 2030". Theo đó, BHTGVN được giao nhiệm vụ tham gia sâu hơn vào quá trình cơ cấu lại hệ thống các TCTD, với trọng tâm là QTDND.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Thống đốc NHNN, từ năm 2019, BHTGVN đã thực hiện kiểm tra đối với QTDND theo yêu cầu của NHNN, bao gồm các nội dung: Hoạt động huy động tiền gửi tiết kiệm, quản lý và sử dụng ấn chỉ quan trọng, chấp hành quy định về tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động, và hoạt động cho vay. Đặc biệt, việc đối chiếu trực tiếp với người gửi tiền và khách hàng vay vốn là một phần công việc nhạy cảm, đòi hỏi sự tỉ mỉ, kỹ năng và sự nhạy bén trong tác nghiệp.
Nhận thức sâu sắc về nhiệm vụ chính trị này, Chi nhánh đã triển khai công tác kiểm tra theo yêu cầu một cách nghiêm túc và hiệu quả. Đặc biệt, Chi nhánh đã ưu tiên nguồn lực và đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm, kỹ năng tốt nhất để thực hiện nhiệm vụ. Trong giai đoạn 2019-2024, Chi nhánh đã thực hiện kiểm tra đối với 42 QTDND trên địa bàn TP. Hà Nội và các tỉnh Hà Nam, Thái Bình, Hưng Yên, Bắc Ninh, Nam Định, Sơn La, Đồng Tháp. Trong đó có 6 QTDND ngoài địa bàn Chi nhánh phụ trách, 13/42 QTDND có hoạt động liên xã với ít nhất 1 phòng giao dịch trực thuộc, có 16 đơn vị nguồn vốn dưới 100 tỷ đồng, 17 đơn vị nguồn vốn từ 100 đến 200 tỷ đồng; và 9 đơn vị có nguồn vốn trên 200 tỷ đồng. Với sự gia tăng số lượng, tỷ trọng số cuộc kiểm tra qua hàng năm, Chi nhánh đã góp phần tích cực vào kết quả kiểm tra QTDND của BHTGVN theo yêu cầu của NHNN.
Trong suốt 5 năm qua, Chi nhánh đã ưu tiên nguồn lực để đảm bảo kiểm tra đầy đủ các nội dung theo yêu cầu của NHNN. Cụ thể, trong quá trình kiểm tra, Chi nhánh đã kiểm tra gần 60.000 bộ hồ sơ tiền gửi với số dư tiền gửi lên đến 5.683 tỷ đồng, trong đó kiểm tra chi tiết toàn bộ 13.667 bộ hồ sơ tiền gửi (chiếm 22,8% tổng số hồ sơ); thực hiện đối chiếu 5.758 bộ hồ sơ của 1.512 khách hàng, với 1.232 tỷ đồng tiền gửi, chiếm 21,7% tổng số dư tiền gửi của các QTDND được kiểm tra. Về hồ sơ tín dụng, Chi nhánh đã kiểm tra hơn 3.438 bộ hồ sơ với tổng dư nợ là 3.089 tỷ đồng, trong đó thực hiện đối chiếu, xác minh dư nợ tín dụng và kiểm tra mục đích sử dụng vốn vay của 1.665 khách hàng, với tổng dư nợ đối chiếu là 2.131 tỷ đồng.
Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và việc tập trung nguồn lực, cùng đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm và kỹ năng tốt nhất, công tác kiểm tra theo yêu cầu của Chi nhánh trong thời gian qua đã đạt được những hiệu quả nổi bật như:
Hoàn thành 100% kế hoạch kiểm tra: Dù số lượng QTDND được giao kiểm tra 2024 đã tăng gấp 7 lần so với giai đoạn thí điểm, Chi nhánh vẫn luôn hoàn thành toàn bộ kế hoạch kiểm tra được giao. Mỗi đoàn kiểm tra đều đảm bảo thực hiện đầy đủ các nội dung kiểm tra, từ việc xác minh các hồ sơ tiền gửi, tiền vay cho đến kiểm tra việc tuân thủ các quy định về an toàn hoạt động của các tổ chức tham gia BHTG.
Rút ngắn thời gian kiểm tra: Các đoàn kiểm tra của Chi nhánh đã rút ngắn được thời gian kiểm tra so với những năm trước theo từng giai đoạn. Cụ thể, thời gian kiểm tra trung bình đã giảm từ 15 ngày theo quy định (năm 2019) xuống còn 13,6 ngày (năm 2020) khi nội dung kiểm tra còn đơn giản, và đã giảm từ 20 ngày (năm 2021) xuống 16,5 ngày (năm 2024) khi nội dung kiểm tra ngày càng mở rộng và chuyên sâu, cho thấy sự cải thiện đáng kể về hiệu quả công tác kiểm tra.
Giảm số lượng nhân sự trong đoàn kiểm tra: Số lượng cán bộ trong một đoàn kiểm tra đã giảm qua các năm, từ 7 cán bộ trong một đoàn xuống còn 5 cán bộ. Trong khi số lượng công việc và chất lượng kiểm tra không giảm, thậm chí được nâng cao nhờ vào việc lựa chọn cán bộ có trình độ, kinh nghiệm tốt nhất và áp dụng quy trình làm việc hợp lý.
Phát hiện và xử lý vi phạm hiệu quả: Công tác kiểm tra của Chi nhánh đã giúp phát hiện nhiều vi phạm và tồn tại trong hoạt động của các QTDND, từ đó đưa ra những khuyến nghị cụ thể giúp các tổ chức khắc phục. Riêng trong năm 2024, các đoàn kiểm tra đã phát hiện 47 vi phạm, đề xuất 114 khuyến nghị với các QTDND để khắc phục và 114 khuyến nghị gửi NHNN để chỉ đạo xử lý. Đặc biệt, đã có kiến nghị NHNN Chi nhánh xử phạt 2 QTDND vi phạm hành chính trong hoạt động.
