Với chỉ số giá tiêu dùng giảm trong 2 tháng liên tiếp vừa qua, thanh khoản của hệ thống ngân hàng khá dồi dào, trong bối cảnh kinh doanh còn nhiều khó khăn, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo ngành Ngân hàng xem xét giảm lãi suất cho vay.
Thực hiện chỉ đạo này và qua phân tích thị trường tiền tệ thời gian qua, NHNN vừa có Quyết định số 1424/QĐ-NHNN ngày 7/7/2017 về lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với các ngân hàng. Cụ thể, NHNN điều chỉnh giảm lãi suất tái cấp vốn từ 6,5%/năm xuống 6,25%/năm; lãi suất tái chiết khấu từ 4,5%/năm xuống 4,25%/năm; lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với các ngân hàng từ 7,5%/năm xuống 7,25%/năm.
Tại Quyết định số 1425/QĐ-NHNN ngày 7/7/2017 về mức lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế theo quy định tại Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016, NHNN điều chỉnh lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND đối với các nhu cầu vốn phục vụ nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao giảm từ 7%/năm xuống 6,5%/năm; lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của Quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô đối với các nhu cầu vốn này giảm từ 8%/năm xuống 7,5%/năm.
Sự điều hành hợp lý và đúng theo tín hiệu thị trường
Điểm quan trọng của quyết định này là giảm lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa 0,5%/năm. Đây là định hướng để các tổ chức tín dụng (TCTD) giảm lãi suất cho vay ngắn hạn đối với các khách hàng của mình, mà chủ yếu là các doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn lưu động bằng tiền đồng ở những lĩnh vực ưu tiên. Như vậy, doanh nghiệp vay vốn ngắn hạn sẽ được hưởng lợi nhờ quyết định này.
Điểm đáng lưu ý ở đây là NHNN không giảm lãi suất tiền gửi. Các mức lãi suất tái chiết khấu và tái cấp vốn được giảm đi 0,25%. Các TCTD trong trường hợp cần phải tăng thanh khoản của mình thì có thể vay thông qua kênh tái chiết khấu bằng giấy tờ có giá từ NHNN với lãi suất 4,25%/năm sau khi quyết định có hiệu lực, thấp hơn lãi suất hiện hành.
Nhìn nhận về động thái này, một chuyên gia tài chính – ngân hàng cho rằng việc không điều chỉnh giảm lãi suất huy động cho thấy, NHNN cũng tránh xáo trộn ở phía người gửi tiền, lo xa cho việc giữ cân bằng dòng vốn vào các TCTD, đảm bảo thanh khoản cho các ngân hàng vào những tháng cuối năm.
Còn chuyên gia tài chính ngân hàng – TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, NHNN chỉ giảm lãi suất cho vay mà không giảm lãi suất huy động vì động thái giảm lãi suất của NHNN trên cơ sở tính toán và cân đối các yếu tố vĩ mô khác như cân đối huy động vốn và tăng trưởng tín dụng phù hợp; bảo đảm tính thanh khoản hệ thống; bảo đảm ổn định tỷ giá và tính toán cả kịch bản FED tăng lãi suất trong tương lai trên cục diện tổng thể đạt được mục tiêu ổn định hệ thống và ổn định vĩ mô. “Do vậy, kịch bản giảm lãi suất đợt này của NHNN là phù hợp, đồng thời cũng gửi thông điệp ngành ngân hàng đồng hành, chia sẻ với doanh nghiệp” - ông Hiếu khẳng định.
Trong khi đó, tổng giám đốc một ngân hàng cổ phần cho rằng việc NHNN giảm hàng loạt các mức lãi suất điều hành sẽ hỗ trợ các ngân hàng tiếp cận nguồn vốn rẻ, từ đó ngân hàng có thể giảm lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp, cá nhân. “NHNN cắt giảm lãi suất điều hành có nghĩa là sẽ bơm vốn cho các ngân hàng với lãi suất giảm đi. Ngân hàng có được nguồn vốn rẻ thì chia sẻ với khách hàng là đương nhiên, bởi qua đó ngân hàng cũng có lợi hơn trong hoạt động kinh doanh”, vị này nói.
Đánh giá động thái giảm lãi suất trên của NHNN là tín hiệu tích cực đối với thị trường, TS Trần Hoàng Ngân cho rằng đây không phải là nới lỏng chính sách tiền tệ mà là sự điều hành hợp lý và đúng theo tín hiệu thị trường. Có thể thấy rằng NHNN đã thận trọng trước quyết định giảm lãi suất khi xem xét các yếu tố như nền kinh tế ổn định, lạm phát được kiểm soát, tỷ giá cũng ổn định, cán cân vãng lai, cán cân thanh toán thặng dư. Hơn nữa thanh khoản của hệ thống ngân hàng ổn định trong giai đoạn các ngân hàng đang thực hiện tái cơ cấu, xử lý nợ xấu cũng là cơ sở để giảm lãi suất.
