Mức chi trả quá thấp
Giả sử có NH phá sản (dù khả năng này trên thực tế rất khó xảy ra), không còn khả năng chi trả tiền gửi tiết kiệm, BHTG sẽ đứng ra gánh vác trách nhiệm này. Tuy nhiên, các quy định hiện nay chỉ cho phép BHTG chi trả tối đa là 50 triệu đồng/người, vai trò của BHTG trong việc giữ niềm tin cho người gửi tiền đã không được phát huy. Theo TS Vũ Như Thăng, Viện trưởng Viện Chiến lược và chính sách tài chính, khoảng 60 - 65% tổng lượng tiền gửi tại các tổ chức tín dụng (TCTD) là tiền tiết kiệm của người dân, việc bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền nếu có rủi ro gì xảy ra là hết sức cần thiết. Hiện nhiều quốc gia có xu hướng tăng hạn mức chi trả hoặc chi trả không giới hạn, như Mỹ tăng từ 100.000 USD lên 250.000 USD, tại châu Âu, 25/27 quốc gia cũng tăng mạnh hạn mức này, tham luận của TS Thăng nhấn mạnh.
|
Theo ông Đặng Văn Chiến, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội, mức phí tối đa 50 triệu đồng được đưa ra từ 2005, nhằm dựa trên tiêu chí bảo vệ số đông người gửi tiền, đến nay đã lạc hậu, làm giảm niềm tin của công chúng vào hệ thống NH.
Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Tài chính) Nguyễn Trọng Nghĩa phân tích năng lực tài chính của BHTG đang bị bó hẹp bởi quy định lạc hậu. Ông so sánh, Tổng công ty BHTG Liên bang Mỹ (FDIC) luôn đạt tỷ lệ dự trữ vốn từ 1,15% đến 1,5% tổng trị giá tiền gửi được bảo hiểm, trong khi đó tỷ lệ này của VN giảm đều qua các năm. Tỷ lệ dự trữ này không được bổ sung, không tăng lên do mức phí các TCTD có trách nhiệm phải đóng chỉ 0,15%/tổng số dư tiền gửi được bảo hiểm, không đủ để chi trả cho người gửi tiền mỗi khi xảy ra rủi ro. Việc nguồn vốn hạn chế đã khiến BHTG chưa đủ tầm để sẵn sàng tham gia hỗ trợ các TCTD có quy mô vừa và lớn.
Cải thiện như thế nào?
Bảo vệ thật tốt quyền lợi của người gửi tiền là nhu cầu cấp bách. Ông Đặng Văn Chiến cho rằng, Nghị định BHTG đang bộc lộ nhiều hạn chế, cần nâng lên thành luật. Điều quan trọng là luật phải tạo cho BHTG một vị thế độc lập trong mạng lưới an toàn quốc gia, độc lập với Ủy ban Giám sát tài chính, NHNN, Bộ Tài chính. BHTG phải được tham gia vào quá trình trao đổi thông tin, giám sát hệ thống NH... Như vậy mới có thể đảm bảo sự an toàn hệ thống, tránh đổ vỡ cho các TCTD.
TS Vũ Như Thăng kiến nghị phải nâng cao năng lực tài chính cho tổ chức này để có đủ khả năng bảo đảm an toàn cho những món tiền tiết kiệm của người dân. Cụ thể cần nâng mức phí tham gia BHTG của các tổ chức thay vì quy định chung 0,15%/tổng số dư tiền gửi được bảo hiểm và áp dụng trên mức độ rủi ro của TCTD.
Theo ông Đinh Dũng Sỹ, Phó vụ trưởng Vụ Pháp luật, Văn phòng Chính phủ, có thể xây dựng một cơ chế xác định mức chi trả bảo hiểm theo nguyên tắc kết hợp giữa việc quy định mức tiền tối đa tuyệt đối với việc chi trả theo tỷ lệ phần trăm (%). Tức là, ngoài mức tối đa 50 triệu đồng, số tiền gửi trên 50 triệu đồng sẽ được trả theo một tỷ lệ phần trăm nhất định nào đó. Đây có thể là một phương án khả thi phù hợp với khả năng tài chính có hạn của Chính phủ do VN chưa có khả năng chi trả toàn bộ, vừa bảo đảm được nguyên tắc bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền nhỏ kết hợp với nguyên tắc bảo hiểm nói chung, đồng thời kích thích tăng trưởng huy động tiền gửi.