Trong năm 2016, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, NHNN đã thể hiện sự chủ động, linh hoạt trong điều hành chính sách tiền tệ trên cơ sở chỉ đạo của Chính phủ và phù hợp với sự thay đổi lớn của tình hình thực tế. Những kết quả đạt được cho thấy năm 2016 tiếp tục là một năm thành công trong điều hành chính sách tiền tệ, nổi bật là tỷ giá và thị trường ngoại hối được giữ ổn định, niềm tin vào đồng tiền Việt Nam tăng lên, ngăn chặn được tình trạng găm giữ ngoại tệ trong nền kinh tế; đồng thời mặt bằng lãi suất vẫn tiếp tục giảm; tín dụng tăng trưởng tốt; tiếp tục phát triển thanh toán không dùng tiền mặt; an toàn hoạt động của hệ thống các TCTD được đảm bảo.
Nhiều văn bản chỉ đạo có lợi cho doanh nghiệp, người dân
Năm 2016, thị trường cũng đón nhận những văn bản chỉ đạo điều hành quyết liệt và có tính đột phá từ Tân Thống đốc. Ngày 27/5/2016, cùng lúc Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng đã ban hành 3 văn bản khiến thị trường chấn động: Chỉ thị số 04/CT-NHNN, Thông tư 06/2016/TT-NHNN và Thông tư 07/2016/TT-NHNN đã tháo gỡ được những vấn đề mà doanh nghiệp và thị trường kêu khó nhất thời điểm đó. Chỉ thị số 04/CT-NHNN về một số giải pháp điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng những tháng cuối năm 2016 để góp phần thực hiện các mục tiêu của Chính phủ, kiên định với mục tiêu đã đề ra tại Chỉ thị số 01/CT-NHNN ngày 23/2/2016, thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng không chủ quan với diễn biến của lạm phát.
Nức lòng thị trường nhất có lẽ là Thông tư 06/2016/TT-NHNN thay thế Thông tư 36/2015/TT-NHNN. Theo đó, hệ số rủi ro cho vay bất động sản từ mức dự kiến 250% xuống còn 200%, tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn dự kiến từ 40% lên 50%. Thông tư 07/2016/TT-NHNN thay thế Thông tư 24/2015/TT-NHNN về quy định hoạt động cho vay bằng ngoại tệ được ban cùng ngày cũng được chuyên gia, doanh nghiệp đón nhận và đánh giá cao. Phản hồi về sự điều chỉnh này, các chuyên gia, ngân hàng và doanh nghiệp đánh giá là một sự “linh hoạt, mềm dẻo” của Tân Thống đốc trong điều kiện nền kinh tế, doanh nghiệp cần nguồn vốn để phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh, tăng trưởng kinh tế…Sau đó, tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, đến giữa tháng 11/2016, NHNN ban hành Thông tư số 31/2016/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 24/2015/TT-NHNN quy định TCTD được xem xét, quyết định cho khách hàng vay vốn bằng ngoại tệ để đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn ở trong nước nhằm thực hiện phương án sản xuất kinh doanh hàng xuất khẩu đến hết 31/12/2017.
Ngoài ra, tạo điều kiện để người dân, doanh nghiệp tiếp cận được vốn vay từ chương trình tín dụng cho vay hỗ trợ nhà ở theo Nghị quyết 02/NQ-CP, NHNN đã chỉ đạo các TCTD tích cực triển khai, tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp, nhờ đó tích cực hỗ trợ người dân cải thiện chỗ ở, tạo điều kiện giúp doanh nghiệp giải phóng hàng tồn kho, phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh.
Năm 2016 cũng là năm thứ 3 NHNN chỉ đạo NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố, các TCTD tiếp tục đẩy mạnh triển khai chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, NHNN cũng chỉ đạo các TCTD tiếp tục cho vay đối với một số ngành chủ đạo trong nông nghiệp như cho vay phục vụ sản xuất, thu mua xuất khẩu lúa gạo, nuôi trồng, thu mua, chế biến, xuất khẩu thủy sản, tái canh cây cà phê, tín dụng hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp...đồng thời chỉ đạo các TCTD đẩy mạnh cho vay hỗ trợ ngư dân đánh bắt xa bờ theo Nghị định 67/2014/NĐ-CP của Chính phủ và đã đạt được những kết quả tích cực. Việc ký kết hợp đồng tín dụng giữa các NHTM và ngư dân ngày càng tăng mạnh, từ chỗ cho vay 2 con tàu cuối năm 2014, tăng lên 329 con tàu cuối năm 2015 và đến nay, các NHTM đã ký hợp đồng tín dụng để đóng mới, nâng cấp 823 tàu với tổng số tiền cam kết cho vay là 8.195 tỷ đồng.