“Việc giảm lãi suất của NHNN trong giai đoạn hiện nay sẽ hỗ trợ mạnh cho sự phát triển, nâng cao năng suất hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp đang cần nguồn vốn. Một điểm cần lưu ý trong nền kinh tế hiện nay là khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang ngày càng phát triển, trong khi khối doanh nghiệp trong nước lại hoạt động giảm sút. Chính vì vậy việc giảm lãi suất lần này có tác động hết sức tích cực đối với doanh nghiệp trong nước”, TS Ngân phân tích.
Ở khía cạnh khác, ông Nguyễn Xuân Thành – Giám đốc Full Bright Việt Nam cho rằng, quyết định giảm lãi suất này sẽ tác động tới kết quả kinh doanh của các ngân hàng, TCTD. Thực tế, quyết định giảm lãi suất là có ý hỗ trợ cho tăng trưởng. Nhưng NHNN vừa muốn giảm lãi suất, vừa muốn ổn định vĩ mô thế nên ngành ngân hàng sẽ phải gánh gánh nặng. Việc giữ nguyên lãi suất tiền gửi nhưng giảm lãi suất cho vay sẽ khiến cho biên độ lợi nhuận co lại, lợi nhuận của các TCTD sẽ giảm đi.
Ngoài ra, theo TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia tài chính – ngân hàng, để đưa ra quyết định giảm được lãi suất, ngân hàng đã rất nỗ lực. Tuy nhiên trong thời gian tới, để hiệu ứng chính sách được xuyên suốt phải đồng bộ các giải pháp: Thứ nhất, phải chỉ đạo quyết liệt trong xử lý nợ xấu vì nếu nợ xấu không giảm được thì cực kỳ khó giảm lãi suất. Thứ hai, phải tiếp tục chỉ đạo các TCTD giảm chi phí hoạt động mới giảm lãi suất.
Nhiều ngân hàng công bố giảm lãi suất cho vay
Ngay sau thông báo giảm lãi suất của NHNN có hiệu lực từ 10/7, các ngân hàng thương mại đã công bố giảm lãi suất cho vay, một số ngân hàng còn áp dụng sớm trước ngày quyết định của NHNN có hiệu lực.
Chẳng hạn, Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank) cho biết kể từ ngày 8/7/2017, LienVietPostBank giảm 0,25% lãi suất cho vay đối với tất cả các kỳ hạn cho các doanh nghiệp có tình hình tài chính lành mạnh, minh bạch xếp hạng AA trở lên. Đặc biệt, lãi suất cho vay ngắn hạn đối với một số ngành nghề ưu tiên theo quy định của NHNN chỉ còn tối đa là 6%/năm, thấp hơn 0,5%/năm so mức trần tối đa NHNN mới quy định (từ ngày 10/7).
Còn tại Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank), lãi suất cho vay ngắn hạn đối với các doanh nghiệp giảm từ 0,5% đến 1%, tùy lĩnh vực ngành nghề của doanh nghiệp, thời gian quan hệ tín dụng với VPBank, mức độ đa dạng các sản phẩm ngân hàng mà doanh nghiệp sử dụng cũng như chất lượng thanh toán nợ. Mức lãi suất mới này áp dụng từ 10/7.
Ngay sau đó, Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV) cũng quyết định áp dụng mức trần lãi suất 6,5%/năm đối với các khoản vay ngắn hạn thuộc các lĩnh vực ưu tiên theo quy định của NHNN. Riêng 5 lĩnh vực ưu tiên thỏa mãn các điều kiện cho vay của BIDV như vụ vụ nông nghiệp, nông thôn; thực hiện các phương án, dự án sản xuất - kinh doanh hàng xuất khẩu; Phục vụ sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ và vừa; Phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ; Phục vụ sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao được giảm lãi suất thêm 0,5% tức chỉ còn tối đa 6%/năm. Đặc biệt nếu doanh nghiệp, cá nhân, hộ gia đình chịu ảnh hưởng lũ lụt tại các tỉnh miền Trung được giảm thêm 0,5% nữa, với mức lãi suất cho vay tối đa 5,5%/năm.
Cuối ngày 10/7, Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) cũng cũng phát đi thông báo cho biết chính thức giảm lãi suất cho vay. Cụ thể, từ 10/7, Sacombank triển khai gói tín dụng 1.000 tỷ với mức lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa là 6,5%/năm trong suốt thời hạn vay nhằm đáp ứng nhu cầu bổ sung vốn sản xuất, kinh doanh đối với các khách hàng đang hoạt động trong 5 lĩnh vực ưu tiên gồm: nông nghiệp - nông thôn; công nghiệp hỗ trợ; kinh doanh hàng xuất khẩu; doanh nghiệp nhỏ và vừa; doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
Lãnh đạo ngân hàng cho biết, việc giảm lãi suất này sẽ góp phần cung ứng nguồn vốn đến với các cá nhân, doanh nghiệp trong 5 lĩnh vực ưu tiên nhanh chóng và kịp thời hơn, qua đó đồng hành cùng doanh nghiệp giảm chi phí lãi vay gia tăng hiệu quả kinh doanh, mở rộng thị phần.
Bên cạnh quyết định giảm lãi suất, các ngân hàng cũng đưa ra những gói tín dụng khá hấp dẫn để hỗ trợ cá nhân và doanh nghiệp.