Kết quả kiểm tra của Chi nhánh đã nhận được sự đồng thuận và đánh giá cao từ các đối tượng kiểm tra, NHNN Chi nhánh các tỉnh, thành phố. Hoạt động này đã đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng nhân lực của BHTGVN, đồng thời cung cấp những thông tin đánh giá khách quan về hoạt động của các QTDND. Nhờ đó, công tác kiểm tra không chỉ bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền mà còn góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các TCTD, đồng thời bảo đảm sự phát triển an toàn và lành mạnh của ngành ngân hàng.
Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, công tác kiểm tra theo yêu cầu vẫn đối mặt với không ít khó khăn và thách thức. Các tổ chức tham gia BHTG có quy mô và hình thức hoạt động rất đa dạng, từ các tổ chức lớn ở thành thị cho đến các tổ chức nhỏ ở vùng sâu, vùng xa. Sự khác biệt và không đồng đều về trình độ dân trí cũng như khả năng tiếp cận thông tin tài chính giữa các địa phương tạo ra những thách thức lớn trong quá trình kiểm tra. Thêm vào đó, văn bản pháp lý hiện hành điều chỉnh hoạt động này còn chưa đầy đủ, chưa đồng bộ. Việc đối chiếu và xác minh thông tin về tiền gửi, tiền vay cũng gặp không ít khó khăn, đặc biệt là do thiếu sự hợp tác từ phía khách hàng của các QTDND.
Để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra theo yêu cầu, Chi nhánh chia sẻ một số kinh nghiệm như sau:
Thứ nhất, kịp thời lĩnh hội, quán triệt việc tuân thủ nghiêm túc sự chỉ đạo, hướng dẫn từ NHNN, BHTGVN; Cấp ủy, Ban giám đốc Chi nhánh xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, được ưu tiên bố trí nguồn lực thực hiện.
Thứ hai, phối hợp chặt chẽ với NHNN khu vực trong công tác trao đổi thông tin, chỉ đạo các QTDND và xử lý các vấn đề phát sinh. Điều này thể hiện qua các buổi làm việc trực tiếp, trong đó thông tin giữa các cấp được chia sẻ kịp thời và chính xác, giúp giải quyết các vấn đề phát sinh. Nhờ đó, việc chỉ đạo và xử lý vấn đề được thực hiện nhanh chóng, thống nhất, và phù hợp.
Thứ ba, nêu cao tinh thần trách nhiệm, gương mẫu và phát huy sức mạnh tập thể, khuyến khích đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm tra. Chi nhánh chú trọng phát huy tinh thần trách nhiệm của cán bộ, đặc biệt trong việc xung phong nhận nhiệm vụ khó. Các phòng chủ động lập danh sách cán bộ tham gia đào tạo, bồi dưỡng để thực hiện nhiệm vụ kiểm tra. Cán bộ có kinh nghiệm được tập trung vào các nhiệm vụ kiểm tra quan trọng.
Dựa trên kết quả nghiên cứu và thực tế triển khai, Chi nhánh đã xây dựng và áp dụng bổ sung 8 biểu mẫu để hỗ trợ đơn vị được kiểm tra thuận lợi hơn trong việc cung cấp số liệu. Điều này không chỉ giúp các QTDND mà còn giúp các Đoàn kiểm tra sớm tiếp cận, làm rõ thông tin, xác định chính xác các tồn tại, vi phạm và nguyên nhân.
Để hỗ trợ hiệu quả công tác kiểm tra, đặc biệt trong kiểm tra, đối chiếu thông tin về tiền gửi, tiền vay và mục đích sử dụng vốn vay, Chi nhánh đã nghiên cứu, tổng hợp và áp dụng thử nghiệm Cẩm nang hướng dẫn thực hiện công tác kiểm tra, đối chiếu và xác minh trực tiếp với người gửi tiền và người vay tiền của QTDND. Kết quả đã giúp các thành viên trong đoàn kiểm tra tự tin hơn trong việc thực hiện công tác đối chiếu kiểm tra. Hơn nữa, Cẩm nang này không chỉ hỗ trợ trong việc đối chiếu thông tin, mà còn giúp đội ngũ kiểm tra tìm hiểu, bổ sung các thông tin quan trọng, từ đó đánh giá chính xác hơn các nội dung kiểm tra khác.
Thứ tư, phát huy tính tự giác và trách nhiệm trong công tác kiểm tra, đồng thời tôn trọng và khuyến khích sự hợp tác từ các bên liên quan, là một trong những yếu tố quan trọng giúp nâng cao hiệu quả công việc. Chi nhánh đã thực hiện việc phân công nhiệm vụ một cách cụ thể và chi tiết theo thời gian, qua đó tăng cường ý thức trách nhiệm của các cán bộ. Bên cạnh đó, Chi nhánh cũng chú trọng việc ghi nhận và đánh giá kịp thời đối với những cán bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ. Việc này không chỉ khuyến khích cán bộ tiếp tục phát huy năng lực cá nhân trong công tác mà còn tạo động lực để các thành viên trong đoàn kiểm tra làm việc hiệu quả hơn. Từ đó, môi trường làm việc có sự gắn kết, phối hợp nhịp nhàng giữa các cá nhân và các bộ phận, giúp đạt được kết quả kiểm tra chính xác và đầy đủ, đồng thời đảm bảo sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định và yêu cầu của NHNN.
Trần Quốc Thành
Giám đốc Chi nhánh BHTGVN tại TP Hà Nội