Đảm bảo quyền lợi cho khách hàng và tăng cường chất lượng dịch vụ ngân hàng, trong năm 2016, NHNN đã chủ động theo dõi, giám sát và kịp thời ban hành nhiều văn bản chỉ đạo TCTD về các vấn đề an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán nói chung, thanh toán thẻ và thanh toán điện tử nói riêng cũng như đảm bảo quyền lợi cho khách hàng tham gia sử dụng dịch vụ thanh toán. Thực hiện Chỉ thị số 33/CT-TTg ngày 17/12/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường công tác quản lý, điều hành nhằm bình ổn giá cả thị trường, bảo đảm trật tự an toàn xã hội dịp Tết Nguyên đán Đinh Dậu 2017, ngày 31/12/2016, Thống đốc NHNN đã có văn bản số 10088/NHNN-VP về việc đảm bảo an toàn, thông suốt hoạt động ngân hàng dịp Tết Nguyên đán Đinh Dậu 2017, trong đó yêu cầu các đơn vị thuộc NHNN: Tăng cường chỉ đạo, kiểm tra, giám sát các TCTD trên địa bàn đảm bảo chi đủ cơ cấu các loại mệnh giá tiền cho khách hàng; kiểm tra, xử lý các vi phạm trong đảm bảo chất lượng dịch vụ, an ninh, an toàn hoạt động ATM trên địa bàn theo thẩm quyền. Chỉ đạo các TCTD nâng cao chất luợng dịch vụ ATM.
Giảm thủ tục hành chính để doanh nghiệp tiếp cận vốn thuận lợi hơn
Có thể thấy, cải cách hành chính đồng thời phải đảm bảo hỗ trợ trực tiếp, tích cực cho sự phát triển doanh nghiệp đã được NHNN xác định là nhiệm vụ trọng tâm của toàn Ngành trong giai đoạn 2016-2020.
Đặc biệt, trong năm 2016, ngày 17/8, Bộ Nội vụ công bố chỉ số cải cách hành chính 2015 (PAR INDEX 2015) của các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Theo đó, về phía các bộ, cơ quan ngang bộ, NHNN đạt chỉ số cao nhất với giá trị 89,42. Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết: Ngay sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 35/NQ-CP (Nghị quyết 35), NHNN đã khẩn trương chỉ đạo các đơn vị nghiên cứu đề xuất những mục tiêu lượng hóa, giải pháp thực hiện có tính khả thi nhằm xóa bỏ các yếu tố gây cản trở về thủ tục hành chính trong hoạt động của TCTD, doanh nghiệp, đồng thời giảm chi phí hoạt động, chi phí đầu vào, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn, dịch vụ ngân hàng đối với doanh nghiệp. Chỉ hơn 1 tháng sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 35, ngày 28/6/2016, NHNN đã ban hành Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp năm 2016-2017, định hướng đến năm 2020. Mục tiêu là tập trung hỗ trợ nâng cao xếp hạng tín dụng quốc gia, nâng cao mức độ sẵn có và đầy đủ về dịch vụ ngân hàng; nâng cao năng lực của hệ thống ngân hàng; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận vốn tín dụng; thực hiện các giải pháp để tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân trong các giao dịch hành chính với NHNN; cải tiến đơn giản hóa các thủ tục giao dịch của tổ chức tín dụng với khách hàng.
Nhấn mạnh đây là nhiệm vụ trọng tâm của toàn ngành, tại cuộc làm việc với NHNN chi nhánh Hải Phòng mới đây, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú yêu cầu toàn chi nhánh và các NHTM trên địa bàn tiếp tục cải cách, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn, dịch vụ ngân hàng đối với người dân và doanh nghiệp.
Hỗ trợ đồng bào vượt qua thiên tai
Không chỉ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, NHNN còn ban hành các văn bản chỉ đạo hệ thống ngân hàng thực hiện các giải pháp xử lý khó khăn cho người dân, doanh nghiệp bị thiệt hại do lũ lụt ở miền núi phía Bắc, hạn mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long, mưa lũ tại các tỉnh Duyên hải miền Trung như: miễn, giảm lãi vay, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, xử lý nợ (khoanh nợ, xóa nợ) cho khách hàng và cho vay mới, để khách hàng tiếp tục ổn định, phục hồi và phát triển sản xuất. Đến nay, các ngân hàng đã xử lý khó khăn cho khoảng 22.775 khách hàng, với số tiền khoảng 750 tỷ đồng. Bên cạnh sự chủ động hỗ trợ các tỉnh miền Trung của các NHTM, hưởng ứng sự vận động của Thống đốc, cán bộ viên chức ngành Ngân hàng đã chung tay ủng hộ đồng bào miền Trung số tiền hơn 9 tỷ đồng với mong muốn sẻ chia, hỗ trợ đồng bào sớm ổn định cuộc sống. Ngoài ra, Thống đốc cũng ban hành các văn bản chỉ đạo các NHTM hỗ trợ ngư dân vùng có hải sản chết bất thường tại 4 tỉnh miền Trung. Tính đến ngày 15/12/2016, tại 4 tỉnh miền Trung, các ngân hàng đã hỗ trợ khắc phục thiệt hại cho 7.346 khách hàng, với tổng số tiền 1.513,6 tỷ đồng.
Có thể nói, năm 2016, ngành Ngân hàng đã đạt được những kết quả khả quan, cơ bản hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra. Với sự chỉ đạo quyết liệt của NHNN và sự triển khai tích cực của các NHTM, doanh nghiệp và người dân tiếp cận được nhiều hơn vốn ngân hàng, từ đó niềm tin đối với hệ thống ngân hàng được nâng cao, mức độ tín nhiệm của các ngân hàng Việt Nam cũng được các tổ chức tài chính quốc tế đánh giá cao.